آسیانیوز ایران؛ سرویس ورزشی:
شهرآورد تهران، فراتر از یک بازی فوتبال، کارنامهای است از اعداد، رکوردها و خاطراتی که نسلها را به هم پیوند میزند. پیش از هر دربی، این اعداد و ارقام به شکلی نمادین مرور میشوند تا هم پیشدرآمدی بر هیجان باشند و هم معیاری برای سنجش اهمیت لحظهای که در پیش است. دربی ۱۰۶ که جمعه در اراک برگزار میشود، از این قاعده مستثنی نیست. دو تیم پرسپولیس و استقلال در ۱۰۵ رویارویی رسمی و دوستانه پیشین، ۱۰۴ بار دروازه حریف را گشودهاند و ۹۵ بار دروازه خود را بسته نگه داشتهاند. اما آنچه در نگاه اول جلب توجه میکند، برتری کم، اما آشکار پرسپولیس در تعداد پیروزیهاست: ۲۹ برد در برابر ۲۶ برد استقلال و ۵۰ تساوی.
این برتری حاصل «دهه طلایی» اخیر پرسپولیس است که توازن تاریخی را بر هم زد. ماه برگزاری بازی نیز برای طرفداران اعداد معنادار است. دربی ۱۰۶، دهمین شهرآوردی است که در آذر برگزار میشود. تاریخچه نشان میدهد تقویم در این ماه بیشتر به پرسپولیس لبخند زده است: از ۹ دربی پیشین آذر، سرخها ۴ بار برنده شدهاند، استقلال تنها یک بار (در جام حذفی ۱۳۹۰ با نتیجه ۳-۰ در وقت اضافه) و ۴ بازی نیز مساوی شده است.
در میان بازیکنان حاضر، نام علی علیپور میدرخشد. مهاجم پرسپولیس با ۷ برد شخصی در دربی، در آستانه ایستادن در صدر جدوم برندگان انفرادی تاریخ این بازی است. او با ۵ گل زده نیز تنها دو گل با رکورد تاریخی صفر ایرانپاک (۷ گل) فاصله دارد و هر لحظه میتواند تاریخ ساز شود. اما نقطه اتکای دیگر پرسپولیس، رکورد بیشکست بیوقفه است. سرخها در ۱۸ بازی متوالی در وقت قانونی شکست نخوردهاند و از اسفند ۱۳۹۶ تاکنون طعم باخت در ۹۰ دقیقه را نچشیدهاند. امید عالیشاه، کاپیتان احتمالی آنها، نیز با ۱۷ حضور بدون شکست در وقت قانونی، نماد این استحکام است.
در سوی دیگر، استقلال با انگیزهای مضاعف برای شکستن این طلسمها وارد میشود. آبیها بیش از ۱۳ سال است که در بازیهای لیگ برتر، در خانه پرسپولیس (حتی روی کاغذ) پیروز نشدهاند. آخرین برد آنان به شهریور ۱۳۹۰ بازمیگردد. پیروزی در اراک — که پرسپولیس میزبان تشریفاتی آن است — میتواند این رکورد منفی طولانی را نیز بشکند. علاوه بر این، دروازهبانان دو تیم — پیام نیازمند برای پرسپولیس و آدان یا حبیب فرعباسی برای استقلال — نخستین دربی حرفهای خود را تجربه خواهند کرد. حفظ کلینشیت در چنین بازیی، میتواند نام آنها را در کنار بزرگان تاریخ دربی چون رحمتی، عابدزاده و بیرانوند قرار دهد. همه این اعداد و رکوردها در نهایت تنها پیشدرآمدی بر ۹۰ دقیقه نبرد هستند. دربی ۱۰۶ در اراک میتواند یا بر استواری آمار گذشته مُهر تأیید بزند، یا با یک نتیجه غیرمنتظره، تاریخسازی جدیدی را آغاز کند. مسیر قهرمانی هر دو تیم در این فصل، احتمالاً از میان همین اعداد عبور خواهد کرد.
برتری آماری پرسپولیس؛ از واقعیت زمین تا سنگینی روانی
برتری ۲۹ برد به ۲۶ برد پرسپولیس در ۱۰۵ بازی گذشته، هرچند اندک، یک واقعیت غیرقابل انکار است. این برتری حاصل سلطه تقریباً کامل پرسپولیس در دهه ۱۳۹۰ و اوایل ۱۴۰۰ است. این آمار دو تأثیر عمده دارد: اول، برای بازیکنان پرسپولیس ایجاد اعتماد به نفس و باور به «برتر بودن» میکند. دوم، برای بازیکنان استقلال، ایجاد یک «حس عقبافتادگی» و فشار مضاعف برای جبران. این سنگینی روانی تاریخچه، میتواند در لحظات حساس بازی — مانند موقعیتهای گل — خود را نشان دهد. استقلال باید بتواند این بار روانی را کنار بزند و بازی را در لحظه حاضر ببیند، نه در انباشت سالهای گذشته.
