آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
اپلیکیشن اسنپ در بهروزرسانی جدید خود، گزینهای آزمایشی با عنوان «افزایش شانس قبول سفر» را به سامانه خود اضافه کرده است. این ویژگی که در حال حاضر به صورت آزمایشی فعال شده، امکان افزایش مبلغ کرایه را برای کاربران فراهم میکند تا احتمال پذیرش سفر توسط رانندگان بیشتر شود. بر اساس بررسیهای انجام شده توسط رسانههای تخصصی، این قابلیت از نظر ماهیتی بسیار شبیه به گزینه قدیمی «عجله دارم» عمل میکند. در گذشته، گزینه «عجله دارم» با هدف تسریع در یافتن راننده طراحی شده بود، اما به دلیل افزایش اجباری کرایه، با مخالفت نهادهای نظارتی مواجه شد.
سازمان تعزیرات حکومتی در گذشته، گزینه «عجله دارم» را مصداق گرانفروشی تشخیص داده و دستور حذف آن را از پلتفرمهای حمل و نقل آنلاین صادر کرده بود. این تصمیم منجر به حذف این ویژگی از اپلیکیشنهای اسنپ و تپسی شد. حالا با اضافه شدن گزینه جدید «افزایش شانس قبول سفر»، این پرسش مطرح شده که آیا این ویژگی با منطق مشابهی عمل نمیکند؟ به نظر میرسد کاربران برای پذیرفته شدن سفر خود ناگزیر به افزایش مبلغ کرایه هستند.
این شباهت عملکرد باعث شده است برخی کارشناسان و کاربران نسبت به امکان بروز مجدد چالشهای نظارتی هشدار دهند. آنها معتقدند این طراحی جدید ممکن است بار دیگر موضوع قیمتگذاری در پلتفرمهای حمل و نقل آنلاین را به چالش بکشد. از سوی دیگر، برخی تحلیلگران معتقدند ممکن است اسنپ با تغییراتی در مکانیزم عملکرد این قابلیت، سعی در عبور از محدودیتهای نظارتی داشته باشد. اما در نگاه اول، شباهتهای قابل توجهی بین این دو ویژگی به چشم میخورد.
تجربه گذشته نشان میدهد که نهادهای نظارتی حساسیت بالایی نسبت به مکانیزمهای قیمتگذاری در پلتفرمهای حمل و نقل آنلاین دارند. بنابراین احتمال واکنش این نهادها به گزینه جدید وجود دارد. این تحول در شرایطی رخ میدهد که همواره تعادل بین منافع کاربران، رانندگان و الزامات نظارتی در صنعت حمل و نقل آنلاین چالشی اساسی بوده است.
مقایسه عملکردی با گزینه «عجله دارم»
هر دو گزینه با افزایش مبلغ کرایه، امکان پذیرش سریعتر سفر را فراهم میکنند. در هر دو حالت، کاربرانی که مبلغ بیشتری پرداخت میکنند، در اولویت سرویسدهی قرار میگیرند. این شباهتها باعث شده برخی این ویژگی را «عجله دارم با نامی جدید» بدانند.
چالشهای نظارتی و حقوقی
سازمان تعزیرات پیشتر افزایش اجباری کرایه را مصداق گرانفروشی تشخیص داده بود. احتمال بازگشت چالشهای نظارتی با فعال شدن این قابلیت وجود دارد. تعیین مرز بین «خدمات اختیاری» و «اجبار پنهان» نیاز به شفافیت دارد.
تأثیر بر تجربه کاربری و رانندگان
کاربران ممکن است احساس کنند برای دریافت سرویس عادی مجبور به پرداخت هزینه بیشتری هستند. رانندگان نیز ممکن است تمایل بیشتری به پذیرش سفرهای با کرایه بالاتر داشته باشند. این مکانیزم میتواند به ایجاد یک سیستم دو لایه خدمات منجر شود.
راهکارهای جایگزین برای مدیریت تقاضا
پلتفرمها میتوانند از مکانیزمهای غیرپولی برای مدیریت تقاضا استفاده کنند. سیستمهای هوشمند تخصیص سفر میتواند بدون افزایش هزینه، کارایی را بهبود بخشد. شفافیت در الگوریتمهای سفر میتواند به کاهش ابهامات کمک کند.
چشماندازهای آینده
- نیاز به تعریف چارچوبهای مشخص برای نوآوری در خدمات پلتفرمها احساس میشود.
- نهادهای نظارتی ممکن است نیاز به بازتعریف مصادیق گرانفروشی در فضای دیجیتال داشته باشند.
- تعادل بین نوآوری، منافع مصرفکننده و نظارت بازار نیازمند دیالوگ مستمر است.