آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
دیپلماسی هستهای ایران بار دیگر در کانون توجهات بینالمللی قرار گرفته است. این بار وزیر امور خارجه کشورمان در گفتگویی مفصل با شبکه الجزیره، مواضع ایران را در خصوص برنامه هستهای و مذاکرات آتی تشریح کرده است. سید عباس عراقچی در این مصاحبه که در شرایط حساس منطقهای انجام شده، بر مواضع ثابت و تغییرناپذیر ایران در زمینه حقوق هستهای تأکید ورزیده است. مواضعی که بر اساس منافع ملی و حقوق مسلم مردم ایران تعریف شدهاند. وزیر امور خارجه کشورمان با بیانی شفاف و قاطع اعلام کرده است که ایران نمیتواند غنیسازی اورانیوم را متوقف کند. این در حالی است که فشارهای بینالمللی برای توقف فعالیتهای هستهای ایران ادامه دارد.
عبارت کلیدی عراقچی که "آنچه با جنگ به دست نیامده است، نمیتواند با سیاست داده شود" نشان از عزم راسخ ایران در حفظ دستاوردهای هستهای خود دارد. این عبارت به خوبی موضع اصولی ایران را در قبال فشارهای خارجی نشان میدهد. وی در عین حال اعلام آمادگی کرده است که برای رفع نگرانیها درباره برنامه هستهای ایران وارد مذاکره شود. این رویکرد، موضعی متعادل و منطقی را نشان میدهد که هم بر حفظ حقوق تأکید دارد و هم راه گفتگو را باز گذاشته است. موضوع برنامه موشکی ایران نیز از دیگر محورهای مهم این مصاحبه بود. عراقچی با قاطعیت اعلام کرد که ایران درباره برنامه موشکی خود مذاکره نخواهد کرد و خلع سلاح را غیرقابل قبول خواند. در مورد وضعیت مواد هستهای نیز وزیر امور خارجه کشورمان شفافیت نشان داده و اعلام کرده که مواد هستهای همچنان زیر آوار تأسیسات بمباران شده باقی مانده است. این اظهارات در پاسخ به شایعات درباره جابهجایی مواد هستهای مطرح شده است. این اظهارات در شرایطی مطرح میشود که فضای بینالمللی برای احیای برجام همچنان در نوسان است و طرفین در حال سنجش مواضع یکدیگر هستند.
تداوم غنیسازی به عنوان خط قرمز
تأکید مکرر عراقچی بر تداوم غنیسازی اورانیوم نشان میدهد این موضوع برای ایران یک خط قرمز محسوب میشود. ایران غنیسازی را حق مسلم خود در چارچوب NPT میداند. جمله معروف عراقچی که "آنچه با جنگ به دست نیامده، با سیاست داده نمیشود" اشاره به مقاومت موفقیتآمیز ایران در برابر فشارها و تهدیدات نظامی دارد. این عبارت نشان میدهد ایران حاضر نیست در ازای مذاکره، از حقوق مسلم خود صرفنظر کند. این موضع در راستای سیاستهای کلان نظام جمهوری اسلامیست که همواره بر حفظ دستاوردهای هستهای تأکید داشته است.
آمادگی برای مذاکره با حفظ اصول
ایران در عین پایبندی به اصول خود، راه مذاکره را نبسته است. اعلام آمادگی برای رفع نگرانیهای بینالمللی نشان از رویکرد منطقی ایران دارد. تفاوت رویکرد ایران با آمریکا در این است که ایران خواهان مذاکره بر اساس حقوق مسلم است در حالی که آمریکا به دنبال اعمال فشار و تحمیل خواستههای خود است. تمایل ایران به مذاکرات غیرمستقیم نیز نشان از هوشمندی دیپلماتیک ایران دارد که میخواهد بدون تن دادن به فشارهای روانی، به توافق قابل قبول دست یابد.
برنامه موشکی به عنوان بازدارندگی
رد مذاکره درباره برنامه موشکی از سوی عراقچی، نشان از اهمیت این برنامه در استراتژی دفاعی ایران دارد. ایران برنامه موشکی را بخشی از بازدارندگی دفاعی خود میداند. توصیف خلع سلاح به عنوان امری غیرعقلانی، نشان میدهد ایران این موضوع را به معنای از دست دادن توان دفاعی خود میداند. در شرایط منطقهای کنونی، این موضع قابل درک است. این موضوع برای جمهوری اسلامی یک مسئله امنیت ملی محسوب میشود و به همین دلیل حاضر به مذاکره درباره آن نیست.
شفافیت در مورد مواد هستهای
اظهارات عراقچی درباره باقی ماندن مواد هستهای زیر آوار، پاسخی به شایعاتی است که درباره جابهجایی این مواد مطرح شده بود. این شفافیت میتواند به کاهش نگرانیهای بینالمللی کمک کند. این اظهارات همچنین نشان میدهد ایران هیچ اقدام پنهانی در زمینه جابهجایی مواد هستهای انجام نداده است. این موضوع میتواند به اعتمادسازی کمک کند. پاسخ صریح عراقچی به این شایعات، نشان از رویکرد شفاف ایران در مورد برنامه هستهای دارد.
چشمانداز مذاکرات آتی
اظهارات عراقچی نشان میدهد ایران خواهان توافقی عادلانه است اما در عین حال آماده نیست به هر قیمتی به توافق برسد. شرط اساسی ایران، حفظ حقوق هستهای و موشکی است. تفاوت نگاه ایران و آمریکا در تعریف "توافق عادلانه" همچنان مانع اصلی است. آمریکا به دنبال امتیازات یکطرفه است در حالی که ایران خواهان توافقی متقابل است. احتمال موفقیت مذاکرات در گرو انعطافپذیری طرفین به ویژه آمریکا در شناخت حقوق مسلم ایران خواهد بود.