آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
سیاستهای فضای مجازی ایران بار دیگر در مرکز توجه قرار گرفته است. کمیته بررسی رفع فیلترینگ که سال گذشته به دستور مسعود پزشکیان در مرکز ملی فضای مجازی تشکیل شده بود، در جلسهای مهم به رفع فیلتر تلگرام، یوتیوب و اینستاگرام رأی منفی داد. این تصمیم که روز شنبه سوم آبان ماه اتخاذ شد، به معنای رسیدن گام دوم رفع فیلتر به بنبست است. جلسه کمیته بررسی رفع فیلترینگ با حضور اعضای این کمیته و برای بررسی امکان رفع فیلتر از پلتفرمهای خارجی برگزار شده بود. بر اساس گزارش روزنامه شرق، این تصمیم در شرایط حساس کنونی کشور گرفته شده است. شرایطی که به گفته این روزنامه، بحران پشت بحران در آن رخ میدهد و احتمالاً بر تصمیمگیری کمیته تأثیر گذاشته است. کمیته بررسی رفع فیلترینگ سال گذشته با هدف بررسی امکان رفع فیلتر از پلتفرمهای خارجی تشکیل شد. این کمیته قرار بود با بررسی همه جانبه، تصمیمی کارشناسی درباره فیلترینگ پلتفرمهای خارجی اتخاذ کند.
با این حال، رأی منفی اخیر نشان میدهد که این کمیته به این نتیجه رسیده که شرایط برای رفع فیلتر از پلتفرمهای مذکور مناسب نیست. این تصمیم میتواند دلایل امنیتی، فرهنگی و سیاسی داشته باشد. ادامه فیلترینگ این پلتفرمها در شرایطی است که بخش قابل توجهی از مردم ایران از طریق فیلترشکن به این پلتفرمها دسترسی دارند. این موضوع همواره مورد بحث کارشناسان و مسئولان بوده است. از سوی دیگر، توسعه پلتفرمهای داخلی نیز از جمله دلایل محتمل برای ادامه فیلترینگ است. مسئولان امیدوارند با محدودیت دسترسی به پلتفرمهای خارجی، زمینه برای رشد پلتفرمهای داخلی فراهم شود. این گزارش به بررسی ابعاد مختلف این تصمیم و تحلیل پیامدهای آن میپردازد.
ابعاد امنیتی و سیاسی تصمیم
تصمیم به ادامه فیلترینگ پلتفرمهای خارجی احتمالاً دلایل امنیتی و سیاسی دارد. این پلتفرمها میتوانند به عنوان بستری برای فعالیتهای ضد نظام مورد استفاده قرار گیرند. در شرایط حساس کنونی، ممکن است مسئولان ترجیح دادهاند که خطرهای امنیتی رفع فیلتر را نپذیرند. این تصمیم میتواند با ملاحظات امنیتی منطقهای و بینالمللی نیز مرتبط باشد. از دید سیاسی، ادامه فیلترینگ نشان میدهد که موضع نظام در قبال پلتفرمهای خارجی تغییر نکرده است. این موضوع میتواند بر روابط خارجی ایران نیز تأثیر داشته باشد.
تحلیل اقتصادی و فناوری
ادامه فیلترینگ میتواند تأثیرات اقتصادی داشته باشد. بسیاری از کسب و کارهای ایرانی از این پلتفرمها برای بازاریابی و ارتباط با مشتریان استفاده میکنند. از سوی دیگر، این تصمیم میتواند به توسعه پلتفرمهای داخلی کمک کند. با محدودیت دسترسی به پلتفرمهای خارجی، فرصت بیشتری برای رشد پلتفرمهای داخلی ایجاد میشود. مسئله دسترسی به فناوریهای روز نیز در این تصمیم مؤثر بوده است. ممکن است مسئولان نگران وابستگی به پلتفرمهای خارجی باشند.
مسائل فرهنگی و اجتماعی
فیلترینگ پلتفرمهای خارجی همواره با بحثهای فرهنگی همراه بوده است. برخی معتقدند این پلتفرمها میتوانند بر فرهنگ ایرانی-اسلامی تأثیر منفی بگذارند. از دید اجتماعی، ادامه فیلترینگ میتواند به گسترش شکاف دیجیتالی بین ایران و دیگر کشورها بینجامد. این موضوع میتواند بر توسعه اجتماعی کشور تأثیر بگذارد. واکنش جامعه به این تصمیم احتمالاً دو قطبی خواهد بود. برخی آن را تأیید و برخی دیگر آن را رد خواهند کرد.
مبانی حقوقی و حاکمیتی
از دید حقوقی، کشورها حق حاکمیتی برای کنترل فضای مجازی خود دارند. این تصمیم میتواند در چارچوب حقوق حاکمیتی ایران تفسیر شود. مسئله حاکمیت دادهها نیز در این تصمیم مؤثر بوده است. ممکن است مسئولان نگران کنترل دادههای ایرانیان توسط شرکتهای خارجی باشند. این تصمیم با قوانین داخلی ایران نیز همخوانی دارد. بر اساس قوانین، دولت حق دارد تا برای حفظ منافع ملی، دسترسی به پلتفرمهای خاصی را محدود کند.
آینده فضای مجازی ایران
این تصمیم نشان میدهد که در آینده نزدیک تغییری در سیاست فیلترینگ ایجاد نخواهد شد. پلتفرمهای خارجی احتمالاً همچنان فیلتر خواهند ماند. توسعه پلتفرمهای داخلی در اولویت قرار خواهد گرفت. احتمالاً شاهد سرمایهگذاری بیشتر در این حوزه خواهیم بود. بحث فیلترینگ احتمالاً به یکی از موضوعات همیشگی گفتوگو در ایران تبدیل خواهد شد. این موضوع همچنان مورد بحث و بررسی خواهد بود.