آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
تهران امروز شاهد لغو محدودیت ترافیکی طرح زوج و فرد است. بر اساس اعلام رسمی دبیر کارگروه کاهش آلودگی هوای استان تهران، این طرح امروز در پایتخت اجرا نخواهد شد. حسن عباسنژاد، دبیر کارگروه کاهش آلودگی هوای استان تهران، دلیل این تصمیم را بهبود کیفیت هوا و رسیدن شاخصهای آلودگی به محدوده قابلقبول عنوان کرد. وی تأکید کرد که با توجه به عدم تشکیل جلسه کارگروه اضطرار آلودگی هوا، نیازی به اجرای طرح زوج و فرد نیست. این تصمیم به معنای بازگشت شرایط تردد به حالت عادی در سطح شهر تهران است. شهروندان تهرانی میتوانند بدون نگرانی از محدودیتهای ترافیکی ناشی از طرح زوج و فرد، امروز با خودروهای شخصی تردد کنند. کارگروه کاهش آلودگی هوا معمولاً در شرایطی که شاخص کیفیت هوا به مراحل ناسالم برای گروههای حساس یا ناسالم برای همه میرسد، تشکیل جلسه داده و تصمیم به اجرای محدودیتهایی مانند طرح زوج و فرد میگیرد.
بهبود کیفیت هوای تهران احتمالاً ناشی از تغییر شرایط جوی، وزش باد و پراکندگی آلایندهها بوده است. این تغییر شرایط، موقتاً فشار ناشی از آلودگی هوا بر شهروندان و سیستم تنفسی شهر را کاهش داده است. با این حال، کارشناسان هشدار میدهند که بهبود کیفیت هوا ممکن است پایدار نباشد و با تغییر دوباره شرایط جوی، امکان بازگشت آلودگی و اجرای مجدد طرح زوج و فرد وجود دارد. شهروندان تهرانی باید از فرصت امروز برای انجام سفرهای ضروری خود استفاده کنند، اما همچنان به توصیههای بهداشتی در روزهای با کیفیت هوای قابلقبول نیز توجه داشته باشند. در ادامه، تحلیل دقیقتری از دلایل بهبود هوا، پیشبینی شرایط جوی روزهای آینده و تأثیر این تصمیم بر ترافیک تهران ارائه خواهد شد.
دلایل بهبود کیفیت هوای تهران و تأثیر آن بر تصمیمگیری
بهبود کیفیت هوای تهران عمدتاً ناشی از تغییر الگوی جوی و وزش بادهای نسبتاً شدید در روزهای اخیر است. این بادها باعث پراکندگی ذرات معلق و آلایندههای پایدار در سطح شهر شدهاند. افزایش نسبی دما نیز در کاهش پدیده وارونگی دما (اینورژن) مؤثر بوده است. وارونگی دما که در روزهای سرد و آرام تشدید میشود، اصلیترین عامل گیر افتادن آلایندهها در سطح شهر است. تصمیم به عدم اجرای طرح زوج و فرد بر اساس دادههای لحظهای سامانه پایش کیفیت هوا و پیشبینیهای هواشناسی اتخاذ شده است. این نشاندهنده انعطافپذیری مدیریت ترافیک و آلودگی هوا نسبت به شرایط جوی است.
پیامدهای لغو طرح زوج و فرد بر ترافیک و حمل و نقل پایتخت
لغو طرح زوج و فرد امروز میتواند منجر به افزایش قابل توجه حجم خودروهای شخصی در سطح شهر شود. بسیاری از شهروندانی که به دلیل محدودیتهای ترافیکی از وسایل نقلیه عمومی استفاده میکردند، احتمالاً امروز از خودروی شخصی استفاده خواهند کرد. این افزایش تردد میتواند بر ترافیک ساعات اوج صبح و عصر تأثیر بگذارد و احتمالاً زمان سفر در برخی محورهای اصلی شهر را افزایش دهد. مدیریت ترافیک پلیس راهور امروز باید با دقت بیشتری انجام شود. از سوی دیگر، لغو این طرح میتواند به کاهش فشار بر سیستم حمل و نقل عمومی بینجامد. در روزهایی که طرح زوج و فرد اجرا میشود، مترو، اتوبوس و تاکسیها با ازدحام بیشتری مواجه هستند.
واکنش شهروندان و توصیههای بهداشتی در هوای قابلقبول
با لغو طرح زوج و فرد، شهروندان باید برنامهریزی دقیقتری برای سفرهای درونشهری داشته باشند. پیشنهاد میشود حتی در شرایط عادی ترافیک، از سفرهای غیرضروری پرهیز شود. اگرچه کیفیت هوا در محدوده قابلقبول قرار دارد، اما گروههای حساس (کودکان، سالمندان، بیماران تنفسی و قلبی) همچنان باید احتیاط کنند. فعالیت طولانیمدت در فضای باز و نزدیک به خیابانهای پرترافیک توصیه نمیشود. استفاده از ماسک مناسب (مانند ماسک N95) در مناطق پرتردد و شلوغ همچنان میتواند برای جلوگیری از استنشاق ذرات معلق ریز مفید باشد، به ویژه برای افرادی که ساعات طولانی در ترافیک میمانند.
پیشبینی شرایط جوی و احتمال بازگشت محدودیتها
با توجه به ناپایداری شرایط جوی در فصل پاییز و زمستان، احتمال بازگشت آلودگی هوا در روزهای آینده وجود دارد. کاهش سرعت باد و بازگشت سکون جوی میتواند باعث تجمع دوباره آلایندهها شود. کارگروه کاهش آلودگی هوا به طور مستمر وضعیت را رصد میکند و در صورت وخیم شدن دوباره کیفیت هوا، امکان صدور دستور اجرای فوری طرح زوج و فرد یا دیگر محدودیتها وجود دارد. شهروندان باید از طریق رسانههای معتبر و سامانههای اطلاعرسانی رسمی، آخرین تصمیمات درباره ترافیک و آلودگی هوا را پیگیری کنند تا در صورت اعلام محدودیت، غافلگیر نشوند.
درسهایی برای مدیریت بلندمدت آلودگی هوا در کلانشهرها
این رویداد نشان میدهد که محدودیتهای ترافیکی موقتی مانند طرح زوج و فرد، اگرچه میتوانند در کوتاهمدت مؤثر باشند، اما راهحل پایدار برای مشکل آلودگی هوا نیستند. برای مقابله ساختاری با آلودگی هوا، نیاز به سرمایهگذاری در توسعه حمل و نقل عمومی پاک (مانند مترو و اتوبوسهای برقی)، نوسازی ناوگان خودروهای فرسوده، بهبود کیفیت سوخت و انتقال صنایع آلاینده از اطراف شهر است. همچنین تقویت پوشش گیاهی و ایجاد کمربند سبز حول شهر میتواند به جذب بخشی از آلایندهها و تولید اکسیژن بیشتر کمک کند. این اقدامات نیازمند برنامهریزی بلندمدت و تعهد مالی دولت و شهرداری است.