آسیانیوز ایران؛ سرویس علم و تکنولوژی:
سرانجام پس از سالها بحث و گفتوگو درباره فیلترینگ تلگرام، به نظر میرسد راهحلی در حال شکلگیری است. اعلامیه اخیر یکی از نمایندگان مجلس، امیدها برای رفع فیلتر این پیامرسان پرطرفدار را زنده کرده است. مصطفی پوردهقان، نماینده مردم اردکان در مجلس شورای اسلامی، در گفتوگویی با روزنامه اعتماد از نهایی شدن موضوع رفع فیلترینگ تلگرام در هفته جاری خبر داده است. این خبر در فضای مجازی با واکنشهای گستردهای مواجه شده است. به گفته این نماینده مجلس، مذاکرات خوبی با مسئولان تلگرام انجام شده و تعهدات لازم و شرایط ایران از سوی این پیامرسان پذیرفته شده است. این موضوع میتواند نقطه عطفی در سیاستگذاری فضای مجازی کشور باشد. پوردهقان با قاطعیت اعلام کرده که هیچ راهی جز رفع فیلتر تلگرام و دیگر سکوهای مجازی وجود ندارد. این اظهارنظر نشان از تغییر نگرش در بین تصمیمگیران کلان کشور دارد.
وی همچنین به ادعاهای مطرح شده درباره ناامنی واتساپ در جنگ ۱۲ روزه اشاره کرده و آن را استدلالی غیرکارشناسی خوانده است. این موضوع نشان میدهد که بحث امنیت دیگر به عنوان مانعی برای رفع فیلتر مطرح نیست. نماینده اردکان در مجلس به منافع اقتصادی سرشار حاصل از فروش فیلترشکنها نیز اشاره کرده است. به گفته او، سفرهای ۵۰ هزار میلیارد تومانی از این محل پهن شده که دلیل بخشی از مخالفتها با رفع فیلترینگ است. این اظهارات در حالی مطرح میشود که سالهاست کاربران ایرانی برای استفاده از تلگرام و دیگر پیامرسانهای خارجی مجبور به استفاده از فیلترشکن هستند. رفع فیلتر میتواند تحول بزرگی در دسترسی آزادانه به اطلاعات ایجاد کند. اکنون نگاهها به هفته جاری و تصمیم نهایی مسئولان دوخته شده است. آیا بالاخره پس از سالها، فیلتر تلگرام برداشته خواهد شد؟
تحول در سیاستگذاری فضای مجازی
اظهارات اخیر نماینده مجلس نشان از تغییر رویکرد در سیاستگذاری فضای مجازی دارد. سالهاست که بحث فیلترینگ پیامرسانهای خارجی یکی از چالشهای اصلی در حوزه فناوری اطلاعات بوده است. پذیرش تعهدات از سوی تلگرام میتواند به معنای توافق بر سر مسائل امنیتی و نظارتی باشد. این موضوع نشان میدهد که طرفین به نقطه مشترکی برای همکاری رسیدهاند. تغییر نگرش از انسداد کامل به سمت مدیریت و نظارت، میتواند الگویی برای سایر پلتفرمهای خارجی باشد. این رویکرد جدید میتواند فضای مجازی کشور را متحول کند.
ابعاد اقتصادی رفع فیلترینگ
اشاره نماینده مجلس به سفره ۵۰ هزار میلیارد تومانی فروش فیلترشکنها، پرده از اقتصاد پنهان این حوزه برداشته است. این رقم نشان میدهد که فیلترینگ چگونه به کسبوکاری پررونق برای برخی تبدیل شده است. رفع فیلتر میتواند به توسعه کسبوکارهای اینترنتی و تجارت الکترونیک کمک شایانی کند. دسترسی آزاد به پیامرسانهای خارجی میتواند زمینهساز رشد استارتاپها و کسبوکارهای دیجیتال باشد. کاهش هزینههای کاربران برای خرید فیلترشکن نیز از دیگر مزایای اقتصادی این تصمیم خواهد بود. این موضوع به ویژه برای قشر کمدرآمد جامعه حائز اهمیت است.
تأثیر بر امنیت سایبری کشور
رفع فیلتر تلگرام میتواند تأثیرات مثبتی بر امنیت سایبری کشور داشته باشد. کاربران دیگر مجبور نخواهند بود از فیلترشکنهای غیرامن استفاده کنند. پذیرش تعهدات از سوی تلگرام نیز میتواند به معنای افزایش همکاری این پلتفرم با نهادهای امنیتی ایران باشد. این موضوع میتواند به ارتقای امنیت فضای تبادل اطلاعات کمک کند. کنترل و نظارت بهتر بر ترافیک اطلاعاتی از دیگر مزایای این تصمیم است. هنگامی که کاربران از مسیرهای قانونی استفاده کنند، نظارت و مدیریت بر فضای مجازی آسانتر خواهد بود.
تأثیرات اجتماعی و فرهنگی
رفع فیلتر تلگرام میتواند به کاهش شکاف دیجیتالی در جامعه کمک کند. بسیاری از کاربران به دلیل مشکلات فنی قادر به استفاده از فیلترشکن نیستند. دسترسی آزاد به اطلاعات و ارتباطات بینالمللی میتواند به توسعه فرهنگی و علمی کشور کمک کند. این موضوع به ویژه برای جامعه دانشگاهی و پژوهشی اهمیت دارد. کاهش تنشهای اجتماعی ناشی از محدودیتهای دسترسی به فضای مجازی از دیگر پیامدهای مثبت این تصمیم خواهد بود.
چالشها و فرصتهای پیشرو
رقابت با پیامرسانهای داخلی از جمله چالشهای پیشرو است. پیامرسانهای ایرانی باید بتوانند با ارائه خدمات بهتر، کاربران را حفظ کنند. مدیریت محتوای منتشر شده در تلگرام از دیگر چالشها خواهد بود. نهادهای نظارتی باید بتوانند بدون محدود کردن آزادیهای مشروع، بر محتوای مضر نظارت داشته باشند. فرصت همکاری با پلتفرمهای بینالمللی و انتقال فناوری از جمله مزایای این تصمیم است. این همکاری میتواند به توسعه زیستبوم فناوری اطلاعات کشور کمک کند.