چندی پیش، گزارشی در این رسانه منتشر شد که به نقد و بررسی روش درمانی موسوم به «شبیهسازی ذهن» میپرداخت. حال، دکتر حمید کمرزرین، پژوهشگر روانشناسی و عضو هیات علمی دانشگاه، و مجتبی بیگدلی شاملو، مبدع این روش، در راستای شفافسازی و استفاده از حق پاسخگویی، جوابیه رسمی خود را برای «آسیانیوز ایران» ارسال کردهاند که متن کامل آن در ادامه منتشر میشود.
در این جوابیه، آنها روش شبیهسازی ذهن را «ثمره سالها تلاش علمی و عملی» و یک «مسیر علمی در حال توسعه» توصیف کرده و برچسب «شبهعلم» را ناشی از عدم مطالعه کافی و نادیده گرفتن مستندات و صدای بیماران دانستهاند.
معرفی سوابق علمی و حرفهای
در بخش اول این جوابیه، به معرفی سوابق علمی بنیانگذاران این روش پرداخته شده است. دکتر حمید کمرزرین به سوابقی همچون ۳۰ سال تدریس دانشگاهی، عضویت نزدیک به سه دهه در انجمن روانشناسان آمریکا (APA)، تالیف ۲۷ کتاب علمی و عضویت در تیم ۲۱ نفره تدوین مقیاس عملکرد عصبی-روانی بدن به سفارش سازمان بهداشت جهانی (W.H.O) اشاره کرده است.
همچنین، مجتبی بیگدلی شاملو به عنوان «مبدع و بنیانگذار علم شبیهسازی ذهن در جهان» معرفی شده که دارای مدرک کارشناسی ارشد و DBA روانشناسی است. از جمله افتخارات وی میتوان به «مقام نخست مسابقات جهانی اختراعات آلمان (۲۰۰۷)»، «جوان برگزیده استان خوزستان (۱۳۸۸)» و ثبت دهها اختراع و مقاله علمی اشاره کرد.
پایههای علمی شبیهسازی ذهن چیست؟
بنیانگذاران این روش تاکید دارند که شبیهسازی ذهن، خیالپردازی یا شعبده نیست، بلکه ریشه در تکنیکهایی دارد که بیش از نیم قرن در حوزههایی مانند آموزش خلبانان، آمادهسازی فضانوردان ناسا و تمرین ذهنی ورزشکاران حرفهای استفاده میشود.
آنها سازوکار این روش را نوعی «بازتوانی شناختی-عصبی» (Neurocognitive Rehabilitation) مبتنی بر الگوی Central Pattern Generator (CPG) توصیف میکنند که تغییرات مغزی بیماران از طریق ابزارهای علمی مانند QEEG و fMRI قابل ثبت و مشاهده است.
پاسخ به شبهات و انتقادات مطرحشده
در بخش دیگری از جوابیه، به طور مشخص به انتقادات پاسخ داده شده است:
- ادعای درمان قطعی: آنها تصریح کردهاند: «ما هرگز ادعای معجزه نکردهایم... هرگز نگفتهایم که همه بیماریها را قطعی درمان میکند.» به گفته آنها، عبارت «درمان قطعی لکنت» صرفاً عنوان کتاب رسمی و ثبتشدهی آنها با شابک و فیپا است و به سایر حوزههای درمانی تعمیم داده نشده است.
- رکورد گینس: ادعای ثبت رکورد در گینس به طور کامل رد شده و آن را «سوءبرداشت از صف طولانی بیماران در کلینیک» خواندهاند.
- مستندات پژوهشی: آنها به انتشار مقالات در «ژورنال APA» و «مجله توانبخشی دانشگاه شهید بهشتی» و همچنین ارائه نتایج تحقیقات در نشستهای سالانه انجمن APA (بین سالهای ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴) استناد کردهاند. همچنین ذکر شده که بیش از ۱۰ پایاننامه دانشگاهی در حوزههای لکنت، اعتیاد، فوبیا و افسردگی با هدایت آنها انجام شده است.
- تبلیغات و عناوین: استفاده از واژههایی چون «معجزه» یا «سریع» در شبکههای اجتماعی را به «کارشناسان تبلیغات و رسانه» نسبت دادهاند که «صرفاً جهت ایجاد تمرکز مخاطبان» بوده و نباید به عنوان ادبیات علمی آنها تلقی شود.
تاکید پایانی: «حقیقت علمی پنهان نمیماند»
دکتر کمرزرین و آقای بیگدلی شاملو در پایان جوابیه خود تاکید کردهاند که سالها برای توسعه این روش تلاش کردهاند و هدفشان «خدمت علم به انسان» است. آنها با اشاره به تجربههای موفق بیماران به عنوان «شواهدی زنده»، بیان داشتند: «حقیقت علمی را نمیتوان با برچسب شبهعلم پنهان کرد؛ دیر یا زود جامعه علمی ارزش واقعی این دستاورد را خواهد شناخت.»
«آسیانیوز ایران» ضمن انتشار کامل این جوابیه، بر حق همه طرفها برای بیان دیدگاههای خود احترام میگذارد و امیدوار است که فضای نقد و گفتگو به شفافیت بیشتر و آگاهی عمیقتر جامعه در حوزههای سلامت و روان منجر شود./
