آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
فضای مجازی ایران در آستانه تحولی بزرگ قرار گرفته است. تحولی که میتواند نقش بلاگرها و سلبریتیها را برای همیشه تغییر دهد. اخیراً خبری از چین توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. کشوری که قانونی برای محدود کردن اظهارنظرهای غیرتخصصی بلاگرها تصویب کرده است. بر اساس این قانون، هر بلاگر یا سلبریتی تنها در صورت داشتن مدرک معتبر میتواند در یک حوزه تخصصی اظهارنظر کند. در غیر این صورت با برخورد قانونی شدید روبرو خواهد شد.
حالا نگاهها به سمت ایران دوخته شده است. آیا ایران نیز از این قانون الگوبرداری خواهد کرد؟ این سؤالی است که ذهن بسیاری از فعالان فضای مجازی را مشغول کرده است. در سالهای اخیر، اظهارنظرهای غیرتخصصی بلاگرها در حوزههای مختلف از سلامت و روانشناسی تا اقتصادی و سیاسی افزایش یافته است. این اظهارنظرها گاهی عواقب خطرناکی به دنبال داشته است. از توصیههای درمانی غیرعلمی گرفته تا پیشنهادهای سرمایهگذاری پرخطر، همه و همه از جمله مواردی هستند که توسط افراد غیرمتخصص در فضای مجازی تبلیغ میشوند. تصویب چنین قانونی در ایران میتواند انقلابی در فضای مجازی ایجاد کند. انقلابی که شاید برای برخی بلاگرها پایان راه باشد و برای برخی دیگر آغاز مسئولیتپذیری بیشتر. این گزارش به بررسی ابعاد مختلف این موضوع میپردازد و پیامدهای احتمالی تصویب چنین قانونی در ایران را تحلیل میکند.
تحلیل حقوقی و قانونی
تصویب چنین قانونی در ایران نیازمند بسترهای حقوقی متعددی است. ابتدا باید تعریف دقیقی از "تخصص" و "مدرک معتبر" ارائه شود که خود چالشی حقوقی محسوب میشود. قوانین فعلی ایران به طور مشخص به موضوع اظهارنظرهای غیرتخصصی در فضای مجازی نپرداخته است. بنابراین، هر قانون جدیدی باید با قوانین موجود در حوزه مطبوعات و فضای مجازی هماهنگ باشد. در ایران، تصویب چنین قانونی ممکن است نیاز به تأیید شورای عالی فضای مجازی داشته باشد. این موضوع نشان میدهد که مسیر قانونی شدن چنین مقرراتی در ایران با چین متفاوت خواهد بود.
تحلیل تاثیر بر فضای مجازی
اجرای این قانون میتواند فضای مجازی ایران را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. ممکن است شاهد کاهش محسوس محتوای تولیدی توسط اینفلوئنسرها باشیم. بسیاری از بلاگرهایی که به ارائه توصیههای پزشکی، روانشناسی یا اقتصادی مشهور هستند، ممکن است مجبور به تغییر استراتژی محتوایی خود شوند یا فعالیت خود را متوقف کنند. از جنبه مثبت، این قانون میتواند منجر به افزایش کیفیت اطلاعات منتشر شده در شبکههای اجتماعی و کاهش انتشار اطلاعات نادرست شود.
تحلیل اقتصادی و معیشتی
برای بسیاری از اینفلوئنسرهای ایرانی، فعالیت در فضای مجازی منبع درآمد اصلی محسوب میشود. اجرای چنین قانونی میتواندتاثیری منفی بر معیشت آنان داشته باشد. برندها و تبلیغات در انتخاب اینفلوئنسرها محتاطتر خواهند شد و افرادی را ترجیح میدهند که در حوزه فعالیت خود دارای مدرک معتبر باشند. در بلندمدت، این قانون میتواند منجر به ایجاد حرفهایگری جدید در حوزه تولید محتوای دیجیتال شود که بر کیفیت به جای کمیت تأکید دارد.
تحلیل فرهنگی و اجتماعی
در بستر فرهنگی ایران، اجرای چنین قانونی دارای پیامدهای اجتماعی ویژهای است. از یک سو، ممکن است به عنوان راهکاری برای حفاظت جامعه در برابر اطلاعات غیرموثق دیده شود. از سوی دیگر، ممکن است به عنوان محدودیتی برای آزادی بیان مورد انتقاد قرار گیرد. کلید موفقیت در ایجاد تعادل بین واقعیت اطلاعات و آزادی بیان خواهد بود. نظر عمومی در مورد چنین قانونی ممکن است دو قطبی شود: برخی بهبود کیفیت محتوا را تضمین شده دانسته و از آن استقبال میکنند و برخی دیگر آن را سانسوری غیرضروری میدانند.
تحلیل اجرایی و نظارتی
نظارت بر اجرای چنین قانونی در ایران چالشی بزرگ خواهد بود. تعیین نهاد مسئول بررسی مدارک و نظارت بر اینفلوئنسرها ممکن است نیاز به تشکیل کمیته تخصصی یا استفاده از نهادهای موجود مانند شورای عالی فضای مجازی برای نظارت بر این فرآیند باشد. استفاده از فناوری مانند سیستمهای هوش مصنوعی برای پایش محتوا میتواند در نظارت کمک کند، اما سوالات مربوط به نظارت و حریم خصوصی را مطرح میکند.