آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
هوای تهران بار دیگر نفسهایش به شماره افتاده است. دوباره همان قصه تکراری که هر سال با سرد شدن هوا، زندگی در پایتخت را به مخاطره میاندازد. فردا، شنبه، بسیاری از دانشآموزان و دانشجویان تهرانی پشت میزهای مجازی خواهند نشست. استاندار تهران با اعلام خبر تعطیلی مجازی مدارس و دانشگاهها، تصمیمی گرفت که این روزها به فصل مشترک زمستانهای پایتخت تبدیل شده است. البته این تصمیم شامل همه شهرستانهای استان تهران نمیشود. ملارد، شهریار، شهر قدس، رباطکریم، فیروزکوه، دماوند و پردیس، شهرستانهایی هستند که مدارس و دانشگاههایشان فردا بهصورت حضوری فعال خواهند بود. این تمایز شاید به شرایط بهتر هوای این مناطق مربوط باشد.
اما در دیگر نقاط استان، کلاسهای درس به فضای مجازی منتقل میشوند. این اتفاق نه تنها برای مقاطع ابتدایی، که برای دورههای متوسطه و دانشگاهها نیز صدق میکند. ادارات و دستگاههای دولتی هم با اختیاری که به مدیرانشان داده شده، میتوانند دورکاری را در پیش بگیرند. این تصمیم برای کاهش تردد و جلوگیری از تشدید آلودگی هوا اتخاذ شده است. تهران این روزها درگیر پدیده وارونگی دماست. پدیدهای که هر سال در فصل سرد، ذرات آلاینده را در سطح زمین محبوس میکند و نفس کشیدن را به کاری دشوار تبدیل مینماید. تعطیلی مجازی مدارس هرچند راهکاری ضروری برای حفظ سلامت دانشآموزان است، اما به وضوح نشان میدهد که مسئله آلودگی هوای تهران هنوز به شکل ریشهای حل نشده است. حالا باید دید این چرخه معیوب، تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و آیا روزی خواهد رسید که دانشآموزان تهرانی زمستانی بدون تعطیلی ناخواسته را تجربه کنند؟
دلایل محیطزیستی تعطیلی مدارس
آلودگی هوای تهران در روزهای سرد سال به دلیل پدیده وارونگی دما به اوج خود میرسد. این پدیده باعث تجمع ذرات آلاینده در سطح زمین شده و سلامت شهروندان را به خطر میاندازد. کودکان و نوجوانان به عنوان آسیبپذیرترین قشر در برابر آلودگی هوا، در اولویت محافظت قرار دارند. تعطیلی مدارس راهکاری برای کاهش مواجهه این گروه با هوای ناسالم است. کاهش تردد خودروهای شخصی و فعالیتهای صنعتی از جمله اهداف اصلی تعطیلی مدارس و دورکاری ادارات است. این اقدام میتواند تا حدی از شدت آلودگی بکاهد.
تأثیرات آموزشی تعطیلیهای مکرر
تعطیلیهای پیاپی مدارس باعث اختلال در روند آموزش دانشآموزان میشود. هرچند آموزش مجازی جایگزین شده، اما کارایی آن به پای کلاسهای حضوری نمیرسد. شکاف آموزشی بین دانشآموزان مناطق مختلف در پی تعطیلیهای مکرر عمیقتر میشود. دانشآموزانی که امکانات آموزشی بهتری دارند، کمتر از این تعطیلیها آسیب میبینند. معلمان نیز با چالش تطبیق با شرایط متغیر روبرو هستند. برنامهریزی درسی در شرایط غیرقابل پیشبینی، فشار کاری آنان را افزایش میدهد.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
تعطیلی مدارس و دورکاری ادارات بر بهرهوری اقتصادی تأثیر منفی میگذارد. بسیاری از والدین مجبور میشوند برای مراقبت از کودکان در خانه بمانند. کسب و کارهای وابسته به مدارس و دانشگاهها از تعطیلیهای ناخواسته آسیب میبینند. سرویسهای مدارس، بوفهها و مؤسسات آموزشی از جمله این مشاغل هستند. تعطیلیهای مکرر به عادیشدن این پدیده در اذهان عمومی میانجامد. این امر میتواند از حساسیت جامعه نسبت به مسئله آلودگی هوا بکاهد.
تمایز بین شهرستانهای مختلف
تفاوت در تصمیمگیری برای شهرستانهای مختلف نشان از تفاوت در سطح آلودگی هوای آنان دارد. شهرستانهای حاشیهای معمولاً از هوای بهتری برخوردارند. این تمایز میتواند به الگویی برای تصمیمگیریهای منطقبنیاد در آینده تبدیل شود. به جای تعطیلی سراسری، میتوان براساس شاخص کیفی هوا تصمیم گرفت. ساکنان شهرستانهای مشمول تعطیلی ممکن است احساس تبعیض کنند. این احساس در صورت تکراری شدن تصمیمات میتواند به شکاف اجتماعی بینجامد.
بلندمدت مقابله با آلودگی هوا
تعطیلی مدارس راهکاری مقطعی و واکنشی است. حل مسئله آلودگی هوای تهران نیازمند راهبردهای بلندمدت و اساسی است.
- نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، توسعه فضای سبز و انتقال صنایع آلاینده از جمله راهکارهای پایدار هستند.
- افزایش کیفیت سوخت و ارتقای استانداردهای خودروهای تولیدی نیز میتواند به کاهش آلودگی هوا کمک کند.
- آموزش همگانی و فرهنگسازی برای کاهش مصرف انرژی نقش مهمی در بهبود کیفیت هوا دارد.