آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
در حالی که دور جدید مذاکرات ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی امروز در وین آغاز شده، کارشناسان بینالمللی نسبت به احتمال موفقیت این گفتوگوها بدبین هستند. این مذاکرات که با حضور هیئتی بلندپایه از تهران شامل نمایندگان وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی برگزار میشود، قرار است شیوهنامه جدیدی برای تعاملات دو طرف تعیین کند. این گفتوگوها در چارچوب قانون مصوب مجلس شورای اسلامی و با توجه به شرایط جدید پس از حملات به تاسیسات هستهای ایران انجام میشود. ایران همواره بر صلحآمیز بودن برنامه هستهای خود تأکید کرده و هرگونه انحراف از این مسیر را رد کرده است.
همزمان با این مذاکرات، گفتوگوهای ایران با تروئیکای اروپایی درباره مکانیسم ماشه نیز آغاز شده است. این مکانیسم که میتواند منجر به بازگشت تحریمهای شورای امنیت شود، یکی از حساسترین موضوعات در روابط ایران و جامعه بینالمللی است. با این حال، تحلیلگرانی مانند لارنس نورمن از وال استریت ژورنال معتقدند حتی در صورت توافق بر سر چارچوب بازرسیها، اجرای کامل آن قبل از مهلت ۳۰ روزه مکانیسم ماشه تقریباً غیرممکن است.
تحلیل خبرنگار وال استریت ژورنال: احتمال وصول توافق بسیار پایین است
🔹لارنس نورمن، برداشت خود از وضعیت فعلی تعاملات ایران و آژانس بینالمللی انرژی هستهای را نوشته است:
یایید امروز دربارۀ مذاکرات ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی اندکی واقعبین باشیم؛ موضوعی که رسانههای ایران بسیار برجسته کردهاند. فرض کنیم ایران و آژانس بر سر چارچوبی برای ادامۀ بازرسیها به توافق برسند ــ که به نظر من «اگر» بسیار بزرگی است. در آن صورت ایران باید دربارۀ وضعیت ذخایر و نیز سایتهای کلیدیِ آسیبدیده گزارش ارائه دهد. و من فرض میکنم که این کار، با توجه به شرایط موجود، مدتی طول خواهد کشید. سپس ایران باید به بازرسان اجازه دهد که وارد عمل شوند تا گزارشها را راستیآزمایی کنند و مشخص کنند چه چیزی کجا بوده و در چه وضعیتی قرار داشته است. تصور این که چنین روندی پیش از مهلت ۳۰ روزۀ مکانیسم بازگشت تحریمها انجام شود برای من بسیار دشوار است.
اگر این اتفاق نیفتد، برای من بسیار دشوار است که تصور کنم تنها بر اساس وعدههای ایران برای تهیه گزارش، مکانیسم بازگشت تحریمها تمدید شود. حتی اگر آن گزارشها در حال تنظیم باشند اما هیچ دسترسی واقعی از سوی بازرسان صورت نگرفته باشد، من تردید دارم که چنین چیزی کافی تلقی شود. با این حال، با قطعیت نمیدانم. اما در نهایت دوباره به نقطۀ آغاز بازمیگردیم. پرسش بنیادی این است که آیا ایران آمادگی دارد اجازه دهد بازرسان به سایتهای کلیدی هستهای بازگردند و برای روشن شدن وضعیت واقعی ذخایر تلاش کنند یا نه. حدس من تا این لحظه این است که ایران میخواهد این اهرم فشار را برای مذاکرات با آمریکا حفظ کند. اما چنین مذاکراتی اصلاً در جریان نیست. بنابراین، من نسبت به این که حتی یک «توافق» ظاهری بر سر بهاصطلاح شیوۀ اجرای بازرسیهای پادمانی چیزی بیش از یک گام میانی باشد تردید دارم. این گامی ضروری است، اما به هیچوجه کافی نیست.
این دور از مذاکرات را میتوان از چند منظر تحلیل کرد:
۱. چارچوب قانونی مذاکرات
- مذاکرات در چارچوب قانون مصوب مجلس شورای اسلامی انجام میشود
- تأکید ایران بر حقوق هستهای خود و برنامه صلحآمیز
- توجه به شرایط جدید پس از حملات به تاسیسات هستهای
۲. چالشهای فنی
- نیاز به ارائه گزارش کامل از وضعیت ذخایر و سایتهای آسیبدیده
- زمانبر بودن فرآیند راستیآزمایی توسط بازرسان آژانس
- عدم کفایت صرف وعدههای ایران بدون دسترسی واقعی بازرسان
۳. پیچیدگیهای زمانی
- مهلت ۳۰ روزه مکانیسم ماشه
- عدم امکان تکمیل فرآیند verification در این بازه زمانی کوتاه
- تردید در تمدید مهلت بر اساس وعدههای ایران
۴. ابعاد سیاسی
- تمایل ایران به حفظ اهرم فشار برای مذاکرات با آمریکا
- عدم وجود مذاکرات فعال بین ایران و آمریکا
- بدبینی جامعه بینالمللی نسبت به تعهدات ایران
خبرهای تازه خبرنگار والاستریت ژورنال از بازرسی تأسیسات هستهای
لارنس نورمن درباره فعالیت بازرسان آژانس در سفر اخیر به ایران خبر داده است: من اکنون پاسخی را که روزها در جستوجوی آن بودم از دو منبع دریافت کردهام. در حال حاضر هیچ بازرس آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ایران حضور ندارد. تنها چند بازرس وارد ایران شدند، فرایند سوختگذاری نیروگاه بوشهر را راستیآزمایی کردند و سپس مجبور به خروج شدند. رافائل گروسی تأیید کرد که آنان در ایران بودهاند. با این حال، آژانس هنوز به این پرسش پاسخ نداده است که آیا آنان در ایران باقی ماندند یا مجبور به ترک شدند. باید تأکید کرد که وقتی او از بازگشت نخستین تیم بازرسان سخن گفت، در واقع تنها از چند نفر صحبت میکرد و این نوع حرف زدن، فاصله چندانی با گمراهکننده بودن ندارد.