آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
استان کهگیلویه و بویراحمد این بار نه با چالش سنتی کمآبی، که با معضلی مدرن و نفسگیر دست به گریبان است. آسمان این خطه از کشور در روزهای اخیر رنگ و بوی دیگری به خود گرفته است. همهگیری آلودگی هوا که پیش از این اغلب مختص کلانشهرها تصور میشد، اکنون دامن استانهای دیگری را نیز گرفته است. این پدیده زنگ خطری برای تمامی مناطق کشور محسوب میشود. مقامات استانی کهگیلویه و بویراحمد در واکنشی سریع به این تهدید بهداشتی، تصمیمی مهم گرفتند. هدف از این تصمیم، حفظ سلامت دانشآموزان به عنوان آسیبپذیرترین قشر جامعه در برابر آلایندههای هواست. بر اساس اعلام معاون عمرانی استاندار، برخی مقاطع تحصیلی در پنج شهرستان این استان در روز سهشنبه به صورت غیرحضوری برگزار خواهند شد. شهرستانهای تحت تأثیر این تصمیم عبارتند از: گچساران، بهمئی، کهگیلویه، لنده و چرام. این انتخاب نشاندهنده گستردگی جغرافیایی و شدت مسئله آلودگی هوا در این استان است.
این تعطیلی یک اقدام پیشگیرانه و ضروری برای کاهش مواجهه کودکان و نوجوانان با هوای ناسالم است. حضور در فضای باز و فعالیت بدنی در چنین شرایطی میتواند عوارض جدی تنفسی و قلبی به همراه داشته باشد. تصمیم برای تعطیلی تنها برخی مقاطع (احتمالاً مقاطع حساستر مانند ابتدایی یا دوره اول)، نشان از مدیریت حسابشده منابع و تلاش برای تداوم حداقلی آموزش دارد. انتظار میرود فرآیند آموزش در این روز از طریق بسترهای مجازی پیگیری شود. در ادامه این گزارش، به تحلیل عمیقتر ابعاد محیطزیستی، بهداشتی و مدیریتی این رویداد و تأثیرات آن بر زندگی ساکنان منطقه پرداخته میشود.
ریشهیابی آلودگی هوا در یک استان غیرصنعتی
تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا در استان کهگیلویه و بویراحمد، پدیدهای قابل تأمل است. این استان عمدتاً با چالشهای زیستمحیطی دیگری مانند خشکسالی شناخته میشود. وقوع آلودگی هوای شدید در پنج شهرستان آن، نیازمند بررسی دقیق منابع آلاینده است. آیا این آلودگی ناشی از گرد و غبار محلی (به دلیل خشکسالی و بیابانزایی)، انتقال آلاینده از استانهای همجوار صنعتی، تردد خودروهای فرسوده، یا فعالیتهای صنعتی نوپا در منطقه است؟ شناسایی "علت تامه" این آلودگی نخستین گام برای طراحی راهکارهای ماندگار به جای اقدامات مقطعی مانند تعطیلی است. این اتفاق نشان میدهد بحران آلودگی هوا دیگر مختص تهران و اصفهان نیست و به یک معضل سرزمینی تبدیل شده است.
ارزیابی اقدام مدیریتی و تمرکز بر گروههای آسیبپذیر
تصمیم برای تعطیلی مدارس در چنین شرایطی، یک مداخله استاندارد و پذیرفتهشده در مدیریت بحرانهای آلودگی هواست. کودکان به دلیل سیستم تنفسی در حال رشد و میزان فعالیت بدنی بیشتر، در برابر آلایندهها آسیبپذیرترند. این تصمیم نشان میدهد مدیریت استان، سلامت عمومی را در اولویت قرار داده است. با این حال، اطلاعرسانی باید به گونهای باشد که خانوادهها را نسبت به خطرات فعالیت در فضای باز آگاه کند. آیا این تعطیلی شامل مهدکودکها و مراکز پیشدبستانی نیز میشود؟ آیا به سازمانها و ادارات نیز توصیهای برای دورکاری شده است؟ اقدام هماهنگ در تمام سطوح، اثربخشی تصمیم را افزایش میدهد.
تبعات آموزشی و ضرورت توسعه زیرساخت آموزش مجازی
هرگونه تعطیلی غیرمترقبه، به ویژه برای مناطقی که ممکن است زیرساخت دیجیتال ضعیفتری داشته باشند، باعث اختلال در روند آموزش میشود. این اتفاق لزوم توسعه زیرساخت پایدار آموزش مجازی در سراسر کشور را پررنگتر میکند. آیا همه دانشآموزان در این شهرستانها به گوشی هوشمند، تبلت یا اینترنت با کیفیت دسترسی دارند؟ آیا معلمان برای تداوم آموزش از راه دور در چنین مواقعی آموزش دیدهاند؟ تعطیلی باید با برنامهای مدون از سوی آموزش و پرورش منطقه برای ارائه محتوای آموزشی جایگزین همراه باشد، در غیر این صورت تنها یک واکنش انفعالی خواهد بود و بار آموزشی آن بر دوش خانوادهها میافتد.
عدالت محیط زیستی و توجه به مناطق کمتربرخوردار
آلودگی هوا به عنوان یک تهدید سلامت، میتواند نابرابریهای موجود را تشدید کند. خانوادههای کمدرآمد ممکن است امکاناتی مانند دستگاه تصفیه هوای خانگی را نداشته باشند و فرزندان آنها ناچار باشند در هوای آلوده تردد کنند. تعطیلی مدارس حداقل مواجهه این گروه را در ساعات اوج آلودگی کاهش میدهد. از طرف دیگر، اگر منبع آلودگی، صنایع خارج از این استان باشد، این پرسش مطرح است که چرا هزینههای سلامت ناشی از فعالیت صنایع در منطقهای دیگر، باید توسط ساکنان کهگیلویه و بویراحمد پرداخت شود؟ این موضوع، بحث "عدالت محیط زیستی" را در سطح ملی مطرح میکند و لزوم نظارت و پایش فرامنطقهای بر آلایندهها را نشان میدهد.
لزوم تدوین برنامه عملیاتی مقابله با آلودگی
این تعطیلی یک هشدار جدی برای مسئولان استانی و ملی است. نباید به آن به عنوان یک راهحل تکرارشونده اکتفا کرد. این رویداد باید جرقهای برای شروع اقدامات زیرساختی باشد: نصب و راهاندازی ایستگاههای سنجش کیفیت هوا در تمامی شهرستانها، بررسی و کنترل منابع آلاینده محلی، توسعه فضای سبز شهری برای کاهش گرد و غبار، و آگاهیبخشی به مردم درباره راههای کاهش مواجهه فردی. استان نیازمند یک "برنامه عملیاتی کاهش آلودگی هوا" با بودجه و زمانبندی مشخص است. در غیر این صورت، تعطیلی مدارس میتواند به رویدادی متداول در آینده تبدیل شود که علاوه بر آسیب سلامت، توسعه آموزشی منطقه را نیز تحت تأثیر قرار دهد.