آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
پوریا زرشناس - دکترای اقتصاد انرژی های تجدیدپذیر
امروز سالگرد سرنگونی ایرباس ایرانی توسط نیروی دریایی آمریکاست. هواپیمای مسافربری ایرباس A300 خطوط ایرانایر با شماره پرواز ۶۵۵، تنها چند دقیقه پس از برخاستن از بندرعباس به مقصد دبی، توسط ناو جنگی آمریکایی یواساس وینسنس در آبهای خلیج فارس هدف قرار گرفت و سرنگون شد. این حمله با شلیک دو موشک هدایتشونده صورت گرفت و به کشته شدن تمامی ۲۹۰ سرنشین هواپیما انجامید؛ از جمله ۶۶ کودک. آمریکا مدعی شد این هواپیمای غیرنظامی را با جنگنده اشتباه گرفته، اما شواهد و پرواز در مسیر تجاری و در ارتفاع معمول نشان میداد که این ادعا جای تردید بسیار دارد. با وجود این فاجعه انسانی، دولت آمریکا نه تنها هیچگاه عذرخواهی رسمی نکرد، بلکه فرمانده ناو مهاجم، ویلیام راجرز، مدال افتخار نیز دریافت کرد.
امروز سالگرد یکی از سیاهترین روزهای تاریخ هوانوردی ایران است. در چنین روزی در سال ۱۳۶۷، ناو جنگی آمریکایی "وینسنس" با شلیک دو موشک، هواپیمای مسافربری ایرباس ایرانایر با ۲۹۰ سرنشین بیگناه را سرنگون کرد. این جنایت هولناک که منجر به شهادت تمامی مسافران از جمله ۶۶ کودک شد، هرگز از سوی آمریکا عذرخواهی نشد.
ادعاهای دروغین و واقعیتهای انکارناپذیر
آمریکا ابتدا ادعا کرد این هواپیما را با جنگنده اف-۱۴ اشتباه گرفته، اما شواهد متقن از جمله پرواز در مسیر تجاری، ارتفاع معمول و ارتباطات رادیویی خلبان، دروغ بودن این ادعا را ثابت کرد. حتی روزنامه نیویورک تایمز چهار سال بعد تأیید کرد که ناو وینسنس در آبهای سرزمینی ایران بوده است.
تشویق جنایتکار به جای مجازات
در اقدامی توهینآمیز، فرمانده ناو وینسنس نه تنها محاکمه نشد، بلکه مدال افتخار نیز دریافت کرد. این در حالی بود که رونالد ریگان، رئیسجمهور وقت آمریکا، سرنگونی هواپیمای کرهای توسط شوروی را "تروریسم" خوانده بود!
درسهایی که هرگز نباید فراموش شوند
این فاجعه نه تنها جنایت آمریکا را آشکار کرد، بلکه نشان داد چگونه این کشور از هر ابزاری برای فشار بر ایران استفاده میکند. امروز پس از ۳۶ سال، خانوادههای قربانیان همچنان در انتظار justice هستند. بر اساس گزارشهای تکمیلشده بعدی مشخص شد که در ۱۲ تیرماه ۱۳۶۷، یک فروند هواپیمای ایرباس شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، در پرواز معمولی برنامهریزی شده ۶۵۵، از بندرعباس به مقصد دبی در حالی که هنوز سقف پرواز مورد نظر را به دست نیاورده بود، بر فراز آبهای سرزمینی ایران و در آبهای اطراف جزیره هنگام، به دلیل شلیک دو موشک از ناو آمریکایی وینسنس سقوط کرد و تمامی ۲۹۰ نفر مسافر و خدمه آن به شهادت رسیدند. ۱۱۸ نفر از این مسافران بیگناه، زن و کودک بودند. همچنین ۲۰ هندی، یک ایتالیایی، شش پاکستانی، سیزده نفر تبعه امارات و شش یوگسلاو نیز در میان مسافران هواپیما دیده میشد. مروری بر جریانات پیشآمده، واقعیت این اقدام وحشیانه آمریکا را آشکار میکند:
یکشنبه دوازدهم تیرماه ۱۳۶۷ بندرعباس
هواپیمای ایرباس ۳۰۰ متعلق به هواپیمای جمهوری اسلامی ایران در فرودگاه بندرعباس به زمین نشست و طبق برنامه پیشبینیشده، قرار بود این هواپیما با شماره پرواز ۶۵۵ با ۲۹۰ سرنشین (۱۵۶ مرد، ۵۳ زن، ۵۷ کودک ۲ تا۱۲ساله و۸ کودک زیر دو سال و ۴۲ نفر با ملیتهای یوگسلاو، پاکستانی، هندی، عرب و ۱۶ خدمه پروازی) در ساعت ۱۰ صبح به مقصد دبی پرواز کند.
