خوشحالی مشاور جلیلی با فعال شدن ماشه: برجام تمام شد!

آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:

پس از پایان رای‌گیری در شورای امنیت و فعال شدن مکانیسم ماشه، موجی از واکنش‌های تند در میان منتقدان داخلی برجام به راه افتاده است. امیرحسین ثابتی، از مشاوران نزدیک سعید جلیلی، در اظهارنظری تند، این رویداد را "پایان رسمی برجام" و "به تاریخ پیوستن" این توافق خوانده است. ثابتی در پستی در کانال تلگرامی خود، برجام را "توافقی استعماری و یکطرفه" توصیف کرد که به گفته وی "ده سال عمر یک ملت را تلف کرد و زیرساخت‌های اتمی ایران را محدود نمود." این اظهارات، بازتابی از مواضع سنتی جریان منتقد برجام در ایران است که از ابتدا با این توافق مخالف بودند.

وی در ادامه با لحنی تمسخرآمیز به عملکرد دیپلماسی دولت پرداخت و نوشت که دستگاه دیپلماسی ایران حتی نتوانسته کشورهایی مانند سیرالئون، اسلوونی و سومالی را نیز با خود همراه کند. این انتقاد، نشان‌دهنده عمق نارضایتی جریان اصول‌گرا از رویکردهای دیپلماتیک فعلی است. ثابتی در پایان خواستار "تغییر رویکرد اساسی در وزارت خارجه" شد و هشدار داد که بدون این تغییر، "هیچ چیز بهتر نخواهد شد." این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که ایران وارد مرحله جدیدی از تنش‌های بین‌المللی شده است. این اظهارات را می‌توان از چند منظر مهم تحلیل کرد:

۱. تحلیل گفتمان سیاسی

• بازتاب گفتمان "عقلانیت انقلابی"

  ثابتی با عبارت "عقلانیت جبهه انقلاب" مستقیماً به گفتمان سیاسی‌ای اشاره می‌کند که بر اساس آن، منتقدان برجام خود را دارای بینش صحیح سیاسی می‌دانند.

• تقابل گفتمانی

  ایجاد دوگانه "جبهه انقلاب" در مقابل "جریان غربگرا" نشان‌دهنده تقابل گفتمانی عمیق در فضای سیاسی ایران است.

• بازتعریف تاریخ

  توصیف برجام به عنوان "اتلاف ده سال عمر ملت" تلاشی برای بازنویسی روایت تاریخی از این دوره است.

۲. ابعاد سیاست داخلی

• تقویت جریان منتقد

  این اظهارات در آستانه فضای جدید سیاسی، به تقویت گفتمان منتقدان برجام و تضعیف موضع طرفداران تعامل کمک می‌کند.

• آماده‌سازی فضای عمومی

  چنین بیانیه‌هایی به نوعی افکار عمومی را برای سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تر در آینده آماده می‌کنند.

• فشار بر دولت

  انتقاد از "امتیازات پیاپی به آژانس" فشار بر دولت برای اتخاذ مواضع سخت‌تر در مذاکرات آینده را افزایش می‌دهد.

۳. پیام‌های بین‌المللی

• عدم تمایل به بازگشت به برجام

  این اظهارات به وضوح نشان می‌دهد که جریان قدرتمندی در ایران هیچ تمایلی به بازگشت به چارچوب قبلی برجام ندارد.

• لزوم تغییر در رویکرد غرب

  پیام ضمنی این است که هرگونه توافق جدید باید مبتنی بر تغییرات اساسی در رویکرد طرف‌های غربی باشد.

• تأثیر بر مذاکرات آینده

  چنین مواضعی فضای مانور دیپلماتیک ایران در مذاکرات احتمالی آینده را محدود می‌کند.

۴. جمع‌بندی و چشم‌انداز

اظهارات ثابتی را باید در چارچوب رقابت‌های سیاسی داخلی و همچنین تغییر پارادایم در سیاست خارجی ایران تحلیل کرد. به نظر می‌رسد جریان‌های اصول‌گرا قصد دارند از فرصت به وجود آمده برای تثبیت گفتمان "مقاومت" در مقابل "تعامل" استفاده کنند. این تغییر رویکرد می‌تواند به معنای دور جدیدی از تنش‌های بین‌المللی و احتمالاً تشدید سیاست‌های هسته‌ای ایران باشد. موفقیت این استراتژی به توانایی ایران برای مدیریت پیامدهای اقتصادی و بین‌المللی آن بستگی خواهد داشت.