آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
روزهای گذشته شاهد رویداد ناگواری در استان مازندران بود. فرزاد خوشبرش، زندانی سیاسی، پس از یک هفته از بازداشت، جان خود را از دست داد. قوه قضاییه به طور رسمی جانباختن این فرد را تأیید کرده است. بر اساس گزارش رسانههای رسمی، وی در تاریخ ۲۵ آبان در پی «بروز علایم بیماری» به بیمارستان منتقل شد. خبرگزاری میزان وابسته به قوه قضاییه گزارش داد که خوشبرش در همان روز با تودیع وثیقه «آزاد» شد. با این حال، این آزادی به معنای بهبودی وی نبود. بر اساس اعلام رسمی، وی دو روز پس از انتقال به بیمارستان، در ۲۷ آبان و «به علت بیماری» جان باخت. این در حالی است که او در بازداشتگاه اداره اطلاعات ساری به سر میبرد.
اداره اطلاعات ساری مدعی شده که وضعیت سلامت این متهم سیاسی در بازداشتگاه وخیم شده و پس از انتقال به بیمارستان جان باخته است. این اعلامیه در حالی منتشر شده که ابهامات زیادی درباره چگونگی بروز بیماری وجود دارد. خوشبرش پیشتر در ٢١ آبان برای بار دوم به دست ماموران وزارت اطلاعات در ساری بازداشت شده بود. این بازداشت دوم تنها چند ماه پس از آزادی وی از بازداشت اول صورت گرفت. او در مردادماه نیز به دلیل آنچه «انتشار پست و استوری انتقادی و اعتراضی سیاسی» عنوان شده، بازداشت و مدتی بعد با تودیع وثیقه آزاد شده بود. به نظر میرسد فعالیتهای مجازی او مورد توجه دستگاه قضایی قرار گرفته بود. این گزارش، به تحلیل ابعاد مختلف این رویداد تلخ و پیامدهای آن میپردازد.
زمانبندی رویداد؛ از بازداشت تا درگذشت
این پرونده از نظر زمانبندی دارای ابهامات زیادی است؛ بازداشت خوشبرش در ۲۱ آبان صورت گرفت، اما انتقال وی به بیمارستان در ۲۵ آبان اتفاق افتاد. سپس، در همان روز با تودیع وثیقه «آزاد» اعلام شد. اما در نهایت، در ۲۷ آبان جان باخت. این زمانبندی فشرده، پرسشهای زیادی درباره چگونگی رسیدگی به وضعیت سلامت وی ایجاد میکند. فاصله کوتاه بین بازداشت و درگذشت، نیاز به بررسی دقیقتر دارد. این امر به ویژه زمانی حائز اهمیت است که فرد در بازداشتگاه رسمی نگهداری میشده است.
سابقه بازداشت؛ از فعالیت مجازی تا پیگرد قضایی
خوشبرش سابقه بازداشت به دلیل فعالیتهای مجازی را داشت. در مردادماه نیز به اتهام «انتشار پست و استوری انتقادی و اعتراضی سیاسی» بازداشت شده بود. این امر نشان میدهد که وی از جمله افرادی بود که به دلیل بیان عقاید خود تحت پیگرد قضایی قرار داشت. بازداشت دوم او نیز احتمالاً در ادامه همین روند بوده است. تکرار بازداشت به دلیل انتشار مطالب، پرسش درباره محدوده آزادی بیان در فضای مجازی را مطرح میسازد.
شرایط نگهداری؛ حقوق زندانیان و مسئولیت نهادهای قضایی
بر اساس قوانین بینالمللی و همچنین قوانین داخلی ایران، نهادهای بازداشت کننده مسئول حفظ سلامت زندانیان هستند. در صورت بروز بیماری، آنان موظف به ارائه مراقبتهای پزشکی فوری هستند. در این مورد، اداره اطلاعات ساری مدعی شده که وضعیت سلامت وی در بازداشتگاه وخیم شده است. این ادعا مسئولیت این نهاد در قبال وخامت حال وی را پررنگ میکند. بررسی چگونگی نظارت بر شرایط سلامت زندانیان در بازداشتگاهها ضروری به نظر میرسد.
شفافیت در اطلاعرسانی؛ تناقض در گزارشها
در گزارشهای منتشر شده تناقضاتی مشاهده میشود. از یک سو، اشاره شده که وی در روز انتقال به بیمارستان «آزاد» شده است. از سوی دیگر، دو روز پس از آن در بیمارستان درگذشته است. این تناقض در گزارشرسانی میتواند به بیاعتمادی عمومی نسبت به روایت رسمی بینجامد. شفافیت در ارائه اطلاعات درباره چنین مواردی برای حفظ اعتماد عمومی ضروری است. افزایش شفافیت در گزارشدهی درباره موارد مشابه میتواند از بروز ابهامات بیشتر جلوگیری کند.
پیامدهای اجتماعی؛ تأثیر بر فضای عمومی
رویدادهایی از این دست میتواند تأثیرات گستردهای بر فضای اجتماعی داشته باشد. همچنین میتواند به افزایش نگرانی درباره شرایط زندانیان بینجامد. حتی ممکن است بر روایت عمومی از عملکرد نهادهای قضایی و امنیتی تأثیر بگذارد. زیرا میتواند به دامن زدن به گفتمانهای اعتراضی کمک کند. در نهایت، بررسی دقیق و مستقل چنین مواردی میتواند به شفافیت و پاسخگویی بیشتر نهادهای مسئول بینجامد. این امر به نفع اعتماد عمومی و ثبات اجتماعی است.