ساعت ۹ صبح (خلیج فارس)
تعدادی از قایقهای تندروی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مشغول گشتزنی در جنوب قشم بودند، با تهاجم نیروهای آمریکایی مواجه شدند. نظامیان ایرانی، بلافاصله به مقابله با نیروهای آمریکایی مستقر در ناوها میپردازند. در جریان این درگیری، چند فروند چرخبال آمریکایی برفراز قایقهای تندرو به پرواز درآمده و به سوی آنن ها شلیک میکنند. نظامیان ایرانی، همزمان با مقابله با ناوهای آمریکایی به آتش چرخبالها نیز پاسخ میدهند و در این درگیری یک فروند چرخبال آمریکایی مورد هدف قرار گرفته و به قعر آبهای نیلگون خلیج فارس سقوط میکند.
ساعت ۱۰ صبح (بندرعباس)
هواپیمای جمهوری اسلامی ایران پرواز ۶۵۵ با ۱۵ دقیقه تأخیر در ساعت ۱۰:۵ از برج مراقبت فرودگاه بندرعباس تقاضای پرواز کرد، مدت پرواز تا دبی ۳۰ دقیقه و حداکثر ۱۴ هزارپا تعیین شد. در ساعت ۱۰:۱۷ دقیقه، هواپیمای ایرباس ۳۰۰ به پرواز درآمد. دقایق نخستین پرواز و مراحل اوجگیری تا ارتفاع ۱۲ هزارپایی مطابق طرح پرواز انجام شد و خلبان به طور پیوسته با برج مراقبت فرودگاه بندرعباس و مرکز کنترل راههای هوایی ایران و امارات تماس داشت. در خلیجفارس ناوجنگی آمریکایی «وینسنس» که در تاریخ هفتم خرداد از بندر «سان دیه گو» وارد خلیجفارس شده بود، به قصد یک ماجراجویی هوایی به آبهای مرزی ایران نزدیک شد. «ایچنرمارک» قلب این رزمناو به شمار میرفت. وظیفه اصلی آن، کشف هدفهای پرنده، اعم از موشک، هواپیما و پردازش اطلاعات، تعقیب صدها هدف به طور همزمان و کنترل آتش آنها بود، همچنین این رزمناو به موشکهای زمین به هوا با برد ۴۰۸ کیلومتر نیز مجهز بود. چند لحظه پیش از ورود هواپیمای ایرباس ۳۰۰ به منطقه کنترل هوایی امارات، در محلی به نام «مولبیت»، خلبان به مرکز کنترل هوایی کشور اطلاع داد که قصد دارد به ۱۴ هزارپایی صعود کند.
ساعت ۱۰:۲۲دقیقه (خلیج فارس)
در این لحظه ناو وینسنس که خود را به بهترین و نزدیکترین موقعیت رسانده بود، به دستور ناخدا «ویل راجرز»، فرمانده ناو، موشک استاندارد ۲ به سوی پرواز ۶۵۵ شلیک کرد. ناگهان هواپیما از صفحه رادارهای زمینی محو شده و در طوفانی از دود و آتش به پهنه آبهای نیلگون خلیج فارس فرو رفت. با عدم اطلاع از سرنوشت هواپیما، برج مراقبت فرودگاه بندرعباس، در تماس با دوبی، پیگیر سرنوشت پرواز ۶۵۵ شده ولی آنها اظهار بیاطلاعی کردند. بلافاصله ستاد تامین استان هرمزگان وضعیت اضطراری اعلام و فعالیت خود را آغاز کرد. با شناسایی دقیق محل سقوط، چرخبالها و شناورها به موقعیت ۲۶و۴۲ عرض شمالی و۵۶ درجه و۳ دقیقه طول شرقی اعزام شدند. بلافاصله پس از این جنایت هولناک، مقامات آمریکایی اعلام کردند که یک فروند هواپیمای اف- ۱۴ جمهوری اسلامی ایران را مورد هدف قرار دادهاند.
پس از روشن شدن نوع هواپیما، آمریکاییها سعی کردند تا به نحوی وانمود کنند که در این مورد مرتکب اشتباه شدهاند، اما شواهد بعدی، این نظر آنان را کاملا مردود جلوه داد. مقامات نظامی آمریکا اعلام کردند که هواپیمای ایرباس در خارج از دالان هوایی پرواز میکرده و رزمناو آمریکایی نیز هفت بار اخطار رادیویی برای هواپیمای ایران مخابره کرده ولی جوابی دریافت نکرده است! این ادعا کاملا غیرقابل قبول بود، زیرا: قطعات متلاشیشده هواپیما و اجساد سرنشینان آن در سطح وسیعی از آبهای سواحل جنوبی جزیره هنگام، درست در داخل آبهای ایران پراکنده شده بودند.