رکوردهای فردی؛ موتور محرکه علیپور و نماد پایداری عالیشاه
علی علیپور به تنهایی میتواند نماد برتری اخیر پرسپولیس باشد. ۷ برد و ۵ گل او در دربی، نه تنها یک دستاورد شخصی، بلکه نمایشی از نقش کلیدی او در موفقیتهای تیمی است. انگیزه او برای رسیدن به رکوردهای تاریخی (۸ برد و ۷ گل) میتواند عملکردی انفجاری را رقم بزند. در مقابل، امید عالیشاه با رکورد ۱۷ بازی بدون شکست، نماد ثبات، تجربه و «حضور مؤثر» است. او به عنوان کاپیتان و بازیکن میانی، مسئول حفظ آرامش و ساختار تیم در شرایط پرتنش دربی است. نبرد این دو رکورددار، میتواند یکی از کلیدیترین نبردهای درون زمین باشد.
طلسمهای در حال شکست؛ آزمایش استقلال در اراک
استقلال با دو طلسم بزرگ روبرو است: اول، شکستناپذیری ۱۸ بازی متوالی پرسپولیس در وقت قانونی. دوم، عدم پیروزی در خانه پرسپولیس در لیگ برتر از سال ۱۳۹۰. این اعداد، موانعی روانی بیش از فنی هستند. برای شکستن آنها، استقلال نیازمند بازی جسورانه، استفاده از کمترین فرصتها و تمرکز فوقالعاده بالا است. شرایط میزبانی در اراک — که نه آزادی است و نه خانه واقعی پرسپولیس — ممکن است به استقلال کمک کند تا از بار روانی «شکست در خانه حریف» بکاهد. اگر استقلال موفق به شکستن حتی یکی از این طلسمها شود، میتواند نقطه عطفی در روانشناسی رقابتهای آینده باشد.
نخستین دربی دروازهبانان؛ فرصت یا تهدید؟
تجربه نخستین دربی برای دروازهبانان اصلی دو تیم (نیازمند برای پرسپولیس، آدان یا فرعباسی برای استقلال) یکی از جذابترین نقاط بازی است. از یک سو، فشار و استرس غیرقابل مقایسهای بر آنها وارد میشود. کوچکترین اشتباه میتواند به گل منجر شده و در تاریخ ثبت شود. از سوی دیگر، این یک فرصت طلایی برای تبدیل شدن به قهرمان است. یک سِیو حیاتی یا عملکرد درخشان میتواند نام آنها را برای همیشه در دل هواداران ثبت کند و مسیر حرفهایشان را متحول سازد. مدیریت روانی این دو بازیکن توسط کادر فنی و کاپیتانها، یکی از عوامل مهم موفقیت تیمها خواهد بود.
تساوی به مثابه هویت تاریخی و میل به تغییر در فصل رقابتی
عدد ۵۰ تساوی در ۱۰۵ بازی، نشاندهنده ماهیت متعادل، احتیاطآمیز و گاه ترسویانه دربی در طول تاریخ است. نیمی از تاریخ این بازی با تقسیم امتیاز همراه بوده است. اما فصل جاری لیگ برتر، متفاوت به نظر میرسد. رقابت فشرده برای قهرمانی و عملکرد نه چندان قاطع هر دو تیم، آنها را به سمت ریسکپذیری بیشتر سوق داده است. هم پرسپولیس و هم استقلال به امتیاز کامل نیاز دارند تا از رقبای دیگر عقب نمانند. این ضرورت میتواند باعث شود تا دو تیم از الگوی تاریخی «احتیاط» فاصله بگیرند و بازی بازتری ارائه دهند. بنابراین، ممکن است دربی ۱۰۶ شاهد کاهش وزن تاریخی «تساوی» و تمایل بیشتر به پیروزی در هر قیمتی باشد. نتیجه نهایی، میتواند نشان دهد که آیا این نبرد تاریخی به الگوی گذشته خود وفادار میماند، یا وارد فصل جدیدی از رقابتهای جسورانهتر شده است.