آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
به ادعای مصطفی کواکبیان، در حرکتی دیپلماتیک که میتواند نقطه عطفی در روابط ایران و آمریکا باشد، رئیسجمهور ایران پیامی برای دونالد ترامپ فرستاده است. این پیام که با اجازه مقام رهبری ارسال شده، نشان از عزم جدید تهران برای گشودن باب گفتوگو با واشنگتن دارد. مصطفی کواکبیان، فعال سیاسی اصلاحطلب در گفتوگویی اختصاصی جزئیات این اقدام دیپلماتیک را فاش کرده است. بر اساس این گزارش، مسعود پزشکیان پیام خود را از طریق محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان سعودی به ترامپ رسانده است.
این اقدام در حاشیه سفر اخیر بنسلمان به آمریکا و دیدارش با ترامپ انجام شده است. پیام پزشکیان بر آمادگی ایران برای مذاکره بدون پیششرط و بدون دیکته مواضع تأکید داشته است. ترامپ بلافاصله پس از دریافت این پیام، با ابراز خوشبینی از استقبال خود از راهحل دیپلماتیک خبر داده است. این تحول دیپلماتیک در شرایطی رخ میدهد که روابط ایران و آمریکا از سال ۱۳۵۹ قطع شده است.
ابعاد دیپلماتیک و سیاسی این اقدام
ارسال پیام پزشکیان به ترامپ از چند جهت حائز اهمیت است:
- اولاً این اقدام با اجازه مقام رهبری انجام شده که نشان از هماهنگی کامل در سطح رهبری نظام دارد.
- ثانیاً انتخاب بنسلمان به عنوان واسطه، نشان از تحول مثبت در روابط ایران و عربستان دارد. این کشور که زمانی متحد اصلی آمریکا در منطقه علیه ایران بود، اکنون نقش میانجی را ایفا میکند.
- ثالثاً زمانبندی این اقدام بسیار حساس است. این پیام در آستانه انتخابات ریاستجمهوری آمریکا و در شرایطی ارسال شده که ترامپ نیاز به نمایش موفقیتهای دیپلماتیک دارد.
محتوای پیام و مواضع جدید ایران
پیام پزشکیان بر "مذاکره بدون پیششرط" تأکید دارد. این عبارت نشان از انعطاف جدید در مواضع دیپلماتیک ایران دارد. تأکید بر "عدم دیکته مواضع" نشان میدهد ایران خواهان مذاکره در شرایط برابر است و نمیپذیرد که طرف مقابل پیششرطهای یکطرفه تحمیل کند. عبارت "باز کردن باب گفتوگو" حاکی از آن است که ایران به دنبال ایجاد فضای جدیدی در روابط است، نه ضرورت بازگشت به توافق قبلی.
نقش عربستان سعودی به عنوان میانجی
نقش جدید عربستان به عنوان واسطه بین ایران و آمریکا، تحول بزرگی در معادلات منطقهای محسوب میشود. این کشور که زمانی حامی فشار حداکثری علیه ایران بود، اکنون به تسهیلگر گفتوگو تبدیل شده است. روابط شخصی نزدیک بنسلمان و ترامپ، میتواند عامل مؤثری در موفقیت این میانجیگری باشد. این رابطه میتواند تضمینی برای انتقال دقیق پیامها باشد. تمایل عربستان به ایفای این نقش، نشان از تغییر استراتژی این کشور در قبال ایران دارد. احتمالاً ریاض به این نتیجه رسیده که ثبات منطقه بدون مشارکت تهران ممکن نیست.
واکنش آمریکا و چشمانداز پیشرو
واکنش سریع و مثبت ترامپ به پیام پزشکیان، نشاندهنده اشتیاق واشنگتن برای خروج از بنبست موجود است. ترامپ نیاز به یک موفقیت دیپلماتیک دارد. بیان ترامپ مبنی بر "شروع یک فرآیند" نشان میدهد که این گفتوگوها میتواند به تدریج و در مراحل مختلف پیش برود. اشاره ترامپ به "توافق خوب" حاکی از آن است که واشنگتن به دنبال توافقی جامعتر از برجام است که موضوعات منطقهای و موشکی را نیز پوشش دهد.
چالشها و موانع پیشرو
- سابقه قطع مذاکرات پس از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل علیه ایران، نشان میدهد که عوامل خارجی میتواند روند گفتوگوها را مختل کند.
- اختلافات عمیق در موضوعات هستهای، موشکی، منطقهای و فلسطین، از موانع جدی بر سر راه توافق هستند.
- تحریمهای گسترده آمریکا علیه ایران که پس از روسیه در رتبه دوم قرار دارد، از دیگر چالشهای پیشرو است. رفع این تحریمها نیاز به توافقی جامع دارد.