آسیانیوز ایران؛ سرویس فرهنگی هنری:
قلمی که سالها روایتگر رنجها و شادیهای مردم دیار سبز گیلان بود، امروز خاموش شد. مژده ساجدین، داستاننویسی که با واژههایش زندگی را به تصویر میکشید، در ۵۵ سالگی چشم از جهان فروبست. خانه فرهنگ گیلان با انتشار خبری غمانگیز، جامعه ادبی ایران را در عزایی بزرگ نشاند. ساجدین که متولد سال ۱۳۴۹ بود، عمری را به آفرینش آثار ادبی ارزشمند گذراند. او در طول سالهای نویسندگی خود، همواره دغدغه فرهنگ بومی و مسائل اجتماعی را داشت. داستانهایش آینهای بودند از زندگی مردمانی که با طبیعت گیلان عجین شدهاند.
آثار ساجدین چون «شهرزاد چاه»، روایتگر قصههایی است که ریشه در فرهنگ و باورهای مردم این خطه دارد. هر صفحه از کتابهایش، بویی از جنگلهای بارانی و دریای کاسپین میدهد. «سنگاب» دیگر اثر ماندگار این نویسنده، نمادی از استقامت و پایداری انسان در برابر گردبادهای زندگی است. نوشتههایش پر از تصویرهای زنده و شخصیتهای به یادماندنی است. رمان «بی رفت بی برگشت» نیز روایتی است از گذر زمان و تغییراتی که بر زندگی انسانها عارض میشود. این اثر نشان میدهد که ساجدین به مسائل فلسفی و وجودی نیز میاندیشید. درگذشت ساجدین نه تنها برای جامعه ادبی گیلان، که برای تمام علاقهمندان به ادبیات داستانی ایران ضایعهای بزرگ است. قلم او که تا دیروز فعال بود، امروز به خواب ابدی فرو رفته است. اما میراث ادبی به جای مانده از او، همچنان زنده و پویا خواهد ماند. آیندگان نیز از طریق آثارش با دنیای ذهنی و دغدغههای این نویسنده توانا آشنا خواهند شد.
جایگاه ادبی مژده ساجدین در ادبیات معاصر
مژده ساجدین از جمله نویسندگانی بود که با نگاهی بومی به خلق اثر میپرداخت. نوشتههایش آمیزهای از عناصر فرهنگ محلی و مسائل جهانی بود. او در داستاننویسی سبک ویژهای داشت که در آن توصیف طبیعت و روانکاوی شخصیتها درهم میآمیخت. این ویژگی آثارش را از دیگر نویسندگان همعصرش متمایز میکرد. ساجدین را میتوان از پیشگامان ادبیات بومینویس گیلان دانست. توجه او به جزئیات زندگی روستایی و شهری در گیلان، آثارش را به متنی ارزشمند برای مطالعه فرهنگ این منطقه تبدیل کرده است.
بررسی آثار شاخص و درونمایه آنها
رمان «شهرزاد چاه» از مهمترین آثار ساجدین محسوب میشود. این اثر روایتی مدرن از اسطورههای کهن را ارائه میدهد و در آن به مسئله هویت زنانه میپردازد. «سنگاب» نیز اثری است که در آن نویسنده به بررسی رابطه انسان با طبیعت میپردازد. این رمان نمادین، بحرانهای زیستمحیطی و فرهنگی جامعه معاصر را به تصویر میکشد. در «بی رفت بی برگشت» ساجدین به موضوع گذر زمان و فراموشی میپردازد. این اثر را میتوان نقطه عطفی در کارنامه ادبی این نویسنده دانست.
نقش ساجدین در توسعه ادبیات بومی گیلان
ساجدین در معرفی فرهنگ و ادبیات گیلان به مخاطبان ایرانی نقش مهمی ایفا کرد. نوشتههایش پنجرهای به سوی زندگی و باورهای مردم این خطه گشود. او با استفاده از عناصر فرهنگ شفاهی گیلان در داستانهایش، به غنای ادبیات داستانی ایران کمک کرد. این رویکرد الهامبخش بسیاری از نویسندگان جوان شد. توجه ساجدین به مسائل اجتماعی گیلان از دیگر ویژگیهای کار او بود. او در داستانهایش به تغییرات اجتماعی و فرهنگی جامعه گیلان با نگاهی نقادانه میپرداخت.
تأثیرپذیری و تأثیرگذاری ساجدین در ادبیات
ساجدین از ادبیات کهن ایران و همچنین از نویسندگان مدرن جهان تأثیر پذیرفته بود. این تأثیرات در ساختار روایی و درونمایه آثارش مشهود است. او خود منبع الهامی برای نسل جوان نویسندگان گیلانی بود. بسیاری از نویسندگان امروز گیلان، وامدار نگاه و سبک داستاننویسی ساجدین هستند. ساجدین با شرکت در جلسات ادبی و نقد آثار دیگران، به پویایی فضای ادبی منطقه کمک میکرد. حضور فعال او در عرصههای فرهنگی، نقش بسزایی در رشد ادبیات داستانی گیلان داشت.
جایگاه ساجدین در تاریخ ادبیات ایران
مژده ساجدین از چهرههای ماندگار ادبیات داستانی معاصر ایران خواهد ماند. آثارش سندی است ارزشمند از فرهنگ و جامعه گیلان در دوره معاصر. نوشتههای ساجدین از جهت استفاده از زبان و لهجه محلی در ادبیات داستانی نیز حائز اهمیت است. او نشان داد چگونه میتوان از عناصر زبانی بومی در خلق آثار ادبی بهره برد. نام مژده ساجدین در کنار دیگر نویسندگان برجسته گیلانی ثبت خواهد شد. میراث ادبی او برای نسلهای آینده همچنان الهامبخش و آموزنده خواهد بود.