فرزندآوری یا خودتخریبی؟

آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:

کاظم عاشوری گیلده - محقق و نویسنده  - فرزندآوری تصمیمی عظیم و انسانی است، نه یک راه‌حل برای پر کردن خلأ عاطفی یا جلب رضایت اطرافیان. کودک انسانی مستقل با نیازهای عمیق مادی، روانی، تربیتی و اجتماعی‌ست، نه موجودی جادویی که با آمدنش برکت می‌آورد. نداشتن بلوغ روانی، بی‌ثباتی رابطه زوجین یا نبود برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند آینده کودک را به خطر بیندازد.

پشیمانی در سکوت: واقعیتی که دیر احساس می‌شود

بسیاری از والدینی که با خوش‌خیالی و تکیه به جملات خرافی چون «بچه خودش روزیشو میاره» اقدام به فرزندآوری کرده‌اند، پس از مدتی درگیر استیصال، فشار اقتصادی و روانی می‌شوند. اما در فرهنگی که انتقاد از این تصمیم تابو محسوب می‌شود، آن‌ها ناچارند با لبخندهای تصنعی زندگی‌شان را ادامه دهند؛ در حالی‌که در خلوت، گرفتار حسرت و پشیمانی‌اند.

بهای سنگین یک جمله خوش‌آهنگ

جمله‌ای که با نیت امیدواری ادا می‌شود، در عمل می‌تواند به رنج، فقر، خشونت خانگی، سرکوب استعداد و بدبختی نسل آینده منتهی شود. جامعه‌ای که فرزندآوری را با احساس و توکل بی‌منطق به خرافه گره می‌زند، باید منتظر فروپاشی تدریجی در سطوح اجتماعی و انسانی خود باشد. کودک نتیجه یک تصمیم احساسی نیست؛ او حق دارد در محیطی امن، پایدار و با امکانات کافی رشد کند.

راهکارها: چگونه از این دام رها شویم؟

1. آموزش و آگاهی‌رسانی عمومی: ترویج آگاهی از طریق مدارس، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی درباره تبعات اقتصادی و روانی فرزندآوری ناآگاهانه.
2. بازتعریف ارزش‌های فرهنگی: بازنگری در ارزش‌های سنتی و جایگزینی باورهای علمی، منطقی و انسانی به جای جملات خرافی و پوچ.
3. مشاوره پیش از فرزندآوری: فراهم‌سازی مشاوره‌های رایگان روانشناسی، اقتصادی و خانوادگی برای تصمیم‌گیری هوشمندانه پیش از بچه‌دار شدن.
4. سیاست‌های حمایتی واقع‌گرایانه: طراحی و اجرای سیاست‌های حمایت اجتماعی نه برای تشویق بی‌رویه به فرزندآوری، بلکه برای کمک به والدینی که توانمندی واقعی دارند اما از حمایت‌های ساختاری محروم‌اند.

در جامعه‌ای که فرزندآوری اغلب با تصمیم‌های احساسی و باورهای سنتی همراه است، روانشناسان نسبت به عواقب ویرانگر این نگرش هشدار می‌دهند. تحقیقات نشان می‌دهد بسیاری از والدین پس از سال‌ها در سکوت، از تصمیم خود پشیمان می‌شوند.

حقایق تلخ

آمارهای نگران‌کننده

• ۴۳% والدین در نظرسنجی‌های محرمانه اظهار پشیمانی می‌کنند

• ۶۷% مشکلات اقتصادی را دلیل اصلی استرس والدگری ذکر کرده‌اند

• ۵۸% اعتراف کرده‌اند آمادگی روانی کافی نداشته‌اند

حقوق فراموش‌شده کودک

• حق برخورداری از والدین بالغ و باثبات

• حق زندگی در محیطی امن و قابل پیش‌بینی

• حق دسترسی به امکانات اولیه رشد و تربیت

چرا این باورها خطرناکند؟

 "بچه برکت میاره":

• تبدیل فرزند به ابزار حل مشکلات مالی

• نادیده گرفتن هزینه‌های واقعی تربیت (حدود ۳ میلیارد تومان تا ۱۸ سال)

 "بعداً خودش بزرگ میشه"

• غفلت از نیازهای عاطفی پیچیده کودکان

• افزایش خطر اختلالات شخصیتی در آینده

"همه همین‌طور بچه دار شدن"

• نادیده گرفتن تفاوت‌های فردی و شرایط اجتماعی امروز

راهکارهای عملی

پیش از بارداری

1. ارزیابی ۶ ماهه ثبات رابطه زناشویی

2. مشاوره مالی با متخصصان

3. تست‌های روان‌سنجی آمادگی والدگری

حمایت‌های اجتماعی

• ایجاد "صندوق والدگری آگاهانه" با مشارکت دولت و بخش خصوصی

• مشاوره‌های رایگان پیش از فرزندآوری

• آموزش‌های اجباری مهارت‌های والدگری

جدول مقایسه‌ای

بسیاری از بیماران من که دچار افسردگی پس از زایمان هستند، در واقع از قبل آمادگی روانی نداشته‌اند. ما باید به جای درمان عواقب، از تصمیم‌های نادرست پیشگیری کنیم. همچنین هزینه فرصت فرزندآوری ناآگاهانه، فقر چندنسلی است.

نتیجه‌گیری

فرزندآوری تصمیمی است که:

• اثرات آن حداقل ۸۰ سال باقی می‌ماند

• ۳ نسل را مستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد (والدین، کودک، نوه‌ها)

• قابل بازگشت نیست

جامعه‌ای که برای این تصمیم سرمایه‌گذاری نکند، در واقع در حال سرمایه‌گذاری بر فقر، ناآرامی‌های اجتماعی و مشکلات روانی آینده است.