آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
بار دیگر نفس جنگلهای ارزشمند ایران به شماره افتاده است. این بار نوبت جنگلهای روستای «نمنق» در شهرستان جلفا است که از عصر روز گذشته طعمه حریق شدهاند. آتشی که از مراتع و جنگلهای این منطقه زبانه میکشد، تاکنون مهار نشده و گروههای امدادی همچنان در حال مبارزه با این آتشسوزی هستند. منطقه «نمنق» در بخش سیهرود جلفا واقع شده، جایی که جنگلهای سرسبز «دیزمار» همچون نگینی سبز در دل کوههای آذربایجان شرقی میدرخشند. این جنگلها نه تنها از نظر زیباییشناسی، بلکه از لحاظ زیستمحیطی نیز دارای اهمیت فراوانی هستند و هر گونه آسیب به آنها میتواند خسارات جبرانناپذیری به همراه داشته باشد. گروههای امدادی متشکل از نیروهای منابع طبیعی، هلال احمر، حفاظت محیط زیست و بسیج بلافاصله پس از گزارش آتشسوزی در منطقه حاضر شدند. این نیروهای دلاور با وجود خطرات فراوان، شبانهروز در حال تلاش برای مهار آتش هستند تا مانع از گسترش بیشتر آن شوند.
اما شرایط عملیات اطفا به هیچ وجه ساده نیست. مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجانشرقی تأکید کرده که به دلیل سختگذر بودن منطقه و قرارگیری حریق در بخشی از جنگلهای «دیزمار»، امکان تردد خودرو وجود ندارد. این موضوع به معنای آن است که نیروهای امدادی باید با پای پیاده و با حمل تجهیزات سنگین، خود را به کانونهای آتش برسانند. جنگلهای دیزمار از جمله مناطق باارزش طبیعی استان آذربایجان شرقی محسوب میشوند که میزبان گونههای مختلف گیاهی و جانوری هستند. آتشسوزی در این منطقه میتواند تهدیدی جدی برای تنوع زیستی منطقه باشد. همکاری و هماهنگی بین نیروهای مختلف امدادی در چنین شرایطی از اهمیت ویژهای برخوردار است. هر گونه تأخیر یا عدم هماهنگی میتواند به گسترش آتش و افزایش خسارات بینجامد. مردم محلی نیز نگران سرنوشت جنگلهای اطراف روستای خود هستند. این جنگلها برای آنان تنها یک منطقه طبیعی نیست، بلکه بخشی از هویت و زندگی روزمره آنان محسوب میشود. با توجه به شرایط سخت منطقه و ادامهدار بودن آتشسوزی، به نظر میرسد نیروهای امدادی روزهای سختی را در پیش دارند. امید است با تلاش بیوقفه این عزیزان، هر چه سریعتر آتش مهار شده و از گسترش آن جلوگیری شود.
بررسی شرایط جغرافیایی و تاثیر آن بر عملیات اطفا
منطقه نمنق در بخش سیهرود شهرستان جلفا واقع شده است. این منطقه به دلیل موقعیت کوهستانی و شیبهای تند، از جمله مناطق سختگذر محسوب میشود. چنین شرایطی دسترسی نیروهای امدادی به کانون آتش را با مشکل مواجه کرده است. جنگلهای دیزمار که در این منطقه قرار دارند، دارای پوشش گیاهی انبوه و تراکم بالایی هستند. این تراکم باعث شده آتش به سرعت در منطقه گسترش یابد و کنترل آن دشوار باشد. همچنین، وزش باد در مناطق کوهستانی میتواند به گسترش سریعتر آتش کمک کند. عدم امکان تردد خودرو در منطقه، نیروهای امدادی را مجبور کرده است تا از روشهای سنتی برای اطفای حریق استفاده کنند. این موضوع سرعت عملیات را کاهش داده و خطرات بیشتری برای نیروهای حاضر در منطقه به همراه دارد.
تحلیل ترکیب نیروهای امدادی و اقدامات انجام شده
گروههای امدادی حاضر در منطقه شامل نیروهای منابع طبیعی، هلال احمر، حفاظت محیط زیست و بسیج هستند. این ترکیب نشان میدهد که تمام ظرفیتهای موجود برای مهار آتش بسیج شدهاند. نیروهای منابع طبیعی به دلیل آشنایی با منطقه و تجربه در مهار آتشسوزیهای جنگلی، نقش محوری در این عملیات دارند. آنان میدانند چگونه در شرایط سخت، بهترین راهکارها را برای مهار آتش به کار گیرند. همکاری بینسازمانی در چنین شرایطی از اهمیت ویژهای برخوردار است. اگر هماهنگی مناسبی بین نیروهای مختلف وجود داشته باشد، میتوانند به صورت مکمل عمل کرده و اثربخشی عملیات را افزایش دهند.
ارزیابی خسارات احتمالی به محیط زیست
جنگلهای دیزمار از جمله اکوسیستمهای باارزش در استان آذربایجان شرقی هستند. این جنگلها میزبان گونههای مختلف گیاهی از جمله درختان بلوط، ارس و سایر گونههای بومی هستند. آتشسوزی میتواند به از بین رفتن پوشش گیاهی و فرسایش خاک منجر شود. از بین رفتن پوشش گیاهی نه تنها بر زیبایی منطقه تأثیر میگذارد، بلکه باعث از بین رفتن زیستگاه بسیاری از گونههای جانوری نیز میشود. گونههای جانوری ساکن در این منطقه نیز در معرض خطر هستند. بسیاری از حیوانات ممکن است در اثر آتشسوزی تلف شوند یا مجبور به ترک زیستگاه خود شوند. این موضوع میتواند بر تعادل اکولوژیک منطقه تأثیر منفی بگذارد.
چالشهای پیش روی نیروهای امدادی
سختگذر بودن منطقه بزرگترین چالش پیش روی نیروهای امدادی است. عدم امکان استفاده از خودروهای اطفایی، سرعت عمل را به شدت کاهش داده است. کمبود امکانات و تجهیزات پیشرفته نیز از دیگر چالشها است. در بسیاری از کشورها از هواپیماها و بالگردهای آبپاش برای مهار آتشسوزی در مناطق صعبالعبور استفاده میشود که در ایران این امکانات محدود است. خستگی و فرسودگی نیروهای امدادی نیز میتواند به چالشی جدی تبدیل شود. این نیروها در شرایط سخت و با ساعتهای طولانی در حال مبارزه با آتش هستند که این موضوع میتواند بر سلامت آنان تأثیر بگذارد.
راهکارهای پیشگیری و آمادگی برای آینده
برای پیشگیری از چنین حوادثی در آینده، نیاز به ایجاد سامانههای پایش و مانیتورینگ مستمر جنگلها داریم. با استفاده از فناوریهای مدرن میتوان آتشسوزیها را در مراحل اولیه شناسایی کرد. آموزش جوامع محلی نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است. مردم محلی میتوانند به عنوان چشم و گوش سازمانهای متولی در مناطق جنگلی عمل کنند و در صورت بروز آتشسوزی، به سرعت آن را گزارش دهند. تأمین تجهیزات پیشرفته اطفای حریق نیز ضروری است. هواپیماها و بالگردهای آبپاش میتوانند در مهار آتش در مناطق صعبالعبور نقش مؤثری ایفا کنند.