آسیانیوز ایران؛ سرویس علم و تکنولوژی:
اینترنت، که روزی نماد آزادی و دسترسی بیحد و مرز به اطلاعات بود، حالا به میدان نبرد دولتها و شرکتهای فناوری تبدیل شده است. گزارش جدید روزنامه شرق نشان میدهد که یک شرکت چینی به نام Geedge Networks، سیستمی مشابه «دیوار آتش بزرگ» چین ساخته و به دولتهای آسیایی و افریقایی میفروشد. این سیستم نه تنها قادر به فیلتر و مسدودسازی محتوای اینترنتی است، بلکه میتواند کل ترافیک اینترنت را ردیابی، اسکن و حتی کاربران «مشکوک» را شناسایی و موقعیت جغرافیایی آنها را رصد کند.
اما این همه ماجرا نیست. اسناد لو رفته از وجود قابلیتی به نام «امتیاز اعتبار فردی» خبر میدهند که دسترسی به اینترنت را به احراز هویت و نمرهای وابسته میسازد. اگر کاربر به سطح مشخصی نرسد، عملاً از اینترنت محروم میشود. این یعنی کنترل کامل بر زندگی دیجیتال شهروندان و تبدیل اینترنت به ابزاری برای اعمال قدرت و نظارت. با گسترش استفاده از این سیستمها، نگرانیها درباره حریم خصوصی، آزادی بیان و حقوق دیجیتال کاربران افزایش یافته است. کارشناسان هشدار میدهند که این فناوریها میتوانند به ابزاری برای سرکوب و کنترل اجتماعی تبدیل شوند و مرزهای آزادی در فضای مجازی را برای همیشه تغییر دهند.
اما سوال اینجاست: آیا جهان آماده پذیرش اینترنتی است که در آن دسترسی به اطلاعات، وابسته به نمرهای است که دولتها تعیین میکنند؟ و آیا ما در حال ورود به عصری هستیم که در آن، اینترنت دیگر متعلق به مردم نیست؟
سیستمهای فیلترینگ پیشرفتهای مانند آنچه Geedge Networks عرضه میکند، بر پایه فناوریهای پیشرفتهای مانند «دیپ پکت اینسپکشن» (Deep Packet Inspection) و «ماشین لرنینگ» برای تحلیل رفتار کاربران ساخته شدهاند. این سیستمها قادرند ترافیک اینترنت را در سطح بستههای داده بررسی کنند و حتی ارتباطات رمزنگاری شده را شناسایی و مسدود نمایند. یکی از ویژگیهای منحصر به فرد این سیستم، قابلیت «امتیاز اعتبار فردی» است. این مکانیسم، دسترسی به اینترنت را به نمرهای وابسته میسازد که بر اساس رفتار آنلاین کاربر محاسبه میشود. اگر کاربر به سطح مشخصی نرسد، دسترسی او به اینترنت محدود یا قطع میشود. این رویکرد، شباهت زیادی به سیستم «اعتبار اجتماعی» چین دارد و میتواند به ابزاری برای اعمال کنترل اجتماعی و سیاسی تبدیل شود.
از نظر فنی، این سیستمها میتوانند با استفاده از پایگاههای داده بزرگ و الگوریتمهای هوش مصنوعی، الگوهای رفتاری کاربران را تحلیل کنند و حتی پیشبینیهایی درباره اقدامات آینده آنها ارائه دهند. این قابلیت، امکان شناسایی و هدف قرار دادن کاربران «مشکوک» را فراهم میآورد و میتواند به عنوان ابزاری برای سرکوب مخالفان و محدودسازی آزادی بیان مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به گسترش استفاده از این فناوریها، نگرانیهای جدی درباره حریم خصوصی و حقوق دیجیتال کاربران مطرح شده است. کارشناسان معتقدند که این سیستمها میتوانند به ابزاری برای اعمال قدرت و کنترل اجتماعی تبدیل شوند و مرزهای آزادی در فضای مجازی را برای همیشه تغییر دهند.