آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
پوریا زرشناس - دکترای اقتصاد انرژی های تجدیدپذیر
جهان در آستانه تحولی بزرگ قرار دارد. مجله اکونومیست در ویژهنامه سالانه خود، چشمانداز سال ۲۰۲۶ را ترسیم کرده است؛ چشماندازی که آشوب و تغییر را سرنوشت محتوم عصر حاضر میداند. تصویر جلد این شماره به تنهایی گویای تمامی داستان است: کرهای زمین در حال انفجار، مملو از نمادهای جنگ، هوش مصنوعی، سیاست، بحران انرژی و جنبشهای اجتماعی. این تصویر نمادین به خوبی آشوب عصر ما را بازتاب میدهد. در مرکز این تحولات، بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید قرار دارد. اکونومیست پیشبینی میکند سیاستهای «آمریکا اول» ترامپ، نه تنها روابط بینالملل، که نظم اقتصادی جهانی را نیز دستخوش تغییرات اساسی خواهد کرد.
چین نیز در این معادله نقش کلیدی ایفا میکند. با وجود مشکلات داخلی از جمله تورم منفی و کاهش رشد، سیاستهای ترامپ فرصتهای تازهای برای پکن به وجود میآورد تا نفوذ جهانی خود را گسترش دهد. در بعد فناوری، هوش مصنوعی به کانون توجهات تبدیل شده است. اما اکونومیست هشدار میدهد که هزینههای سرسامآور زیرساختهای هوش مصنوعی ممکن است حبابی در حال شکلگیری باشد که ترکیدن آن میتواند اقتصاد جهانی را با شوک مواجه کند. بخش سلامت نیز شاهد تحولات چشمگیری خواهد بود. داروهای لاغری نسل جدید مانند اوزمپیک که به شکل قرص تولید خواهند شد، دسترسی به این داروها را افزایش داده و صنعت سلامت را متحول خواهند کرد. در خاورمیانه، پس از بحران غزه، شاهد بازتعریف اتحادها خواهیم بود. ترکیه، عربستان و ایران هر کدام به دنبال تثبیت نقش خود در نظم امنیتی جدید منطقه هستند. اروپا نیز با چالشهای متعددی روبروست: افزایش هزینههای دفاعی، حفظ اتحاد با آمریکا، تقویت رشد اقتصادی و مقابله با کسری بودجه، همزمان با رشد احزاب راست افراطی.
تحولات ژئوپلیتیک و بازتعریف نظم جهانی
جهان در سال ۲۰۲۶ شاهد تحولات عمیق ژئوپلیتیکی خواهد بود. به باور اکونومیست، نظم جهانی در حال تقسیم به بلوکهایی تحت رهبری آمریکا و چین است. سیاست «آمریکا اول» ترامپ و بلندپروازیهای ژئوپلیتیک چین، محور این تحولات خواهند بود. در این میان، اروپا با چالشهای متعددی مواجه است: افزایش هزینههای دفاعی، حفظ اتحاد با آمریکا، تقویت رشد اقتصادی و مقابله با کسری بودجه، همزمان با رشد احزاب راست افراطی. روسیه و چین نیز با تحریکهای «حوزه خاکستری» در شمال اروپا و دریای چین جنوبی، تعهد آمریکا به متحدانش را به آزمایش خواهند کشید.
تحولات اقتصادی و خطرات پیش رو
اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۶ با چالشهای متعددی روبرو خواهد بود. تعرفههای تجاری ترامپ رشد جهانی را تضعیف خواهد کرد و خطر وقوع بحران در بازار اوراق قرضه در حال افزایش است. با وجود مقاومت اقتصاد آمریکا در برابر این تعرفهها، اقتصاد جهانی شکنندهتر از همیشه خواهد بود. هزینههای سرسامآور زیرساختهای هوش مصنوعی نیز ممکن است حبابی ایجاد کند که ترکیدن آن اقتصاد جهانی را با شوک مواجه سازد. از سوی دیگر، چین با مشکلاتی از جمله تورم منفی و کاهش رشد مواجه است، اما سیاستهای ترامپ فرصتهایی برای گسترش نفوذ جهانی این کشور ایجاد میکند.
تحولات فناوری و حوزه سلامت
هوش مصنوعی همچنان موتور محرک سرمایهگذاری جهانی خواهد بود، اما هشدارها درباره تشکیل حباب در این حوزه جدی است. در حوزه سلامت، داروهای لاغری نسل جدید مانند GLP-1 که کارآمدتر و ارزانتر شده و به شکل قرص تولید خواهند شد، دسترسی به این داروها را افزایش داده و صنعت سلامت را متحول خواهند کرد. با پایان یافتن پتنت داروهای آمریکایی، چین میتواند داروهای ارزانقیمت را به بازار عرضه کند. این تحولات میتواند تأثیرات گستردهای بر صنعت سلامت و سبک زندگی مردم داشته باشد.
تحولات زیستمحیطی و انرژی
در حوزه زیستمحیطی، تصویری مختلط پیش روست. محدود کردن گرمایش جهانی به ۱.۵ درجه سلسیوس دیگر ممکن نیست و ترامپ از انرژیهای تجدیدپذیر متنفر است. با این حال، انتشار گازهای گلخانهای جهانی احتمالاً به اوج خود رسیده و فناوریهای پاک در جنوب جهانی در حال شکوفایی است. شرکتها اهداف اقلیمی خود را برآورده یا حتی فراتر از آن خواهند رفت، اما در این باره سکوت خواهند کرد تا خشم ترامپ را برنینگیزند. انرژی ژئوترمال نیز به عنوان گزینهای ارزشمند برای پیگیری معرفی شده است.
تحولات اجتماعی و فرهنگی
در حوزه اجتماعی و فرهنگی، ورزش به عنوان پناهگاهی از سیاستها معرفی شده است. جام جهانی فوتبال ۲۰۲۶ که به طور مشترک توسط آمریکا، کانادا و مکزیک میزبانی میشود، در حالی برگزار میشود که روابط این کشورها پرتنش است. همچنین، بازیهای تقویتشده در لاسوگاس جنجالبرانگیز خواهند بود، چرا که ورزشکاران مجاز به استفاده از داروهای دوپینگی هستند. این موضوع پرسشهای اخلاقی جدی درباره مرز بین تقلب و رویکرد متفاوت در ورزش ایجاد خواهد کرد.