به گزارش آسیانیوز ایران ؛ ناصر تقوایی، فیلمساز برجسته و صاحبنام ایرانی، پس از سالها خانهنشینی و دوری از فیلمسازی، درگذشت. خبر درگذشت او را همسرش مرضیه وفامهر در پیامی احساسی و شاعرانه اعلام کرد:
«ناصر تقوایی هنرمندی که دشواری آزاده زیستن را برگزید، به رهایی رسید. پروازش را به خاطر بسپاریم. او عاشق گیاهان بود، به یادش درخت بکاریم. او عاشق نور بود، شمع خویش را بیافروزیم. او عاشق جامهى سپید بود، به یادش سپید بپوشیم. او عاشق ادبیات بود، به یادش بخوانیم. او عاشق سینما بود، به یادش تماشا کنیم. یاد او را با نواختن و شنیدن موسیقى، و تماشاى هنرها گرامی بداریم نه غیر از این. راهرش پر رهرو.»
ناصر تقوایی متولد ۱۴ تیر ۱۳۲۰ در آبادان بود؛ شهری که در تمام آثارش حضوری پررنگ داشت و الهامبخش جهان تصویری و روایی او بود. او فعالیت خود را از سینمای مستند آغاز کرد و با ساخت مستندهای تأثیرگذاری چون باد جن و اربعین نگاه خاص خود به واقعیت و مردم جنوب ایران را آشکار ساخت.
نخستین فیلم بلند سینمایی او، «آرامش در حضور دیگران» (۱۳۴۹)، اقتباسی از داستان غلامحسین ساعدی بود که بهدلیل نگاه انتقادیاش نسبت به جامعه، برای سالها توقیف شد. اما تقوایی با خلق شاهکارهایی چون «نفرین» (۱۳۵۲)، «ناخدا خورشید» (۱۳۶۵) — اقتباسی از رمان «داشتن و نداشتن» ارنست همینگوی — و سریال جاودانه «داییجان ناپلئون» (۱۳۵۵)، جایگاه خود را بهعنوان یکی از مهمترین کارگردانان مؤلف در تاریخ سینمای ایران تثبیت کرد.
نگاه تقوایی به سینما تلفیقی از ادبیات، فلسفه، و انسانشناسی جنوب ایران بود. او سینما را نه ابزار سرگرمی، بلکه رسانهای برای بیان تفکر، آزادی و اصالت انسانی میدانست. زبان تصویری او سرشار از ایجاز، سکوت و جزئینگری شاعرانه بود؛ چنانکه «ناخدا خورشید» هنوز پس از دههها بهعنوان یکی از کاملترین آثار سینمای داستانی ایران یاد میشود.
تقوایی همواره به استقلال فکری و «آزاده زیستن» شهرت داشت؛ روحیهای که در آثارش نیز بازتاب یافت. او در دهههای اخیر بهدلیل اختلاف با نهادهای سینمایی و ممیزیهای شدید، از فعالیت در سینما فاصله گرفت و بیشتر وقت خود را به نوشتن و مطالعه ادبیات اختصاص داد. بااینحال، نسلهای متعددی از فیلمسازان ایرانی خود را وامدار نگاه و منش او میدانند.
بسیاری از منتقدان، ناصر تقوایی را از ستونهای اصلی سینمای مؤلف ایران در کنار عباس کیارستمی و داریوش مهرجویی دانستهاند؛ فیلمسازی که در آثارش همواره میان واقعیت و تخیل، سنت و مدرنیته، جنوب و جهان، پلی انسانی و شاعرانه زد.
پس از انتشار خبر درگذشت او، پیامهای تسلیت گستردهای از سوی اهالی سینما و ادبیات در فضای مجازی منتشر شد. دوستدارانش با انتشار تصاویری از صحنههای ماندگار فیلمهایش، یاد او را گرامی داشتند.
ناصر تقوایی در طول زندگیاش جوایز متعدد داخلی و بینالمللی دریافت کرد. فیلم ناخدا خورشید در جشنواره فجر بهعنوان بهترین فیلم و بهترین کارگردانی انتخاب شد و در میان منتقدان جهانی، اثری شاخص از سینمای بومی و ادبی ایران به شمار میرود.
در پیام همسرش، تأکید شده است که یاد تقوایی نه با سوگواری بلکه با عشق به زندگی، موسیقی، طبیعت و هنر زنده بماند: «به یادش درخت بکاریم، به یادش تماشا کنیم، به یادش سپید بپوشیم.»
ناصر تقوایی نماد نسلی از هنرمندان بود که سینما را با ادبیات پیوند زدند و از تصویر، معنا ساختند.
یادش در تاریخ هنر ایران ماندگار خواهد بود.