آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
رقمهایی که از هشتمین دوره ثبتنام ایرانخودرو منتشر شده، همچون بمبی در فضای مجازی صدا کرد. ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار متقاضی برای تنها ۷۳ هزار دستگاه خودرو! این یعنی از هر ۸۵ نفر تنها یک نفر شانس دریافت خودرو خواهد داشت. این آمار حیرتانگیز که رشد ۱۲۰۰ درصدی نسبت به دوره قبل را نشان میدهد، موجی از انتقادات را به همراه داشته است. کاربران فضای مجازی با طنز تلخی میپرسند: "تسلا هم برای سایبرتراک خود ۶ میلیون متقاضی ندارد!"
ثبتنامی که از ۶ مهر آغاز شده بود و تا ۱۳ مهر ادامه داشت، شامل سه روش فروش فوری (تحویل ۳۰ روزه)، فوقالعاده (تحویل ۹۰ روزه) و پیشفروش (تحویل حداقل ۴ ماهه) بود. اما به نظر میرسد این اعداد و ارقام روایتگر داستان دیگری در بازار خودرو ایران است. کاربران با اشاره به اختلاف قیمت کارخانه و بازار میپرسند: "چه کسی از این رانت کلان سود میبرد؟ چرا باید خودروساز انگیزهای برای کنترل این بازار داشته باشد؟"
۱. تحلیل اعداد و ارقام ثبتنام
آمار کمی
- تعداد متقاضیان: ۶,۲۰۰,۰۰۰ نفر
- تعداد خودروهای عرضه شده: ۷۳,۰۰۰ دستگاه
- نرخ موفقیت: ۱.۱۷٪ (تقریباً ۱ نفر از هر ۸۵ نفر)
- رشد نسبت به دوره قبل: ۱۲۰۰٪
محصولات عرضه شده
- پژو ۲۰۷، تارا، سورن، دنا، رانا پلاس
- سهم هر متقاضی: حداکثر ۱ دستگاه
- روشهای فروش: فوری، فوقالعاده، پیشفروش
۲. تحلیل اقتصادی پدیده
عرضه و تقاضای نامتعادل
- تقاضا: ۶,۲۰۰,۰۰۰ متقاضی
- عرضه: ۷۳,۰۰۰ دستگاه
- نسبت تقاضا به عرضه: ۸۵ به ۱
محاسبات سود رانتی
- اختلاف قیمت کارخانه و بازار: دهها میلیون تومان
- سود بالقوه هر خودرو: ۵۰-۲۰۰ میلیون تومان
- سود کلانی بالقوه: حدود ۱۰,۰۰۰ میلیارد تومان
۳. تحلیل روانشناسی اجتماعی
انگیزههای متقاضیان
- سودآوری سریع از طریق فروش در بازار آزاد
- نیاز واقعی به خودرو برای استفاده شخصی
- ترس از دست دادن فرصت سرمایهگذاری
- پیروی از رفتار جمعی و هیجان بازار
اثرات روانی
- ایجاد امید کاذب در میان میلیونها نفر
- تقویت فرهنگ رانتجویی و سوداگری
- تضعیف فرهنگ تولید و کار واقعی
- ایجاد ناامیدی در میان متقاضیان واقعی
۴. تحلیل ساختاری بازار خودرو
شکست نظام توزیع
- عدم هدفمندی در توزیع خودرو
- غلبه سفتهبازی بر مصرف واقعی
- ضعف در شناسایی متقاضیان واقعی
- فقدان مکانیزمهای نظارتی مؤثر
پیامدهای کلان
- تخصیص نادرست منابع اقتصادی
- ایجاد تورم در سایر بخشها
- گسترش فساد در نظام توزیع
- بیاعتمادی به نظام اقتصادی
۵. راهکارهای پیشنهادی
اصلاح نظام توزیع
- ایجاد سامانه شناسایی متقاضیان واقعی
- اعطای خودرو به قشرهای نیازمند واقعی
- ایجاد محدودیت برای خریداران مکرر
- شفافسازی فرآیند توزیع
کنترل بازار ثانویه
- مالیات بر سود حاصل از فروش سریع
- محدودیت زمانی برای فروش مجدد
- نظارت بر دلالان و سوداگران
- شفافسازی قیمتهای واقعی
۶. چشمانداز آینده
در صورت تداوم وضعیت
- تشدید سفتهبازی در بازار خودرو
- افزایش تعداد متقاضیان در دورههای آینده
- تعمیق شکاف بین قیمت کارخانه و بازار
- گسترش نارضایتی اجتماعی
در صورت اصلاح
- بازگشت خودرو به مسیر مصرف واقعی
- کاهش فشار روانی بر جامعه
- شفافسازی بازار خودرو
- تخصیص بهینه منابع اقتصادی