آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
مسعود پزشکیان، رئیسجمهور کشورمان، روز یکشنبه ۱۹ مرداد در نشست با مدیران رسانه، بار دیگر به موضوع حساس قیمت بنزین و ناترازی موجود در این حوزه پرداخت و موضع دولت را در این باره شفافتر بیان کرد. مسعود پزشکیان با اشاره به نابرابری در مصرف بنزین اظهار داشت: «هدف ما حفظ معیشت محرومان است و بنزین برای آنها گران نخواهد شد. اما کسی که ۴ برابر میانگین مصرف میکند، باید هزینه واقعی آن را بپردازد.» وی افزود که این رویکرد به توزیع عادلانه منابع کمک میکند.
انتقاد از واردات پرهزینه بنزین
وی با اشاره به برنامه واردات ۴ میلیارد دلاری بنزین، گفت: «چرا باید این مبلغ صرف تأمین بنزین با قیمت ۱۵۰۰ تومان برای گروهی خاص شود؟ این منابع میتواند برای بهبود معیشت مردم و کاهش فشار اقتصادی هزینه شود.» پزشکیان تأکید کرد که اصلاح سیاستهای یارانهای سوخت، گامی در جهت عدالت اقتصادی است. اکنون بیش از هشت هزار مدرسه در دست ساخت است. علی رغم اینکه پول نداریم. داریم روش های آموزش را نیز تغییر می دهیم. اینکه بنده سرزده از وزارتخانه ها و مراکز دولتی بازدید می کنم، برای نمایش نمی رویم. رسانه هم با خود نمی برم. خودم می روم؛ دنبال شو نیستم. چندین بار به سازمان برنامه و بودجه رفتم صحبت کردم تا بودجه ریزی را عملیاتی کنید.
ما بدون رضایت و هماهنگی رهبری هیچ کاری نخواهیم کرد
وی در بخش دیگری از اظهارات خود گفت: ما بدون رضایت و هماهنگی رهبری هیچ کاری نخواهیم کرد؛ ولی وقتی هماهنگ کردیم بقیه گیر ندهند... آنچه مصلحت کشور و مردم است باید انجام بگیرد. اگر بخواهیم مسئله بنزین را حل کنیم صدای عدهای در میآید، این کار را هم انجام ندهم باید بگویید جایگزین آن چه کاری صورت بگیرد. ما نمیخواهیم مردم ناراضی شوند. من با تمام وجود تلاش میکنم مشکل مردم را حل کنم.
مؤسسات و بنیادهایی که هیچ بروندادی ندارند...
پزشکیان با طرح این موضوع که از سازمانها و نهادها به طور سرزده بازدید میکند، یادآور شد: من خودم به سازمانها سر میزنم و رسانهای با خود همراه نمیکنم، به دنبال نمایش نیستم چندین بار به سازمان برنامه و بودجه رفتم و از آنها میخواهم که بودجهریزی را عملیاتی کنند، با کارشناسان آنها صحبت کردهام، با این روش بودجه ریزی نمیتوان پیش رفت، باید پرداخت به صورت عملکردی باشد. اگر کاری صورت میگیرد که اثر دارد به آن بودجه تخصیص دهیم و اگر اثر ندارد برای چه به کار بیفایده بودجه تخصیص میدهیم؟ مؤسسات و بنیادهایی داریم که هیچ بروندادی ندارند و به آنها پول میدهیم؛ در مقابل نمیتوانیم معیشت مردم را تأمین کنیم.
بودجه کالابرگ باید تامین شود
رئیس جمهور خاطرنشان کرد: هر روز در دولت به سازمان برنامه و بودجه یادآور میشوم که بودجه کالابرگ را تأمین کند تا عدهای با مشکل مواجه نشوند؛ در این شرایط نمیخواهیم توسعه ایجاد کنیم، زیرا باید ابتدا نان مردم را تأمین کنیم. پزشکیان همچنین عنوان کرد: در آب، گاز، برق و پول مشکل داریم؛ در شرایط انتخاب نیستیم و نمیتوانیم آب را قطع نکنیم. انتخاب دیگری نداریم. بالاجبار باید کاری انجام دهیم. کسی که چهار کارت سوخت دارد، حداقل یک کارت سوخت به او تعلق گیرد. چرا باید یارانه سوخت بنزین به دهکهای ۸، ۹ و ۱۰ تعلق بگیرد؟ حداقل این طور میتوانیم به محرومان و فقرا رسیدگی کنیم. رئیس جمهور تأکید کرد که بخش قابل توجهی از منابع کشور صرف واردات بنزین میشود، در حالی که میتوان با مدیریت صحیح مصرف، این هزینهها را کاهش داد.
واردات بنزین سوپر بدون تغییر در سهمیه و نرخ بنزین یارانهای
تاکنون پنج شرکت خصوصی موفق به دریافت مجوز قطعی شدهاند و میتوانند فعالیت وارداتی خود را آغاز کنند. آنطور که اعلام شده شرکتهای حقوقی فعال در حوزه سوخت و انرژی، در صورت ارائه نیازسنجی بازار و احراز شرایط تعیینشده، امکان ورود به این حوزه را خواهند داشت. حجم واردات هر شرکت نیز متناسب با تقاضای اعلامی از سوی متقاضی تعیین میشود. هدف از اجرای این طرح، تأمین بنزین با اکتان بالا برای خودروهایی است که به این نوع سوخت نیاز دارند. قیمت این بنزین هنوز نهایی نشده و قرار است در چارچوب مکانیزم رقابتی و با توجه به نرخ جهانی خرید، هزینه حملونقل، عوارض ورودی و سود متعارف واردکننده مشخص شود. همزمان تأکید شده که واردات بنزین سوپر تأثیری بر نرخ یا سهمیه بنزین یارانهای خودروها نخواهد داشت و این فرآورده نیز از مالیات بر ارزش افزوده معاف است؛ موضوعی که میتواند هزینه نهایی عرضه را برای مصرفکنندگان تعدیل کند.
