به گزارش آسیانیوز ایران ؛ اینترنت در جهان امروز نه تنها یک ابزار ارتباطی بلکه زیرساختی حیاتی برای آموزش، تجارت، فرهنگ، خدمات عمومی و حتی سیاست محسوب میشود. در ایران نیز با وجود محدودیتهای گسترده، ضریب نفوذ اینترنت همراه به بیش از ۹۰ درصد رسیده و میلیونها کاربر بهطور روزانه زندگی شخصی و حرفهای خود را بر بستر آن سامان میدهند. هرگونه اختلال، افت کیفیت یا تصمیم ناگهانی درباره تعرفهها، نهتنها بر رضایت مصرفکنندگان تأثیر میگذارد بلکه پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گستردهای به همراه دارد. به همین دلیل سخنان اخیر مدیرعامل ایرانسل و وضعیت کنونی اینترنت این اپراتور، بازتابی وسیع در جامعه پیدا کرده است.
تهدید مدیرعامل ایرانسل: تعرفه یا قطعی؟
چند روز پیش مدیرعامل ایرانسل در سخنانی غیرمنتظره هشدار داد: «اگر افزایش ۷۰ درصدی تعرفه اینترنت اعمال نشود، کاربران باید روزانه با قطعی سهساعته اینترنت مواجه شوند.» این جمله به سرعت در رسانهها و شبکههای اجتماعی دستبهدست شد و موجی از نگرانی و اعتراض را برانگیخت. در شرایطی که اینترنت در ایران همواره با محدودیتهای فیلترینگ و کاهش کیفیت مواجه است، تهدید به قطعی روزانه بیشتر به مثابه فشار مضاعف بر کاربران تعبیر شد تا یک هشدار کارشناسی.
کاربران در فضای مجازی با هشتگهایی نظیر «#ایرانسل» و «#اینترنت» واکنش نشان دادند و بسیاری نوشتند که به جای تهدید، اپراتورها باید پاسخگوی کیفیت پایین خدمات خود باشند. برخی نیز تأکید کردند که چنین اظهاراتی عملاً نوعی گروکشی از مردم برای کسب مجوز افزایش تعرفه است.
واکنش نمایندگان مجلس: تهدید علیه مردم
اظهارات مدیرعامل ایرانسل به سرعت وارد عرصه سیاسی شد. مصطفی پوردهقان، عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی، در گفتوگویی اختصاصی با رسانهها واکنش تندی نشان داد و گفت: «مدیرعامل ایرانسل باید حد و حدود خود را بداند و وارد فضاهای حاشیهای نشود. این سخنان تهدید علیه مردم است و از فضای کارشناسی فاصله دارد.» او همچنین به کیفیت پایین اینترنت اشاره کرد و پرسید: «چرا حجم اینترنت در فیلترشکنهای پولی بیشتر است؟» این پرسش، همزمان یکی از داغترین بحثهای کاربران ایرانی در شبکههای اجتماعی شد.
اظهارات پوردهقان نشان داد که مسئله فقط اختلافی میان یک اپراتور و وزارت ارتباطات نیست، بلکه به سطح دغدغههای عمومی و سیاسی کشور کشیده شده است. نمایندگان مجلس تأکید کردند که اپراتورها موظف به ارائه خدمات پایدار و با کیفیت هستند و نمیتوانند از ابزار تهدید برای تحقق مطالبات اقتصادی خود استفاده کنند.
اطلاعیه ایرانسل: تکذیب یا توجیه؟
در پی افزایش انتقادها، ایرانسل اطلاعیهای فوری صادر کرد و تهدید به قطعی اینترنت را «برداشت نادرست» از سخنان مدیرعامل دانست. در این بیانیه آمده بود که منظور مدیرعامل، ضرورت واقعیسازی تعرفهها برای تأمین هزینههای توسعه شبکه بوده و هیچگاه قصد تهدید مردم وجود نداشته است. ایرانسل تأکید کرد که به بهبود کیفیت خدمات پایبند است و تلاش میکند ارتباطی پایدار برای مشترکان فراهم سازد.
اما پرسش اصلی این بود: آیا این اطلاعیه توانست افکار عمومی را قانع کند؟ بسیاری از کاربران معتقدند این توضیحات صرفاً تلاشی برای مدیریت بحران رسانهای است، زیرا همزمان گزارشهای میدانی از افت شدید سرعت اینترنت ایرانسل حکایت دارد.
گزارشهای میدانی: اینترنت ایرانسل در «صفر مطلق»
بسیاری از خبرنگاران و فعالان رسانهای در گفتوگو با باشگاه روزنامهنگاران اعلام کردهاند که در روزهای اخیر اینترنت همراه ایرانسل عملاً غیرقابل استفاده شده است. آنها میگویند صفحات اینترنتی باز نمیشود و تنها با استفاده از VPN میتوان بهسختی ارتباط برقرار کرد. برخی کاربران نیز با طنز تلخ نوشتند: «اینترنت ایرانسل از سه ساعت قطعی گذشته و به ۲۴ ساعت قطع دائم رسیده است.»
