آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
تصمیمی که انتظارش میرفت، گرفته شد. سازمان بینالمللی مبارزه با پولشویی بار دیگر ایران را در فهرست کشورهای پرخطر نگه داشت. این تصمیم در جلسه امروز گروه ویژه اقدام مالی اعلام شد. دلیل اصلی، تحفظهای ایران بر کنوانسیون پالرمو عنوان شده است. بر اساس اعلام این نهاد بینالمللی، حق تحفظهای ایران در مورد شناسایی گروههای تروریستی، بیش از حد گسترده ارزیابی شده است. از دید افایتیاف، این تحفظها با استانداردهای جهانی همخوانی ندارد.
ایران در سپتامبر ۲۰۲۵ گزارشی درباره تصویب کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه جرایم سازمانیافته فراملی ارائه کرده بود. اگرچه این گزارش و تعامل ایران ثبت شده، اما مورد پذیرش قرار نگرفت. نکته قابل توجه دیگر، اجرا نشدن اکثریت برنامه اقدام از سوی ایران از سال ۲۰۱۶ عنوان شده است. این موضوع نیز در تصمیمگیری نهایی مؤثر بوده است. رئیس کل سازمان افایتیاف در بیانیهای تأکید کرده که جهان باید اقدامات مقابلهای مؤثر علیه ایران اجرا کند. این بیانیه بر ادامه فشارهای بینالمللی تأکید دارد. این تصمیم در شرایطی گرفته میشود که ایران پیش از این به کنوانسیون سیافتی و پالرمو پیوسته بود. اما به نظر میرسد نحوه اجرا و تحفظهای ایران مورد پذیرش جامعه بینالمللی قرار نگرفته است. اکنون پرسش اینجاست که این تصمیم چه تأثیری بر اقتصاد ایران و روابط بینالمللی آن خواهد داشت.
بررسی دلایل فنی تصمیم FATF
تحفظهای ایران بر کنوانسیون پالرمو مهمترین دلیل این تصمیم عنوان شده است. از دید این نهاد بینالمللی، این تحفظها به ویژه در مورد شناسایی گروههای تروریستی، بیش از حد گسترده است. استانداردهای FATF نیازمند تعریف مشخص و یکسان از گروههای تروریستی است. هرگونه ابهام یا تحفظ گسترده در این زمینه، با اهداف این نهاد در تضاد است. عدم اجرای اکثریت برنامه اقدام از سال ۲۰۱۶ نیز نشان میدهد که ایران نتوانسته است تعهدات خود را به طور کامل عملیاتی کند. این موضوع در ارزیابیهای فنی FATF تأثیر منفی داشته است.
پیامدهای اقتصادی برای ایران
ماندن در فهرست کشورهای پرخطر، هزینه مبادلات مالی ایران با جهان را افزایش میدهد. بانکهای بینالمللی با احتیاط بیشتری با ایران همکاری خواهند کرد. این تصمیم میتواند بر تجارت خارجی ایران تأثیر منفی بگذارد. شرکتهای خارجی برای همکاری با ایران با موانع بیشتری روبرو خواهند شد. دسترسی به سیستمهای مالی بینالمللی برای ایران دشوارتر خواهد شد. این موضوع میتواند بر واردات کالاهای اساسی و دارو نیز تأثیر بگذارد.
تحلیل حقوقی تحفظهای ایران
از دید حقوق بینالملل، کشورها حق دارند در هنگام پیوستن به کنوانسیونهای بینالمللی تحفظ قائل شوند. اما این تحفظها نباید با هدف و ماهیت کنوانسیون در تضاد باشد. FATF معتقد است تحفظهای ایران در مورد شناسایی گروههای تروریستی، با هدف اصلی کنوانسیون پالرمو که مبارزه با جرایم سازمانیافته است، در تضاد قرار دارد. این اختلاف دیدگاه حقوقی، نشان از تفاوت در تفسیر مفاهیم پایهای بین ایران و جامعه بینالمللی دارد.
تأثیر بر روابط بینالمللی ایران
این تصمیم میتواند بر مذاکرات بینالمللی ایران تأثیر بگذارد. موضع ایران در پروندههای مختلف بینالمللی ممکن است با چالش بیشتری روبرو شود. روابط ایران با کشورهای اروپایی که حساسیت بیشتری به موضوعات مالی دارند، ممکن است تحت تأثیر این تصمیم قرار گیرد. همچنین این موضوع میتواند در مذاکرات آتی هستهای نیز به عنوان یک عامل تأثیرگذار مورد توجه قرار گیرد.
چشمانداز آینده و راهکارهای پیشرو
برای خروج از فهرست کشورهای پرخطر، ایران نیاز به بازنگری در تحفظهای خود دارد. این بازنگری باید به گونهای باشد که هم منافع ملی حفظ شود و هم استانداردهای بینالمللی رعایت گردد. اجرای کامل برنامه اقدام مصوب میتواند گام مثبتی برای بهبود روابط با جامعه بینالمللی باشد. این اقدام میتواند اعتماد بینالمللی را نسبت به ایران افزایش دهد. گفتوگوی فنی بیشتر با کارشناسان FATF میتواند به یافتن راهحلهای میانه کمک کند. این گفتوگوها میتواند زمینهساز درک متقابل بهتر باشد.