چشمک مجلس به گرانی بنزین
رئیس مجلس شورای اسلامی 13 آذرماه 1403 بیان کرد که اختیار تعیین قیمت بنزین و فرآوردههای نفتی در دست دولت است و مجلس به این موضوع دخالت نخواهد کرد. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی امروز سهشنبه مجلس در جریان بررسی بندی از لایحه بودجه ۱۴۰۴ در خصوص منابع حاصل از فروش نفت عنوان کرد: بند الف ماده یک قانون هدفمندی دولت را مکلف کرده است که تا پایان برنامه پنجم توسعه، قیمت فرآوردههای نفتی را به قیمت روی کشتی که در خلیج فارس است، قیمتگذاری کند. درحال حاضر از برنامه ششم توسعه هم گذشتیم اما این اتفاق نیفتاده است. ولی اختیار تعیین قیمت بنزین هنوز در دست دولت است و مجلس همان موقع اختیار این موضوع را به دولت داده است. اگر دولت همان موقع قیمت بنزین را به شکل گفته شده تعیین میکرد، امسال به این مشکلات گرفتار نبودیم. پس اجازه بدهید دولت کار خودش را انجام بدهد و ما دخالتی در این زمینه نداشته باشیم. الان نیز بحث تهاتر مطرح هست که حتما با تهاتر مخالفیم.
قیمت بنزین از آبان 98 تا امروز تغییری نکرده است
در سالهای اخیر بارها شایعه افزایش قیمت بنزین در رسانهها و فضای مجازی مطرح شده است. از نرخهای مختلفی برای بنزین سخن گفته شده و حتی در مواقعی موضوع سهنرخی شدن آن بر سر زبانها افتاده است، اما تاکنون هیچیک از این گمانهزنیها به مرحله اجرا نرسیده و دولت در این زمینه به قطعیت نرسیده است. با این حال با توجه به سخنان اخیر رئیسجمهور به نظر میرسد دولت در حال حرکت به سمت یافتن راهکار نهایی برای اصلاح نظام قیمتگذاری و توزیع یارانه بنزین است. قیمت بنزین در ایران از آبانماه ۱۳۹۸ تاکنون ثابت مانده است. در آن زمان با اجرای طرح سهمیهبندی، قیمت هر لیتر بنزین سهمیهای ۱۵۰۰ تومان و بنزین آزاد ۳۰۰۰ تومان تعیین شد.
نقاط کلیدی سخنان پزشکیان
سیاست توزیع عادلانه
- معافیت دهکهای پایین از افزایش قیمت
- دریافت هزینه واقعی از مصرفکنندگان بالای ۴ برابر میانگین
- هدف: کاهش قاچاق سوخت و تخصیص بهینه منابع
انتقاد از وضعیت فعلی
- هدررفت سالانه ۴ میلیارد دلار برای واردات بنزین
- تخصیص یارانه به دهکهای پردرآمد (۸، ۹ و ۱۰)
- وجود "۴ کارت سوخت" برای برخی افراد
اولویتهای دولت
- تأمین بودجه کالابرگ
- تکمیل ۸۰۰۰ مدرسه نیمهتمام
- اصلاح نظام بودجهریزی عملکردی
جزئیات فنی طرح
مکانیزم پیشنهادی
- حفظ قیمت ۱۵۰۰ تومانی برای سهمیه پایه
- تعرفه پلکانی برای مصرف بالاتر از حد مجاز
- راهاندازی سامانه نظارتی یکپارچه
وضعیت واردات بنزین سوپر
- صدور مجوز برای ۵ شرکت خصوصی
- قیمتگذاری بر اساس نرخ جهانی + هزینه حمل
- معافیت از مالیات بر ارزش افزوده
واکنشهای کلیدی
- محمدباقر قالیباف (رئیس مجلس): "اختیار قیمتگذاری با دولت است. اگر سال ۹۸ قیمتها واقعی میشد، امروز مشکل نداشتیم."
کارشناسان اقتصادی
- هشدار درباره تورم زنجیرهای در صورت افزایش ناگهانی قیمت
- پیشنهاد اصلاح تدریجی با حمایت از دهکهای ضعیف
عموم مردم
نگرانی از تأثیر افزایش قیمت بر هزینههای زندگی
چالشهای پیشرو
اقتصادی
- خطر جهش تورم
- فشار بر صنایع وابسته به حملونقل
اجتماعی
- اعتراضات احتمالی
- افزایش قاچاق سوخت
فنی
- نیاز به زیرساختهای نظارتی پیشرفته
- امکان دور زدن سیستم توسط مصرفکنندگان پرخطر
تاریخچه قیمت بنزین
آبان ۹۸
- سهمیهبندی سوخت
- قیمتگذاری دو نرخی (۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومان)
وضعیت فعلی
- ثبات قیمتها از ۱۳۹۸ تاکنون
- افزایش ۳۰۰ درصدی هزینههای واردات