این محل درست در زیر مرکز دالان هوایی بینالمللی بندرعباس دوبی (آمبر۵۶) قرار دارد و نشان میدهد که هواپیما درست در مسیر پیشبینیشده در حال پرواز بوده است و همانطور که چهار سال بعد روزنامه «نیویورک تایمز»، در گزارشی که حاوی چندین نکته تازه بود، گفت که ناو وینسنس در آبهای فلات قاره ایران بوده است نه در آبهای بینالمللی، و پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا) در آن زمان بر این حقیقت سرپوش گذاشته شده است. ضمن آنکه هواپیمای مسافربری ایرباس از نظر حجم، شکل، اندازه و توانایی پرواز کاملا با هواپیمای اف_ ۱۴ متفاوت است. در همین حال با توجه به ارتباط کلامی و ارتباط ناوبری هر هواپیمای بازرگانی و مسافربری، ناو آمریکایی میتوانست بهراحتی با شنیدن مکالمات خلبان به ماهیت هواپیمای مسافربری پی ببرد.
اساسا در همان زمان و بعدها دلایل روشن بسیاری بر دروغ گویی مقامات آمریکایی ارائه شد چنانچه هنگامی که در شهریور ۶۲ یک هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ شرکت هواپیمایی کره جنوبی (ک.ال.ال) در حالی که با ۲۶۹ مسافر از مسیر عادی خود منحرف شده بود و حدود ۵۰۰ کیلومتر مسافت را زمانی نزدیک به دو ساعت در داخل خاک شوروی سابق طی کرده بود، به دلیل بیتوجهی به اخطارهای مکرر هواپیماهای شکاری این کشور توسط سیستم دفاع موشکی شوروی سرنگون شد.
در این ماجرا «ریگان» ابراز عقیده کرد که هیچ مطلبی نمیتواند توجیهکننده سرنگون ساختن یک هواپیمای غیرمسلح باشد. وی اعلام کرد: شوروی (سابق) با حمله به یک هواپیمای مسافربری، دست به یک عمل تروریستی زده است و یکی از اعضای کمیته امور خارجه مجلس آمریکا، دولت این کشور را به مقابله به مثل ترغیب کرد. در هر حال آمریکاییها به صورت جسارتآمیزی دلایل این جنایت خود را بیان و تأکید کردند که هدف آمریکا از ساقط کردن هواپیمای ایرباس ایران، وادار کردن جمهوری اسلامی به پذیرش صلح و پایان جنگ تحمیلی بود، چنان که رونالد ریگان، رئیس جمهور وقت آمریکا در این زمینه اظهار داشت: «این فاجعه (سقوط هواپیمای مسافربری ایران از سوی آمریکا) ضرورت دستیابی به برقراری صلح را با حداکثر شتاب، دو چندان ساخته است» به عبارتی هدف آمریکا رهاندن گریبان صدام جنایتکار از دستان ایران بود!
رفتار مزورانه آمریکا در این میان نیز قابل مطالعه است؛ از یک سو، رونالد ریگان، رئیس جمهور وقت آمریکا، در اعلامیهای، با اظهار تاسف از این رویداد تلخ، به سرنگون شدن هواپیمای مسافربری ایران اعتراف کرد، ولی اقدام ناو آمریکایی را عمل دفاعی بجا دانست و مدعی شد هواپیمای ایرباس ایرانی در حال کاهش ارتفاع و شیرجه رفتن به سوی ناو آمریکایی بوده است. از سوی دیگر، به فرمانده ناو وینسنس که موجب سقوط هواپیمای مسافربری ایران شده بود نشان افتخار داد و بر جنایت او مهر تایید زد. این تناقض آشکار، از عوامفریبی ریاکارانه دولت آمریکا و نیات شوم سردمداران این کشور خبر میداد. عوامفریبی و جنایتکاریای که همچنان ادامه دارد و در ذات حاکمیت آمریکا نهادینه شده است.
تحلیل سیاسی آسیانیوز ایران؛
۱. بررسی فنی اشتباه ناپذیر بودن هدف
- تفاوت فاحش ابعاد و مشخصات ایرباس A300 با جنگنده اف-۱۴
- پرواز در مسیر تجاری شناختهشده (Amber 59)
- ارتفاع پرواز ۱۴۰۰۰ پایی کاملاً مطابق استانداردهای هوانوردی غیرنظامی
۲. انگیزههای پشت پرده این جنایت
- فشار بر ایران برای پایان دادن به جنگ تحمیلی
- آزمایش سیستمهای دفاعی جدید ناو وینسنس
- ارسال پیام نظامی به ایران در بحبوحه جنگ نفتکشها
۳. واکنشهای بینالمللی و دوگانگی معیارها
- سکوت سازمانهای بینالمللی در قبال جنایت آمریکا
- تناقض رفتار آمریکا با برخورد آن به سرنگونی هواپیمای کرهای توسط شوروی
- پرداخت غرامت ناچیز ۶۱ میلیون دلاری پس از ۹ سال که هیچگاه از سوی ایران پذیرفته نشد