آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
جهانی که در آن تحریمها به ابزاری برای اعمال فشار تبدیل شده، بار دیگر شاهد تکرار سناریویی آشناست. این بار، روسیه و هر کشوری که با آن مبادله تجاری داشته باشد، در کانون تهدیدهای آمریکا قرار گرفتهاند. دونالد ترامپ از احتمال تحریم ایران به دلیل روابط اقتصادی با مسکو خبر داده است. این اعلامیه در شرایطی صورت میگیرد که تنشهای بینالمللی به بالاترین سطح خود در سالهای اخیر رسیده است.ترامپ در اظهاراتی چالشبرانگیز تأکید کرد که این ایده از سوی او مطرح شده است. او با اشاره به گسترش دامنه تحریمها، ایران را نیز به عنوان کشوری که ممکن است تحت تأثیر این طرح قرار گیرد، نام برد.
برای ایران که سالهاست با تحریمهای متعدد آمریکا دست و پنجه نرم میکند، این تهدید تازه میتواند پیامدهای اقتصادی و سیاسی قابل توجهی داشته باشد. اقتصاد ایران که هماکنون تحت فشار شدید تحریمهاست، با چالشهای جدیدی روبرو خواهد شد. از سوی دیگر، روابط ایران و روسیه در سالهای اخیر گسترش یافته و همکاریهای اقتصادی، نظامی و فناوری بین دو کشور افزایش پیدا کرده است. این همکاریها اکنون میتواند به عاملی برای تشدید تحریمها تبدیل شود.
آمریکا با این طرح به دنبال ایزوله کردن هر چه بیشتر روسیه در صحنه بینالمللی است. اما پرسش اینجاست که آیا تحریمهای جدید میتواند مانع از همکاری کشورهایی مانند ایران با روسیه شود؟ تحلیلگران معتقدند این اقدام میتواند به جنگ اقتصادی گستردهتری دامن بزند و کشورهای مختلف را مجبور به انتخاب بین همکاری با آمریکا یا روسیه کند. در این میان، ایران باید هزینههای سنگین این تصمیم را محاسبه کند. اکنون نگاهها به کنگره آمریکا و روند تصویب این طرح دوخته شده است. نتیجه این اقدام نه تنها بر آینده روابط ایران و آمریکا، بلکه بر توازن قوا در منطقه و جهان تأثیر خواهد گذاشت.
ابعاد حقوقی و سیاسی طرح تحریم جدید
طرح تحریم جدیدی که توسط جمهوریخواهان در کنگره آمریکا در حال تهیه است، مبتنی بر قوانین بینالمللی و داخلی آمریکا طراحی شده است. این طرح با استناد به قوانین موجود در زمینه تحریمهای ثانویه، هر کشوری که با روسیه تجارت کند را هدف قرار میدهد. از دیدگاه حقوقی، این اقدام میتواند با واکنش سازمانهای بینالمللی روبرو شود. در بعد سیاسی، این طرح نشاندهنده تداوم رویکرد سختگیرانه آمریکا در قبال روسیه و متحدان آن است. این اقدام میتواند به تشدید قطبیسازی در صحنه جهانی بین کشورهای طرفدار آمریکا و کشورهای همکار با روسیه منجر شود. از سوی دیگر، این طرح ممکن است با چالشهایی در خود کنگره آمریکا روبرو شود. حتی در صورت تصویب، اجرای کامل آن نیازمند همکاری متحدان اروپایی و آسیایی آمریکا خواهد بود که خود میتواند مانعی جدی باشد.
تأثیر تحریمها بر اقتصاد ایران
اقتصاد ایران که هماکنون تحت تحریمهای شدید آمریکا قرار دارد، با تهدید جدیدی روبرو شده است. در صورت اجرایی شدن این طرح، صادرات و واردات ایران با روسیه تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و بخشهای کلانی مانند انرژی، کشاورزی و فناوری آسیب خواهند دید. وابستگی ایران به درآمدهای نفتی و تجارت با کشورهایی مانند روسیه، میتواند به عاملی برای تشدید بحران اقتصادی تبدیل شود. کاهش مبادلات با روسیه همچنین میتواند بر امنیت غذایی و دسترسی به کالاهای اساسی تأثیر بگذارد. با این حال، ایران در سالهای اخیر راهکارهایی برای مقابله با تحریمها توسعه داده است. استفاده از مکانیسمهای مبادله غیردلاری و همکاری با کشورهای غیرغربی ممکن است تا حدی از تأثیرات منفی این تحریمها بکاهد.
نقش روسیه در معادلات منطقهای و جهانی
روسیه به عنوان یکی از بازیگران اصلی صحنه بینالمللی، در سالهای اخیر همکاریهای خود با ایران را گسترش داده است. این همکاریها در حوزههای اقتصادی، نظامی و فناوری موجب نگرانی آمریکا و متحدانش شده است. تحریمهای جدید آمریکا میتواند به تقویت بیشتر روابط ایران و روسیه بینجامد. در شرایطی که هر دو کشور تحت فشارهای اقتصادی هستند، همکاریهای دوجانبه میتواند به استراتژی برای کاهش وابستگی به غرب تبدیل شود. با این حال، روسیه خود با تحریمهای گستردهای روبروست و توانایی آن برای حمایت کامل از ایران محدود است. این مسئله میتواند تأثیرپذیری دو کشور از تحریمها را افزایش دهد.
واکنشهای بینالمللی و منطقهای
طرح تحریم جدید آمریکا با واکنشهای متفاوتی از سوی کشورهای جهان روبرو خواهد شد. متحدان سنتی آمریکا در اروپا و آسیا ممکن است به دلیل منافع اقتصادی خود، از همراهی کامل با این طرح خودداری کنند. کشورهای منطقهای مانند چین و هند نیز که روابط اقتصادی گستردهای با روسیه دارند، احتمالاً این تحریمها را به چالش خواهند کشید. این مسئله میتواند به تضعیف موقعیت آمریکا در اجرای تحریمها بینجامد. در سطح منطقه، کشورهای خاورمیانه نیز با توجه به روابط خود با ایران و روسیه، واکنشهای متفاوتی نشان خواهند داد. برخی از این کشورها ممکن است از تحریمها استقبال کنند، در حالی که دیگران آن را تهدیدی برای ثبات منطقه بدانند.
سناریوهای احتمالی آینده
- در سناریوی اول، در صورت تصویب و اجرای کامل تحریمها، اقتصاد ایران با فشارهای بیشتری روبرو خواهد شد و روابط با روسیه محدود میشود. این وضعیت میتواند به افزایش نارضایتیهای داخلی و تشدید بحرانهای اقتصادی بینجامد.
- در سناریوی دوم، ایران با استفاده از راهکارهای جایگزین مانند تقویت روابط با چین و کشورهای غیرغربی، از تأثیرات تحریمها میکاهد. در این حالت، تحریمها ممکن است به اهداف کامل خود نرسند.
- در سناریوی سوم، تحریمها به مذاکرات جدید بینالمللی برای کاهش تنشها منجر شود. در این شرایط، ایران و آمریکا ممکن است به توافقاتی برای کاهش دامنه تحریمها دست یابند.