آسیانیوز ایران؛ سرویس ورزشی:
جام جهانی فوتبال در آستانه تحولی تاریخی قرار دارد. برای نخستین بار، ۴۸ تیم در بزرگترین رویداد ورزشی جهان به رقابت خواهند پرداخت و این تغییر، نه تنها بر فرمت مسابقات، که بر نحوه قرعهکشی و استراتژی تیمها نیز تأثیر چشمگیری خواهد گذاشت. امشب در واشنگتن، صحنه این تحول با برگزاری مراسم قرعهکشی کلید خواهد خورد. در این مراسم، تیم ملی ایران که به طور مداوم سومین حضور متوالی خود در جام جهانی را تجربه خواهد کرد، از جایگاهی نسبتاً مناسب برخوردار است. با استناد به آخرین ردهبندی فیفا، ایران در میان تیمهای حاضر، در گلدان دوم قرار گرفته است. این موقعیت، احتمال قرارگیری در یک گروه کاملاً مرگبار را کاهش میدهد، اما همچنان نیازمند قرعهای نسبتاً مطلوب است.
ساختار جدید جام جهانی ۲۰۲۶ به این صورت است که ۴۸ تیم در ۱۲ گروه چهار تیمی قرار میگیرند. از هر گروه، دو تیم اول به طور مستقیم به مرحله یکشانزدهم نهایی صعود خواهند کرد. اما نکته جالب، صعود هشت تیم سوم با بهترین نتایج از بین ۱۲ گروه است. این قانون، معادلات را به کلی تغییر میدهد. بر اساس این فرمت، حتی یک تیم با کسب تنها ۳ امتیاز — که میتواند حاصل یک برد و دو باخت، یا سه تساوی باشد — نیز شانس صعود به مرحله حذفی را خواهد داشت. در ادوار گذشته با فرمت ۳۲ تیمی، تنها یک بار (تیم شیلی در جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه) تیمی با ۳ امتیاز و تفاضل گل منفی توانسته بود از گروه خود صعود کند. اکنون این احتمال به طور قابل توجهی افزایش یافته است.
گلدانبندی تیمها بر اساس رنکینگ فیفا انجام شده است. سه میزبان — ایالات متحده، کانادا و مکزیک — به همراه ۹ تیم برتر رنکینگ، گلدان نخست را تشکیل میدهند. تیم ملی ایران با توجه به رتبه خود، در گلدان دوم جای گرفته و از مواجهه با برخی از سنگینترین تیمها در مرحله گروهی در امان است. با این حال، محدودیتهای جغرافیایی در قرعهکشی اعمال میشود: بیش از دو تیم از اتحادیه اروپا (یوفا) نمیتوانند در یک گروه قرار گیرند. همچنین تیمهای یک کنفدراسیون (به جز اروپا) نمیتوانند همگروه شوند. این قوانین برای حفظ تنوع جغرافیایی و کاهش سفرهای طولانی ضروری است.
شش سهمیه نهایی جام جهانی هنوز مشخص نیست و از طریق پلیآفهای اروپا و بینقارهای در مارس ۲۰۲۶ تعیین خواهد شد. این تیمها، صرفنظر از رتبه فیفا، در گلدان چهارم قرار خواهند گرفت. از جمله دیدنیترین بازیهای پلیآف، تقابل ایتالیا و ایرلند شمالی است که ممکن است شاهد غیبت یکی از غولهای فوتبال جهان باشیم. با نزدیک شدن به ساعت قرعهکشی، سؤال اصلی برای هواداران ایرانی این است: آرزوی همگروهی با کدام تیمها را داریم؟ ترکیبی که هم شانس صعود را افزایش دهد و هم بازیهای هیجانانگیزی برای تماشا خلق کند. پاسخ این پرسش امشب روشن خواهد شد.
تحلیل جایگاه ایران در گلدان دوم و سناریوهای احتمالی
قرارگیری ایران در گلدان دوم، یک موقعیت میانی و حساس است. این جایگاه به معنای پرهیز از تیمهای دسته اول بسیار قوی (مانند آرژانتین، فرانسه، انگلیس، برزیل) در مرحله گروهی است، اما از طرفی خطر مواجهه با تیمهای سرسخت گلدان اول مانند میزبانان (آمریکا، کانادا، مکزیک) یا تیمهایی مانند پرتغال، اسپانیا و کرواسی وجود دارد. بهترین سناریو برای ایران، قرارگیری در گروهی با یک تیم نسبتاً ضعیف از گلدان اول (مثلاً یکی از میزبانان غیر از آمریکا)، یک تیم قابل رقابت از گلدان سوم و یک تیم ضعیف از گلدان چهارم (یا یکی از صعودکنندگان پلیآف) است. بدترین سناریو نیز قرعهای است که ایران را در کنار یک غول اروپایی یا آمریکای جنوبی از گلدان اول، یک تیم خطرناک آفریقایی یا آسیایی از گلدان سوم، و یک تیم سختگیر اروپایی از گلدان چهارم قرار دهد.
