آسیانیوز ایران / یزد ؛
خانم دکتر فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، وقتی از «توان یزدیها در کنار هم زیستن»، «احترام به اختلاف» و «ارزش مشترک گفتوگو» سخن گفت، به یک میراث واقعی و قابل اندازهگیری اشاره داشت؛ میراثی که امروز بیش از هر زمان دیگری در معرض آسیب است.
چالش اینجاست:
آیا این ظرفیت فرهنگی بزرگ، دارد زیر فشار مسائل پیچیدهی اقتصادی، بروکراسی فرساینده و تصمیمگیریهای دور از میدان، فرسوده میشود؟
یزدِ گفتوگو؛ گرفتار یزدِ تصمیمهای بیگفتوگو
یزد قرنها از راه تفاهم و مشارکت زنده مانده است؛ جامعهای کمتنش، کمتعرض و با اقتصاد مبتنی بر اعتماد. اما امروز سرمایهگذاران، صنعتگران، فعالان فرهنگی و حتی مدیران میانی یک حرف مشترک دارند:
«تصمیمها دربارهی یزد، اغلب بدون شنیدن صدای یزد گرفته میشود.»
شورای گفتوگو قرار بود درمان همین مشکل باشد؛ اما در سالهای اخیر، حضور مسئولان اغلب به گزارشخوانی، تکرار مفاهیم کلی و وعدههای بدون زمانبندی محدود شده است.
در چنین فضایی، وقتی یک مدیر ملی مثل سخنگوی دولت از «ارزش گفتوگو» سخن میگوید، اتفاقاً همین موضوع محل چالش است:
گفتوگو ارزشمند است؛ اما آیا در ساختار رسمی، جایی برای تبدیل آن به تصمیم وجود دارد؟
فاصله میان سخن و ساختار
یزد در بسیاری از شاخصهای توسعه، از جمله
• صنایع کوچک و متوسط
• انرژی پاک
• معادن
• فرهنگ و گردشگری
• و سرمایه اجتماعی
ظرفیتهای کمنظیر دارد اما همین ظرفیتها بارها به دلیل نبود نقشه راه مشترک و همافزایی واقعی زمینگیر شدهاند.
در جلسه اخیر نیز فعالان بخشهای مختلف از نبود تصمیم واحد، نگاه واحد و متولی واحد گلایه داشتند؛ مشکلی که سالهاست یزد را از جهش واقعی بازداشته است.
در چنین شرایطی، سخنان خانم مهاجرانی درباره نقش گفتوگو و کنار گذاشتن اختلافها، اگرچه درست و ضروری است، اما به تنهایی کافی نیست.
استان یزد چیزی فراتر از توصیه نیاز دارد:
**نیاز به تبدیل فرهنگ به سازوکار
و تبدیل گفتوگو به تصمیم.**
سه چالش محوری که یزد را متوقف کرده است
۱. اقتصاد درگیر “پراکندگی تصمیمها”
از صنعت نساجی تا فولاد و گردشگری، کمبود یک سیستم هماهنگ توسعه، مهمترین مانع رشد استان است.
۲. مدیرانی که تغییر میکنند اما “فرایندها” ثابت میمانند
بوروکراسی سنگین، انحصار اداری و گرههای قانونی، سالهاست فعالان اقتصادی را خسته کرده است.
۳. ظرفیت اجتماعی بالا، اما مشارکت ساختاری پایین
یزدیها آماده مشارکتاند، اما سازوکار مشارکت واقعی هنوز شکل نگرفته است.
راهی که از یزد آغاز میشود
نکته مهم سخنان سخنگوی دولت این بود که «یزد میتواند الگو باشد».
بله؛ یزد میتواند. اما نه با نشستهایی که فقط به یادآوری زیباییهای فرهنگی اکتفا کنند.
برای اینکه یزد واقعاً الگو شود، باید نسل جدیدی از حکمرانی محلی شکل بگیرد؛ حکمرانیای که:
• تصمیمها را با مشارکت واقعی میگیرد
• تضاد منافع را با سازوکار حلوفصل میکند
• گفتوگو را از سطح “نشستها” به سطح “نظام تصمیمسازی” میبرد
• و به جای گزارشخوانی، مسئولیتپذیری قابل اندازهگیری ارائه میدهد
**کلام آخر:
یزد فقط تاریخ نیست؛ هشدار است.**
اگر میراث گفتوگوی این استان به ساختارهای امروز تزریق نشود، آنچه خواهد شکست، فقط اقتصاد یا فرهنگ نیست؛ سرمایه اجتماعی یزد است—سرمایهای که اگر فرسوده شود، با هیچ بودجهای ترمیم نخواهد شد.
این یادداشت دعوتی است به بازاندیشی:
یزد میتواند پیشرو باشد، اما تنها زمانی که گفتوگو از شعار فراتر برود و به سیاستگذاری واقعی تبدیل شود.