ارتباط با پشتیبانی ایرانسل هم به نتیجه نرسیده است. کاربران گزارش دادهاند که پس از بررسیهای اولیه و مشخص شدن اینکه مشکل از سمت کاربر نیست، پاسخگویی متوقف میشود و هیچ توضیح شفافی درباره منشأ اختلال داده نمیشود. همین رفتار باعث افزایش بدبینی نسبت به احتمال اجرای چراغخاموش تهدید مدیرعامل شده است.
ابعاد فنی و اقتصادی ماجرا
کارشناسان حوزه ارتباطات معتقدند که چند عامل میتواند در افت کیفیت اینترنت ایرانسل نقش داشته باشد:
۱. فشار اقتصادی بر اپراتورها: تحریمها، افزایش نرخ ارز و هزینه بالای تجهیزات مخابراتی، هزینههای اپراتورها را افزایش داده است. اپراتورها میگویند بدون افزایش تعرفه قادر به توسعه شبکه نیستند.
۲. کمبود سرمایهگذاری در زیرساخت: طی سالهای اخیر سرمایهگذاری کافی برای توسعه 4G و 5G صورت نگرفته و شبکه ایرانسل با بار ترافیکی سنگینی مواجه است.
۳. سیاستهای تعرفهای و یارانهای: دولت در تلاش است قیمت اینترنت را برای عموم مردم ثابت نگه دارد، اما این سیاست باعث کاهش انگیزه اپراتورها برای بهبود خدمات شده است.
۴. فیلترینگ و محدودیتهای داخلی: اعمال محدودیتهای گسترده بر شبکههای اجتماعی و پلتفرمهای بینالمللی، ترافیک را به مسیرهای خاص هدایت کرده و فشار مضاعفی بر شبکه اپراتورها وارد کرده است.
پیامدهای اجتماعی و اقتصادی
افت کیفیت اینترنت ایرانسل تنها یک مشکل فنی نیست؛ این مسئله پیامدهای جدی اجتماعی و اقتصادی دارد:
- کسبوکارهای آنلاین: هزاران فروشگاه اینترنتی و استارتاپ به اینترنت پایدار نیاز دارند. قطعیها و افت سرعت میتواند زیانهای مالی سنگینی به این کسبوکارها وارد کند.
- آموزش و پژوهش: دانشجویان و پژوهشگران برای فعالیتهای علمی خود متکی به اینترنت هستند و اختلالها فرآیند یادگیری را مختل میکند.
- اعتماد عمومی: تکرار اختلالها و نبود شفافیت، اعتماد مردم به اپراتورها و حتی سیاستگذاران را کاهش میدهد.
- شکاف دیجیتال: در شرایطی که بخشی از جامعه دسترسی به اینترنت پرسرعت جهانی دارد، محدودیتهای داخلی و کاهش کیفیت میتواند فاصله میان ایران و استانداردهای جهانی را افزایش دهد.
نقش وزارت ارتباطات و رگولاتوری
وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات وظیفه نظارت بر عملکرد اپراتورها را دارند. در شرایط کنونی انتظار میرود این نهادها توضیح شفاف درباره علل اختلالها ارائه دهند و اپراتورها را به پاسخگویی وادارند. کارشناسان هشدار میدهند اگر نهادهای ناظر در برابر چنین شرایطی منفعل عمل کنند، روند کاهش کیفیت ادامه خواهد یافت و بار اصلی آن بر دوش مردم خواهد بود.
مقایسه با استانداردهای جهانی
در حالی که متوسط سرعت اینترنت موبایل در بسیاری از کشورها به بیش از ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه رسیده، گزارشهای داخلی نشان میدهد سرعت اینترنت همراه در ایران در بسیاری مناطق حتی به ۱ مگابیت هم نمیرسد. این شکاف بزرگ نه تنها نشاندهنده ضعف زیرساختهاست، بلکه بر رقابتپذیری اقتصاد دیجیتال ایران نیز اثر منفی دارد.
ضرورت شفافیت و پاسخگویی
جنجال اخیر میان ایرانسل و کاربران نشان داد که مسئله اینترنت در ایران فقط یک موضوع فنی یا اقتصادی نیست، بلکه به حقوق شهروندی، اعتماد عمومی و آینده اقتصاد دیجیتال کشور گره خورده است. تهدید به قطعی روزانه یا افت چراغخاموش سرعت، فارغ از نیت اصلی، به تضعیف اعتماد جامعه منجر میشود. اپراتورها موظفاند شفافیت را سرلوحه کار خود قرار دهند و نهادهای ناظر نیز باید با جدیت از حقوق مشترکان دفاع کنند.
اگرچه ایرانسل در اطلاعیه خود تهدید به قطعی را تکذیب کرده است، اما شواهد میدانی و گزارشهای کاربران تصویر دیگری را نشان میدهد. در نهایت، مردم انتظار دارند به جای تهدید و وعدههای مبهم، کیفیت واقعی خدمات بهبود یابد و اپراتورها پاسخگو باشند. تنها در این صورت است که شکاف میان جامعه و اپراتورها کاهش یافته و اعتماد از دسترفته ترمیم خواهد شد.