آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
در پی انتشار ادعاهای جنجالی فائزه هاشمی درباره مرگ پدرش، اکبر هاشمی رفسنجانی، دستگاه قضایی وارد عمل شده است. این بار نه تنها برای خود فائزه هاشمی، که برای مصاحبهکننده با او نیز اعلام جرم شده است. محمدرضا یزدانپرست، تهیهکننده و مجری برنامه اینترنتی میزبان فائزه هاشمی بود، حالا او نیز به همراه مهمان برنامهاش به دادسرا فراخوانده شده است. این اقدام قضایی نشان میدهد که انتشار چنین ادعاهایی از دیدگاه قانونی قابل پیگرد است. در برنامه ویدئویی مورد بحث، فائزه هاشمی روایتی متفاوت از فوت مرحوم هاشمی رفسنجانی ارائه کرده بود. روایتی که به نظر میرسد از سوی نهادهای قضایی قابل قبول نبوده است. این اولین بار نیست که فائزه هاشمی با اظهارنظرهای خود جنجالآفرینی میکند. اما این بار به نظر میرسد دستگاه قضایی عزم جدی برای برخورد با اینگونه اظهارنظرها دارد.
تشکیل پرونده برای مجری برنامه نیز پیام مهمی دارد: رسانهها و فعالان فضای مجازی باید در انتشار مطالب حساس دقت بیشتری کنند. آنان نیز در قبال محتوای تولیدی مسئول هستند. دادسرای رسیدگی کننده به این پرونده هنوز جزئیات اتهامات را به صورت عمومی اعلام نکرده است. اما به نظر میرسد اعلام جرم بر اساس قوانین مربوط به انتشار اخبار کذب و تشویش اذهان عمومی باشد. این پرونده میتواند به نمونهای مهم در تعیین خط قرمزهای رسانهای تبدیل شود. بسیاری از فعالان رسانهای و حقوقی پیگیر روند رسیدگی به این پرونده خواهند بود. برخورد قضایی با مجری برنامه اینترنتی نشان میدهد که مسئولیت رسانهها در قبال محتوای تولیدی جدی گرفته شده است. این موضوع میتواند تأثیر مهمی بر فضای رسانهای کشور داشته باشد.
مبانی حقوقی اعلام جرم
اعلام جرم علیه مجری برنامه اینترنتی بر اساس قوانین مختلفی قابل توجیه است! قانون مطبوعات و قوانین مربوط به فضای مجازی انتشار مطالب خلاف واقع را جرم میدانند. همچنین قوانین مربوط به تشویش اذهان عمومی و انتشار اخبار کذب نیز میتواند مبنای این اعلام جرم باشد. همچنین، قوانین مربوط به حفظ حریم خصوصی و احترام به اشخاص نیز ممکن است در این پرونده مورد استناد قرار گیرد. این پرونده از جهت تعیین رویه قضایی در برخورد با محتوای رسانهای حائز اهمیت است.
مسئولیت رسانهها در قبال محتوا
این پرونده مسئولیت رسانهها و تولیدکنندگان محتوا را به وضوح نشان میدهد. بر اساس قوانین فعلی، رسانهها نه تنها در قبال مطالب تولیدی خود، بلکه در قبال محتوای مهمانان خود نیز مسئولیت دارند. این مسئولیت شامل بررسی صحت و سقم مطالب، رعایت موازین قانونی و پرهیز از انتشار مطالب خلاف واقع میشود. مجریان برنامههای رسانهای باید با آگاهی کامل از این مسئولیتها اقدام به تولید محتوا کنند.
تأثیر بر فضای رسانهای کشور
این برخورد قضایی میتواند تأثیرات گستردهای بر فضای رسانهای کشور داشته باشد؛ مصلا ممکن است باعث افزایش خودسانسوری در رسانهها شوذ. همچنین میتواند معیارهای جدیدی برای تولید محتوای رسانهای تعیین کند. همچنین، ممکن است منجر به بازتعریف رابطه بین رسانهها و نهادهای قضایی شود. این پرونده میتواند به یک پرونده نمونه در برخورد با محتوای رسانهای تبدیل شود.
پیامدهای اجتماعی و فرهنگی
برخورد قضایی با این پرونده پیامدهای اجتماعی و فرهنگی مهمی دارد. مثلا میتواند بر میزان اعتماد عمومی به رسانهها تأثیر بگذارد، یا ممکن است نحوه پرداختن به موضوعات حساس در رسانهها را تغییر دهد. همچنین، میتواند فرهنگ مسئولیتپذیری در فضای مجازی را تقویت کند. این پرونده از جهت تأثیر بر افکار عمومی نیز حائز اهمیت است.
چشمانداز آینده و راهکارهای پیشرو
با توجه به جریان رسیدگی به این پرونده، چند راهکار میتواند مفید باشد:
- تهیه کنندگان محتوای رسانهای باید با قوانین مربوطه آشنا شوند
- مشاوره حقوقی قبل از انتشار محتوای حساس ضروری است.
- رعایت اصول اخلاق حرفهای در رسانهها میتواند از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند.
در نهایت، توسعه نظام خودتنظیمی در رسانهها میتواند به کاهش برخوردهای قضایی کمک کند.