آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
نظام بانکی ایران بار دیگر شاهد یک انتصاب جنجالی است. این بار نوبت پست بانک ایران است که مدیرعاملی جدید را به خود ببیند. حمید بنائیان، چهرهای که پیش از این در بانک آینده و مؤسسه اعتباری نور مسئولیت داشته، اکنون به بالاترین جایگاه مدیریتی در پست بانک منصوب شده است. این انتصاب در شرایطی صورت میگیرد که هر دو مؤسسه مالی که بنائیان در آنها سابقه مدیریت دارد، پس از دوره فعالیت وی منحل شدهاند. مجمع عمومی عادی بهطور فوقالعاده پست بانک ایران با تأیید بانک مرکزی، بنائیان را به عنوان نماینده وزارت امور اقتصادی و دارایی برای این مسئولیت انتخاب کرده است. این تصمیم در حالی گرفته شده که پست بانک ایران خود با چالشهای متعددی در زمینه سلامت مالی و مدیریت ریسک روبروست.
چالشهای پست بانک ایران
پست بانک ایران سالهاست با مشکلات متعددی در زمینه مدیریت ریسک، سلامت مالی و حکمرانی دست به گریبان است. انتصاب مدیرعامل جدید فرصتی برای اصلاح این مشکلات بود. اما انتخاب فردی با چنین سابقهای ممکن است به حل این چالشها کمک نکند. پست بانک نیازمند مدیریتی است که بتواند اعتماد عمومی را جلب کند.
تحلیل فرآیند انتصاب و نشانه های حکمرانی اقتصادی
این انتصاب از یک فرآیند سه مرحله ای عبور کرده که خود حاوی پیام های مهمی است. تصویب در مجمع عمومی فوق العاده پست بانک، نشان از عجله یا اهمیت موضوع برای سهامداران و تصمیم گیران اصلی دارد. این امر می تواند بیانگر ضرورت ایجاد تغییر فوری در راهبردها یا حل یک بحران مدیریتی باشد. تأیید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان نهاد ناظر تخصصی، یک لایه نظارتی قدرتمند را به این فرآیند اضافه می کند. این تأیید نشان می دهد که مدیرعامل جدید از فیلتر صلاحیت حرفه ای و انطباق با مقررات بانکی عبور کرده است. این موضوع برای بازیابی یا تقویت اعتماد عمومی به سیستم بانکی حیاتی است. در نهایت، معرفی به عنوان نماینده وزارت اقتصاد، بعد سیاسی و سیاستگذاری کلان این انتصاب را پررنگ می کند. این سه گانه، الگویی از یک حکمرانی چندلایه را به نمایش می گذارد که در آن منافع سهامداران، الزامات نظارتی و سیاست های دولت به طور همزمان دنبال می شود.
چالش های پیش روی مدیرعامل جدید در پست بانک
پست بانک ایران به عنوان یک نهاد مالی با ماهیت خاص، با چالش های منحصربه فردی روبروست. یکی از اصلی ترین این چالش ها، تحول دیجیتال و همگام شدن با فناوری های مالی نوین است. رقبای خصوصی و حتی دولتی در این عرصه گوی سبقت را ربوده اند و پست بانک نیازمند یک جهش است. چالش دیگر، مسائل مربوط به نقدینگی، دارایی های موهوم و بهبود کیفیت ترازنامه است که گریبانگیر بسیاری از بانک های کشور می باشد. مدیرعامل جدید باید راهکاری برای سالم سازی ترازنامه و افزایش شفافیت مالی ارائه دهد. علاوه بر این، نقش آفرینی در اقتصاد مقاومتی و خدمت رسانی به مناطق محروم و روستایی که از مأموریت های ذاتی پست بانک محسوب می شود، نیازمند تدبیر و خلاقیت جدید است. توازن بین وظایف اجتماعی و الزامات تجاری، یکی از دشوارترین معادلات پیش رو خواهد بود.
نقش بانک مرکزی در این انتصاب و سیگنال های آن
تأیید بانک مرکزی فراتر از یک تشریفات اداری است. این اقدام را می توان سیگنالی قوی از سوی این نهاد مبنی بر حساسیت بالای آن بر مدیریت بانک های دولتی و نیمه دولتی تفسیر کرد. بانک مرکزی با این کار مسئولیت خود در قبال ثبات سیستم بانکی را به نمایش گذاشته است. این تأیید می تواند به معنای همسویی مدیرعامل جدید با سیاست های کلی پولی و ارزی بانک مرکزی باشد. در شرایط کنونی که کنترل تورم و مدیریت نقدینگی در اولویت است، انتظار می رود مدیریت جدید پست بانک، ابزار قدرتمندی برای اجرای این سیاست ها باشد. از سوی دیگر، این نظارت می تواند محدودیتی برای مدیریت جدید ایجاد کند. هرگونه تصمیم گیری خارج از چارچوب مقررات بانک مرکزی، با واکنش سریع این نهاد مواجه خواهد شد. بنابراین، بنائیان در عین برخورداری از حمایت، در یک چارچوب کاملاً مشخص و تحت نظارت عمل خواهد کرد.
تأثیر وزارت اقتصاد و پیوند سیاست های کلان با مدیریت عملیاتی
ورود بنائیان به عنوان نماینده وزارت اقتصاد، پست بانک را به یکی از بازوهای اجرایی این وزارتخانه برای پیاده سازی سیاست های اقتصادی تبدیل می کند. این موضوع به ویژه در حوزه هایی مانند توزیع یارانه ها، اجرای طرح های اشتغالزایی و خدمات رسانی به تولیدکنندگان خرد و متوسط پررنگ خواهد شد. این پیوند مستقیم، می تواند منابع جدید و پشتیبانی سیاسی برای پست بانک به ارمغان آورد. اما در مقابل، استقلال عمل مدیریتی را تا حدی تحت تأثیر قرار می دهد. مدیرعامل جدید باید بین اجرای دستورکارهای وزارتخانه و مدیریت مستقل و سودآور بانک تعادل ایجاد کند. این انتصاب را می توان بخشی از یک پازل بزرگتر در وزارت اقتصاد برای اعمال نفوذ بیشتر بر نهادهای مالی زیرمجموعه یا وابسته دانست. این استراتژی می تواند در راستای یکپارچه سازی سیاست های مالی و پولی دولت قلمداد شود.
چشم انداز آینده و سناریوهای محتمل
با در نظر گرفتن تمامی ابعاد، آینده پست بانک تحت مدیریت جدید را می توان در چند سناریو ترسیم کرد. سناریوی خوش بینانه، حرکت به سمت تحول دیجیتال شتابان، ساماندهی ترازنامه و تبدیل شدن به یک بانک پیشرو در خدمات عمومی و بانکداری اجتماعی است. در سناریوی محافظه کارانه، مدیریت جدید صرفاً درگیر حل چالش های روزمره و بحران های داخلی شده و تحول اساسی رخ نمی دهد. در این حالت، پست بانک نقش خود را به عنوان یک بازیگر مؤثر در عرصه رقابتی از دست می دهد. سناریوی بدبینانه نیز شامل تشدید چالش های گذشته به دلیل موازی کاری های نهادهای ناظر و سیاستگذار است. اگر تعارضی بین خواسته های وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و مجمع عمومی به وجود آید، مدیریت جدید در بن بست تصمیم گیری گرفتار خواهد شد. نتیجه نهایی این انتصاب به مهارت بنائیان در مدیریت این تعارضات و ایجاد همگرایی بین این نهادها بستگی دارد.