آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
اتوبان قم-تهران، این شریان حیاتی ارتباطی پایتخت به مرکز کشور، این روزها با معضلی ناخوشایند دست به گریبان است. بوی نامطبوعی که نه تنها آرامش مسافران را سلب کرده، بلکه به دغدغهای برای مسئولان تبدیل شده است. این بار صدای اعتراض مردم به دفتر معاون اجرایی رئیسجمهور رسیده است. محمدجعفر قائمپناه با احساس مسئولیت در قبال این مشکل، دستور فوری برای رفع بوی نامطبوع صادر کرده است. در دستوری روشن و قاطع، سه وزارتخانه نیرو، جهاد کشاورزی و شهرداریها موظف شدهاند با همکاری سازمان بازرسی، برنامهای مشترک و فوری برای پایان دادن به این معضل تدوین کنند. تأکید بر "کوتاهترین زمان ممکن" نشان از اهمیت این موضوع دارد.
اما چرا این اتوبان خاص با چنین مشکلی روبرو شده است؟ کارشناسان عوامل متعددی را مطرح میکنند: از تخلیه فاضلابهای صنعتی گرفته تا سوختن پسماندهای کشاورزی و مشکلات سیستم جمعآوری زباله در مناطق حاشیهای. قائمپناه در اشارهای مهم بر لزوم رعایت "استانداردهای ملی" توسط همه دستگاهها تأکید کرده است. این سخن پیامی واضح دارد: هیچ بهانهای برای تخطی از معیارهای زیستمحیطی قابل قبول نیست. وی همچنین راهکاری علمی برای به روزرسانی استانداردها ارائه داده است: در صورت وجود هرگونه نظر علمی جدید، باید به صورت مستند و رسمی به اداره استاندارد کشور ارائه شود. این رویکرد، هم به روزرسانی قوانین را ممکن میسازد و هم از اقدامات سلیقهای جلوگیری میکند.
برای هزاران مسافری که روزانه از این اتوبان استفاده میکنند، این خبر میتواند نویدبخش باشد. پایان یافتن بوی نامطبوع نه تنها آرامش سفر را بازمیگرداند، بلکه از جنبه بهداشتی نیز حائز اهمیت است. اکنون نگاهها به سه وزارتخانه مربوطه و سازمان بازرسی دوخته شده است. آیا آنان میتوانند در زمانی کوتاه، راهکاری مؤثر ارائه دهند؟ پاسخ این پرسش به زودی در هوای اتوبان قم-تهران مشخص خواهد شد.
ریشهیابی بوی نامطبوع در اتوبان قم-تهران
اتوبان قم-تهران از مناطق صنعتی، کشاورزی و مسکونی متعددی عبور میکند که هر کدام میتوانند منبع تولید بوی نامطبوع باشند. صنایع جنوب تهران و شهرکهای صنعتی حاشیه اتوبان از منابع احتمالی هستند. فعالیتهای کشاورزی در مناطق اطراف شامل استفاده از کودهای شیمیایی و سوزاندن بقایای گیاهی نیز میتواند در ایجاد بو مؤثر باشد. سیستمهای فاضلاب و دفع پسماند در شهرها و روستاهای مجاور نیز نیاز به بررسی دقیق دارند. تأسیسات نفتی و پتروشیمی در مسیر این اتوبان نیز از دیگر منابع احتمالی آلودگی هوایی محسوب-میشوند.
نقش وزارتخانههای سهگانه در حل معضل
وزارت نیرو مسئول نظارت بر کیفیت آب و فاضلاب مناطق مسکونی و صنعتی حاشیه اتوبان است. بررسی سیستمهای تصفیه فاضلاب و جلوگیری از تخلیه پسابهای آلوده از وظایف این وزارتخانه است. وزارت جهاد کشاورزی میتواند بر روشهای کشاورزی مناطق اطراف نظارت کند. ممنوعیت سوزاندن بقایای گیاهی و ترویج روشهای سازگار با محیطزیست از اقدامات ضروری است. شهرداریهای مناطق مختلف در مسیر این اتوبان مسئول جمعآوری و دفع بهداشتی پسماند هستند. بهبود سیستم جمعآوری زباله و جلوگیری از رهاسازی آن در حاشیه جاده ضروری است.
اهمیت نظارت سازمان بازرسی
سازمان بازرسی کشور میتواند به عنوان ناظر مستقل، بر عملکرد دستگاههای مربوطه نظارت کند. این سازمان میتواند از تعلل و هماهنگی نداشتن دستگاهها جلوگیری کند. تهیه گزارشهای دورهای از روند پیشرفت کار و ارائه آن به معاون اجرایی رئیسجمهور از دیگر وظایف این سازمان است. در صورت عدم همکاری هر یک از دستگاهها، سازمان بازرسی میتواند موضوع را به مراجع قضایی اطلاع دهد.
چالشهای هماهنگی بیندستگاهی
تجربه نشان داده است هماهنگی بین چند وزارتخانه مختلف اغلب با چالش مواجه است. هر دستگاه ممکن اولویتهای متفاوتی داشته باشد. عدم تعیین دقیق سهم هر دستگاه در حل مشکل میتواند به فرافکنی و از زیر بار مسئولیت شانه خالی کردن بینجامد. کمبود بودجه و امکانات نیز میتواند سرعت اجرای برنامه را کاهش دهد.
راهکارهای پایدار برای پیشگیری
استانداردهای سختگیرانه زیست محیطی برای صنایع حاشیه اتوبان و نظارت مستمر بر اجرای آن ضروری است. ایجاد سیستم پایش مستمر کیفیت هوا در طول اتوبان میتواند به شناسایی سریع منابع آلودگی کمک کند. آموزش و فرهنگسازی در میان صنایع و کشاورزان منطقه درباره روشهای کاهش آلودگی در بلندمدت مؤثر خواهد بود.