آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
در فضای سیاسی و اقتصادی ایران، گاهی اعداد و ارقامی از سوی مسئولان و چهرههای سیاسی مطرح میشود که نیاز به بررسی و راستآزمایی دقیق دارد. یکی از این ادعاها مربوط به سعید جلیلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است. جلیلی در اظهارنظری ادعا کرده که ظرفیت واردات صیفیجات روسیه ۱۱ میلیارد دلار است. این ادعا برای اولین بار نیست که مطرح میشود و پیش از این نیز در جریان انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۳ توسط او بیان شده بود. اما آیا این رقم با واقعیتهای بازار جهانی و آمارهای رسمی همخوانی دارد؟ بررسی دادههای سازمانهای بینالمللی و مراجع آماری معتبر، تصویر متفاوتی ارائه میدهد.
بر اساس دادههای سایت WITS (سامانه اطلاعات تجارت جهانی)، روسیه در سال ۲۰۲۱ در مجموع حدود ۱۴.۴۸ میلیارد دلار محصولات کشاورزی وارد کرده است. این رقم شامل طیف گستردهای از محصولات است. سازمان OEC (رصدخانه پیچیدگی اقتصادی) نیز آمار دقیقتری ارائه میدهد که بر اساس آن، واردات سبزیجات روسیه در سال ۲۰۲۳ حدود ۸.۹۵ میلیارد دلار بوده است.
گزارشهای مجله تخصصی یوروفروت که بر مبنای آمار رسمی روساستات (سرویس آمار دولتی روسیه) تهیه شده، نشان میدهد واردات سالانه میوه این کشور حدود ۵ میلیارد دلار و سبزیجات حدود ۱.۵ میلیارد دلار است. با توجه به اینکه صیفیجات تنها بخشی از سبزیجات را تشکیل میدهند، رقم واقعی واردات صیفیجات بسیار کمتر از ۱.۵ میلیارد دلار خواهد بود. این اختلاف فاحش بین ادعای مطرح شده و آمارهای رسمی، لزوم دقت در بیان اعداد و ارقام توسط مسئولان را بیش از پیش نشان میدهد.
بررسی آمارهای رسمی واردات کشاورزی روسیه
بر اساس دادههای سامانه اطلاعات تجارت جهانی (WITS)، کل واردات محصولات کشاورزی روسیه در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۴.۴۸ میلیارد دلار بوده است. این رقم شامل تمام محصولات کشاورزی از جمله میوه، سبزی، غلات، چای و قهوه میشود. سازمان رصدخانه پیچیدگی اقتصادی (OEC) که از مراجع معتبر در زمینه آمارهای تجاری است، واردات سبزیجات روسیه در سال ۲۰۲۳ را حدود ۸.۹۵ میلیارد دلار اعلام کرده است. این رقم نیز شامل تمام انواع سبزیجات است. مجله تخصصی یوروفروت بر اساس آمار رسمی روساستات، واردات سبزیجات روسیه را حدود ۱.۵ میلیارد دلار در سال گزارش کرده است. این اختلاف در آمارها میتواند ناشی از تفاوت در روشهای طبقهبندی محصولات باشد.
تعریف صیفیجات و سهم آن از واردات
صیفیجات به گروه خاصی از سبزیجات گفته میشود که معمولاً شامل محصولاتی مانند خیار، گوجه فرنگی، بادمجان و کدو میشود. این محصولات تنها بخشی از سبد کلی سبزیجات را تشکیل میدهند. با توجه به اینکه کل واردات سبزیجات روسیه بر اساس آمار رسمی حدود ۱.۵ میلیارد دلار است، سهم صیفیجات از این مقدار قطعاً کمتر خواهد بود. برآوردهای کارشناسی نشان میدهد سهم صیفیجات از کل واردات سبزیجات حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد است. با این محاسبه، ارزش واقعی واردات صیفیجات روسیه بین ۴۵۰ تا ۶۰۰ میلیون دلار در سال برآورد میشود که با ادعای ۱۱ میلیارد دلاری تفاوت فاحشی دارد.
تحلیل وزن و حجم واردات
آمار سال ۲۰۲۴ نشان میدهد روسیه در مجموع ۶.۱ میلیون تن میوه و ۱.۷ میلیون تن سبزی وارد کرده است. این ارقام به تنهایی نشان میدهد که حتی اگر تمام این حجم را صیفیجات در نظر بگیریم، باز هم به رقم ۱۱ میلیارد دلار نمیرسیم. با توجه به قیمت جهانی محصولات کشاورزی، حتی با در نظر گرفتن بالاترین قیمتها، ارزش ۱.۷ میلیون تن سبزیجات به سختی به ۲ میلیارد دلار میرسد. این در حالی است که سهم صیفیجات از این حجم تنها بخشی است. محاسبات بر اساس قیمتهای جهانی نشان میدهد برای رسیدن به رقم ۱۱ میلیارد دلار، روسیه باید سالانه حدود ۸ تا ۱۰ میلیون تن صیفیجات وارد کند که این حجم با واقعیتهای موجود همخوانی ندارد.
مقایسه با سایر اقلام وارداتی
برای درک بهتر این ادعا، میتوان آن را با سایر اقلام وارداتی روسیه مقایسه کرد. به عنوان مثال، واردات گوشت روسیه در سال ۲۰۲۳ حدود ۲.۱ میلیارد دلار و واردات میوه حدود ۵ میلیارد دلار بوده است. واردات ماشینآلات و تجهیزات صنعتی روسیه که از اقلام مهم وارداتی این کشور است، در سال ۲۰۲۳ حدود ۴۵ میلیارد دلار بوده است. مقایسه این ارقام با ادعای ۱۱ میلیارد دلاری برای صیفیجات، عدم تناسب آن را نشان میدهد. حتی اگر کل واردات محصولات کشاورزی روسیه را در نظر بگیریم، این رقم در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۴.۴۸ میلیارد دلار بوده که کمتر از ادعای مطرح شده برای تنها یک گروه از محصولات کشاورزی است.
اهمیت دقت در بیان آمارها
بیان اعداد و ارقام نادرست توسط مسئولان میتواند به تصمیمگیریهای نادرست در سطح کلان بینجامد. اگر بر اساس این ادعا، سیاستهای صادراتی تنظیم شود، میتواند به ضرر تولیدکنندگان ایرانی تمام شود. اعتماد عمومی به سخنان مسئولان زمانی حفظ میشود که اعداد و ارقام ارائه شده مبتنی بر واقعیتهای قابل استناد باشد. بیان اعداد exaggerate شده میتواند به بیاعتمادی عمومی بینجامد. در فضای بینالمللی نیز بیان چنین اعداد نادرستی میتواند اعتبار کشور را زیر سؤال ببرد. شرکای تجاری بینالمللی به آمارهای رسمی و مستند اعتماد میکنند، نه ادعاهای بدون پشتوانه.