آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
آمارهای رسمی از بحران خاموش سلامت روان در ایران پرده برداشت. بر اساس اعلام مدیرکل دفتر سلامت روانی وزارت بهداشت، نتایج آخرین پیمایش سلامت روان در سال ۱۴۰۱ نشان میدهد که حدود یکچهارم جمعیت کشور با حداقل یک اختلال روانپزشکی دستوپنجه نرم میکنند. این آمار نسبت به ۱۱ سال گذشته افزایش ۱.۵ درصدی را ثبت کرده است. در این میان، افسردگی با شیوع ۱۳.۷ درصدی همچنان در صدر اختلالات روانی کشور قرار دارد. این رقم به معنای آن است که از هر هفت ایرانی، یک نفر با نشانههای افسردگی مواجه است. زنان نیز سهم بیشتری در این آمار دارند و بیشتر از مردان در معرض افسردگی و اضطراب قرار گرفتهاند.
دوره همهگیری کرونا تأثیر قابل توجهی بر سلامت روان جامعه گذاشته است. افزایش انزوا، فشارهای اقتصادی و ناامنیهای ناشی از بیماری، عوامل تشدیدکنندهای بودند که در این پیمایش خود را نشان دادهاند. با این حال، زیرساختهای درمانی کشور هنوز با نیازهای موجود فاصله زیادی دارد. بررسیها نشان میدهد اغلب استانهای کشور فقط یک یا دو بخش روانپزشکی دارند که این امر دسترسی به خدمات تخصصی را برای بسیاری از هموطنان با چالش مواجه کرده است. این در حالی است که میزان ابتلای ایرانیان به حداقل یک اختلال روانپزشکی به ۲۵.۱ درصد در پیمایش ۱۴۰۱ رسیده است.
روند افزایشی نگرانکننده
افزایش ۱.۵ درصدی اختلالات روانی در طول ۱۱ سال گذشته، نشاندهنده تأثیر تدریجی عوامل استرسزای اجتماعی و اقتصادی بر سلامت روان جامعه است. این روند نیاز به مداخلات هدفمند و برنامهریزی بلندمدت دارد.
ساختار جنسیتی اختلالات روانی
- زنان: بیشتر در معرض افسردگی و اضطراب
- مردان: احتمالاً با اختلالات رفتاری و سوءمصرف مواد
- نیاز به برنامههای غربالگری جنسیتمحور
تأثیر همهگیری کرونا
- افزایش انزوای اجتماعی
- تشدید فشارهای اقتصادی
- اختلال در دسترسی به خدمات سلامت روان
- ایجاد ترس و ناامنی گسترده
چالشهای زیرساختی
- کمبود مراکز تخصصی در استانها
- تمرکز خدمات در کلانشهرها
- نابرابری در توزیع امکانات
- کمبود نیروی متخصص در مناطق محروم
اولویتهای مداخلهای
- گسترش برنامههای پیشگیری اولیه
- آموزش مهارتهای مقابلهای در مدارس
- تقویت نظام مراقبتهای اولیه سلامت
- توسعه خدمات سلامت روان دیجیتال
ضرورتهای سیاستگذاری
تخصیص بودجه ویژه سلامت روان
یکپارچهسازی خدمات در نظام سلامت
فرهنگسازی برای کاهش انگ مراجعه
توسعه پژوهشهای بومی در حوزه سلامت روان