آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
شایعات درباره جیرهبندی آب در تهران و دیگر شهرهای کشور بار دیگر بر زبانها افتاده است. در روزهای اخیر، گزارشهای متعددی از قطعی و افت فشار آب در ساعات شب به ویژه در پایتخت منتشر شده که نگرانیهایی را در میان شهروندان ایجاد کرده است. اما شرکت آب و فاضلاب کشور به سرعت وارد عمل شده و هرگونه خبر درباره جیرهبندی آب را تکذیب کرده است. بر اساس اعلام رسمی آبفا، تاکنون هیچگونه سهمیهبندی آب در تهران یا سایر شهرهای کشور انجام نشده است. این شرکت در توضیحی روشنگر عنوان کرده که «جیرهبندی» به معنای تأمین نوبتی آب طبق اعلام قبلی است و چنین اقدامی تاکنون در دستور کار قرار نگرفته است. بنابراین قطعیهای گزارش شده در ساعات شب را نمیتوان به جیرهبندی مرتبط دانست.
با این حال، آبفا وجود مشکل در شبکه آبرسانی و قطعیهای موقت در ساعات شب را تأیید کرده است. به نظر میرسد این مشکلات ناشی از افزایش مصرف آب در فصل گرما و نیز اقدامات مدیریتی برای تنظیم فشار شبکه باشد. شهروندان تهرانی در روزهای اخیر شاهد افت فشار قابل توجه آب در ساعات پایانی شب بودهاند. این موضوع به ویژه در مناطق مرتفع و حاشیه شهر بیشتر محسوس بوده است. کارشناسان حوزه آب هشدار میدهند که اگرچه هنوز جیرهبندی رسمی اعلام نشده، اما وضعیت منابع آبی کشور به ویژه در پایتخت همچنان بحرانی است. کاهش بارندگیها و برداشت بیرویه از منابع زیرزمینی، فشار زیادی به شبکه آبرسانی وارد کرده است. در چنین شرایطی، مدیریت مصرف آب از سوی شهروندان میتواند به کاهش فشار بر شبکه و جلوگیری از قطعیهای بیشتر کمک کند. صرفهجویی در مصرف نه تنها یک توصیه، که یک ضرورت است. اکنون که شرکت آب و فاضلاب کشور به طور رسمی جیرهبندی آب را تکذیب کرده، انتظار میرود با شفافیت بیشتری درباره دلایل واقعی قطعیهای شبانه اطلاعرسانی کند.
تعریف دقیق جیرهبندی آب
بر اساس تعریف شرکت آب و فاضلاب کشور، جیرهبندی به معنای تأمین نوبتی آب طبق برنامه از پیش اعلام شده است. این اقدام معمولاً در شرایط بحرانی و با اطلاعرسانی قبلی به شهروندان انجام میشود. در جیرهبندی رسمی، ساعات و روزهای تأمین آب به طور مشخص اعلام میشود و شهروندان میتوانند برای این شرایط برنامهریزی کنند. این موضوع با قطعیهای موقت و افت فشار تفاوت اساسی دارد. تکذیب جیرهبندی توسط آبفا نشان میدهد که هنوز شرایط به مرحلهای نرسیده که نیاز به اجرای سهمیهبندی رسمی باشد. اما این به معنای نبود مشکلات در شبکه آبرسانی نیست.
دلایل قطعیهای شبانه
قطعی و افت فشار آب در ساعات شب میتواند دلایل متعددی داشته باشد. افزایش مصرف در ساعت اوج مصرف عصرگاهی، یکی از عوامل اصلی این مشکل است. مدیریت فشار شبکه برای جلوگیری از آسیب به لولهها و تجهیزات نیز از دیگر دلایل قطعیهای موقت است. در برخی موارد، انجام تعمیرات ضروری نیز میتواند باعث قطعی آب شود. کمبود منابع آبی و کاهش ذخایر سدها نیز به طور غیرمستقیم بر فشار آب تأثیر میگذارد. وقتی حجم آب در شبکه کاهش یابد، طبیعی است که فشار آب نیز کمتر شود.
وضعیت منابع آبی کشور
اگرچه جیرهبندی رسمی تکذیب شده، اما وضعیت منابع آبی کشور به ویژه در استانهای مرکزی همچنان نگرانکننده است. کاهش بارندگی در سالهای اخیر، ذخایر آبی را به شدت کاهش داده است. بسیاری از سدهای مهم کشور با کسری ذخیره مواجه هستند. این موضوع به خصوص در مورد سدهای تأمینکننده آب شرب شهرهای بزرگ مشهود است. برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی نیز باعث افت شدید سطح آبهای زیرزمینی شده است. این موضوع در بلندمدت میتواند تهدیدی جدی برای امنیت آبی کشور باشد.
اقدامات آبفا برای مدیریت بحران
شرکت آب و فاضلاب کشور اقدامات مختلفی برای مدیریت مصرف آب انجام داده است. نوسازی شبکه توزیع، کاهش هدررفت آب و فرهنگسازی برای صرفهجویی از جمله این اقدامات است. آبفا همچنین پروژههای متعددی برای افزایش منابع آبی در دست اجرا دارد. اما بسیاری از این پروژهها به دلیل کمبود بودجه با کندی پیش میروند. همکاری بیناستانی برای انتقال آب از مناطق پرآب به مناطق کمآب نیز از دیگر راهکارهای در دست بررسی است. اما این پروژهها نیز با چالشهای فنی و مالی مواجه هستند.
نقش شهروندان در مدیریت مصرف
- شهروندان میتوانند با رعایت الگوی صحیح مصرف، به کاهش فشار بر شبکه آبرسانی کمک کنند. صرفهجویی در مصارف غیرضروری میتواند از قطعیهای بیشتر جلوگیری کند.
- استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف آب در منازل نیز میتواند تأثیر قابل توجهی داشته باشد. این تجهیزات میتوانند تا ۳۰ درصد در مصرف آب صرفهجویی ایجاد کنند.
- آگاهیبخشی درباره اهمیت بحران آب و روشهای صرفهجویی نیز از ضروریات است. رسانهها و نهادهای فرهنگی میتوانند در این زمینه نقش مهمی ایفا کنند.