فرمت جدید ۴۸ تیمی و فرصت تاریخی برای تیمهای ضعیفتر
افزایش تعداد تیمها به ۴۸ و صعود ۸ تیم سوم، بزرگترین فرصت تاریخ برای تیمهایی مانند ایران است که معمولاً در مرحله گروهی حذف میشوند. در این فرمت، حتی با کسب یک برد و دو باخت (۳ امتیاز) نیز امید به صعود وجود دارد، مشروط بر اینکه سایر تیمهای سوم نتایج بدتری داشته باشند. این موضوع میتواند بر تاکتیک تیمها تأثیر بگذارد: ممکن است تیمها در بازی اول محافظهکارتر عمل کنند، چون حتی یک تساوی نیز میتواند ارزشمند باشد. همچنین، افزایش شانس صعود، فشار روانی را کمی کاهش میدهد و ممکن است منجر به نمایش تهاجمیتر تیمهای ضعیفتر شود. برای ایران که هدف اصلی همیشه «صعود از گروه» بوده، این فرمت جدید میتواند طلسمشکن باشد.
محدودیتهای جغرافیایی و تأثیر آن بر قرعه ایران
محدودیتهای جغرافیایی نقش مهمی در قرعه ایران ایفا میکنند. از آنجا که ایران نماینده آسیاست، نمیتواند با تیمهای دیگری از آسیا (مانند ژاپن، کره جنوبی، استرالیا) همگروه شود. این یک مزیت است، زیرا از رقابت با تیمهای همسطح و آشنا جلوگیری میکند. همچنین، ایران نمیتواند با تیمهای آمریکای شمالی (مکزیک، آمریکا، کانادا — اگر در گلدان اول باشند) همگروه شود، مگر اینکه آن تیمها میزبان باشند که قاعده جداگانهای دارد. از سوی دیگر، احتمال قرارگیری در گروه با دو تیم اروپایی قوی وجود دارد (چون بیش از دو تیم اروپایی مجاز نیستند). باید دید قرعه چگونه میافتد؛ ممکن است ایران در گروهی با یک تیم اروپایی از گلدان اول و یک تیم اروپایی از گلدان سوم یا چهارم قرار گیرد که چالشی سخت خواهد بود.
پلیآفهای باقیمانده و خطر تیمهای سرگردان در گلدان چهارم
شش تیم صعودکننده از پلیآفها (۳ از اروپا، ۲ از بینقارهای، ۱ از مسیر دیگر) مستقل از رنکینگ، در گلدان چهارم قرار میگیرند. این موضوع میتواند گلدان چهارم را به یک «گلدان مینگذاری شده» تبدیل کند. تصور کنید تیمی مانند ایتالیا (در صورت صعود) در گلدان چهارم قرار گیرد. در این صورت، هر گروهی که شامل یک تیم قوی از گلدان چهارم باشد، به یک «گروه مرگ» تبدیل میشود. برای ایران، بدترین اتفاق ممکن، قرارگیری در گروهی است که علاوه بر یک تیم سخت از گلدان اول و سوم، صاحب یک غول صعودی از پلیآف (مثل ایتالیا یا اوکراین) نیز باشد. بنابراین، قرعهکشی امشب تنها بخشی از ماجراست و نیمی از خطر در مارس ۲۰۲۶ و پس از مشخص شدن صعودکنندگان نهایی آشکار خواهد شد.
استراتژی ایران و نقش سرمربی در مواجهه با فرمت جدید
با توجه به فرمت جدید، استراتژی تیم ملی ایران باید بازنگری شود. هدف دیگر نمیتواند صرفاً «کسب یک برد» باشد، چون ممکن است برای صعود کافی نباشد. باید به فکر جمعآوری حداقل ۴ امتیاز (یک برد و یک تساوی) بود تا شانس صعود به عنوان تیم سوم را به طور قابل اطمینانتری افزایش داد. این موضوع بر انتخاب بازیکنان، سبک بازی (دفاع فشرده یا ضدحمله) و مدیریت بازیها تأثیر میگذارد. سرمربی تیم ملی باید بتواند ترکیبی از بازی دفاعی محکم برای کسب امتیاز از تیمهای قوی، و بازی تهاجمی برای شکست تیمهای همرده یا ضعیفتر را ارائه دهد. همچنین، آگاهی از نتایج سایر گروهها برای محاسبه شانس صعود به عنوان تیم سوم، بخشی از کار تیم تحلیل خواهد بود. قرعهکشی امشب، چارچوب کلی این استراتژی را تعیین میکند.