آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
در تحلیلی قابل تأمل، حسین شریعتمداری، سردبیر روزنامه کیهان، رویکرد فعلی در برخورد با پدیده کشف حجاب را به چالش کشیده است. او در تازهترین یادداشت خود در این روزنامه، به صراحت اعلام کرده که روشهای قهری و سلبی در این زمینه کارآمد نیست. شریعتمداری با اشاره به اینکه "بگیر و ببند به جایی نمیرسد"، بر ضرورت انجام کار فرهنگی عمیق و همهجانبه تأکید کرده است. این اظهارنظر از سوی چهرهای که معمولاً رویکردی سختگیرانه دارد، بسیار قابل توجه است.
سردبیر کیهان در بخشی از یادداشت خود نوشته است که مدتهاست بر ضرورت کار فرهنگی برای مقابله با کشف حجاب تأکید میشود، اما در عمل نشانهای از کار فرهنگی جدی دیده نمیشود. این اعتراف از سوی یکی از اصلیترین رسانههای اصولگرا حائز اهمیت است. شریعتمداری با هشدار درباره احتمال "بیعملی" در این زمینه، تصریح کرده که ممکن است برخی تأکیدها بر کار فرهنگی، بهانهای برای عدم اقدام مؤثر باشد. این هشدار نشان از نگرانی عمیق وی از وضعیت موجود دارد.
به باور شریعتمداری، کار فرهنگی واقعی باید شامل روشنگری درباره آثار زیانبار کشف حجاب، تضاد این پدیده با زندگی عفیفانه دینی و ملی، و افشای پشت صحنه آن باشد. او بر عالمانه و دلسوزانه بودن این برنامهریزی تأکید کرده است. این تحلیل در شرایطی مطرح میشود که در ماههای اخیر، بحثهای فراوانی درباره کارآمدی روشهای مختلف در برخورد با پدیده کشف حجاب درگرفته است. بسیاری از کارشناسان نیز بر ناکارآمدی روشهای صرفاً امنیتی و قهری تأکید داشتهاند.
اظهارات شریعتمداری میتواند نشان از تغییر نگرش در برخی جریانهای سنتی نسبت به این موضوع باشد. این تغییر نگرش ممکن است زمینهساز اتخاذ رویکردهای جدید در برخورد با پدیده کشف حجاب شود. نکته حائز اهمیت در این تحلیل، توجه به لزوم "برنامهریزی عالمانه و دلسوزانه" است که از سوی سردبیر کیهان مطرح شده است. این عبارت نشان میدهد که حل این معضل اجتماعی نیازمند تدبیری هوشمندانه و مبتنی بر واقعیتهای جامعه است.
تغییر در گفتمان سنتی
اظهارات شریعتمداری نشان از تحول در نگرش جریانهای سنتی دارد. پذیرش ناکارآمدی روشهای قهری از سوی چهرهای مانند او، نقطه عطفی در گفتمان عمومی محسوب میشود. این تغییر نگرش میتواند زمینهساز گفتوگوهای جدید درباره راهکارهای مؤثر در برخورد با پدیده کشف حجاب باشد. پذیرش این واقعیت که روشهای گذشته جوابگو نبوده، گام اول برای یافتن راهکارهای جدید است. تأکید شریعتمداری بر لزوم کار فرهنگی، نشان میدهد که حتی جریانهای سختگیر نیز به این باور رسیدهاند که حل این معضل تنها با ابزارهای امنیتی ممکن نیست.
نقد به عملکرد نهادهای فرهنگی
هشدار شریعتمداری درباره عدم مشاهده "کار فرهنگی جدی"، در واقع نقدی به عملکرد نهادهای متولی فرهنگ است. این نقد از سوی رسانهای که معمولاً از سیاستهای رسمی دفاع میکند، حائز اهمیت است. به باور شریعتمداری، اگرچه بر ضرورت کار فرهنگی تأکید میشود، اما در عمل اقدام مؤثری صورت نمیگیرد. این شکاف بین حرف و عمل میتواند به بیاعتمادی عمومی بینجامد. نگرانی وی از تبدیل تأکید بر کار فرهنگی به "بهانهای برای بیعملی"، نشان از عمق این مشکل دارد.
مؤلفههای کار فرهنگی مؤثر
شریعتمداری به سه مؤلفه اصلی برای کار فرهنگی اشاره کرده است: روشنگری درباره آثار زیانبار کشف حجاب، نشان دادن تضاد آن با زندگی عفیفانه دینی و ملی، و افشای پشت صحنه این پدیده. این نگاه جامع نشان میدهد که صرف بیان حکم شرعی کافی نیست و باید به دنبال تأثیرگذاری عمیقتر بود. توجه به ابعاد مختلف این پدیده ضروری است. تأکید بر "عالمانه و دلسوزانه" بودن برنامهریزی نیز حاکی از لزوم توجه به واقعیتهای اجتماعی و روانشناختی است.
پیامدهای اجتماعی روشهای قهری
اعتراف شریعتمداری به ناکارآمدی "بگیر و ببند"، نشان میدهد که پیامدهای منفی این روشها برای جریانهای سنتی نیز آشکار شده است. این روشها میتواند به حاشیهرانی اجتماعی و افزایش شکاف بین مردم و نظام بینجامد. تجربه سالهای اخیر نشان داده که برخوردهای قهری نه تنها موجب کاهش پدیده کشف حجاب نشده، که در برخی موارد به عکسالعملهای شدیدتر منجر شده است. این اعتراف میتواند سرآغاز بازنگری در شیوههای برخورد با این پدیده باشد.
چشمانداز آینده
اظهارات شریعتمداری میتواند زمینهساز تغییر در سیاستهای رسمی باشد. وقتی رسانهای مانند کیهان چنین موضعی اتخاذ میکند، به احتمال زیاد این نگرش در سطوح بالاتر نیز مورد توجه قرار گرفته است. این تغییر نگرش ممکن است به تدوین برنامههای فرهنگی جامعتر و مؤثرتر بینجامد. برنامههایی که به جای تکیه بر ابزارهای قهری، بر اقناع و روشنگری تکیه دارند. در عین حال، این سؤال مطرح است که آیا نهادهای فرهنگی توانایی اجرای برنامههای مؤثر را دارند یا خیر.