آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
بازار تخم مرغ برای چندمین بار در سال جاری با شوک قیمتی جدیدی روبرو شده است. این کالای اساسی که سبد غذایی بسیاری از خانوارها را تشکیل میدهد، رکورد جدیدی در قیمتگذاری ثبت کرده است. بر اساس تازهترین گزارشها، قیمت هر شانه تخم مرغ فله به مرز ۲۷۰ هزار تومان رسیده است. این رقم به معنای قیمت ۸ هزار تومانی برای هر عدد تخم مرغ در مغازههاست. اما این افزایش ناگهانی از کجا نشأت میگیرد؟
سید فرزاد طلاکش، دبیر فدراسیون طیور کشور، افزایش قیمت نهادههای دامی را عامل اصلی این جهش قیمت میداند. مرغداران برای تأمین خوراک مرغهای تخمگذار با مشکلات جدی مواجه هستند. هر کیلو ذرت با قیمتی حدود ۲۰ هزار تومان و کنجاله سویا با قیمتی بالای ۳۰ هزار تومان در بازار آزاد خریداری میشود. این افزایش قیمت، مستقیماً بر قیمت تمام شده تخم مرغ تأثیر گذاشته است. در یک هفته اخیر، هر کیلو تخم مرغ در مرغداری با افزایش ۱۰ هزار تومانی روبرو شده است. این افزایش ناگهانی در نهایت به مصرف کننده نهایی منتقل شده است. دبیر فدراسیون طیور، قیمت هر کیلو تخم مرغ درب مرغداری را ۹۴ هزار تومان اعلام کرده است. این رقم نشان میدهد که قیمتهای بازار مصرف تا چه حد افزایش یافته است. اما آیا این افزایش قیمت به معنای کمبود عرضه است؟ مسئولان فدراسیون طیور اعلام میکنند که هیچ کمبودی در عرضه تخم مرغ نسبت به ماههای قبل وجود ندارد. پیشبینی میشود این روند قیمتی تا پایان سال ادامه داشته باشد، مگر اینکه تغییری در سیاستهای تأمین نهادههای دامی ایجاد شود.
عوامل اصلی افزایش قیمت تخم مرغ
افزایش قیمت نهادههای دامی مهمترین عامل افزایش قیمت تخم مرغ است. مرغداران برای تأمین ذرت و کنجاله سویا با مشکلات جدی مواجه هستند. قیمت این نهادهها در بازار آزاد به طور قابل توجهی افزایش یافته است. عدم تعهدات بانک مرکزی در خصوص تأمین ارز نهادههای دامی از دیگر عوامل مؤثر در این زمینه است. این موضوع باعث شده مرغداران ناچار شوند نهادهها را با قیمت بالاتری از بازار آزاد تهیه کنند. افزایش هزینههای تولید مستقیماً بر قیمت تمام شده تخم مرغ تأثیر گذاشته است. در یک هفته اخیر، هر کیلو تخم مرغ در مرغداری با افزایش ۱۰ هزار تومانی روبرو شده که این افزایش به مصرفکننده نهایی منتقل شده است.
تأثیر قیمت نهادهها بر تولید تخم مرغ
قیمت ذرت و کنجاله سویا به عنوان اصلیترین نهادههای دامی، نقش تعیینکنندهای در قیمت نهایی تخم مرغ دارد. افزایش همزمان قیمت این دو نهاده، فشار زیادی به مرغداران وارد کرده است. مرغداران ناچارند بخشی از نهادههای مورد نیاز خود را به صورت غیررسمی از بازارگاه خریداری کنند. این موضوع باعث شده تا هزینههای تولید به طور قابل توجهی افزایش یابد. تداوم این روند میتواند منجر به کاهش تولید و حتی حذف گلههای تخمگذار شود. این موضوع در بلندمدت میتواند بحران جدی در تأمین این کالای اساسی ایجاد کند.
وضعیت عرضه و تقاضا در بازار تخم مرغ
بر خلاف افزایش قیمت، کمبودی در عرضه تخم مرغ نسبت به ماههای قبل وجود ندارد. حتی با توجه به مازاد تولید در ماههای قبل، بازار از نظر فیزیکی با مشکل کمبود مواجه نیست. اگر صادرات گستردهای صورت نگیرد، به رغم بیماریهای تنفسی و افت تولید، نگرانی در خصوص تأمین تا پایان سال وجود ندارد. تنها عامل نوسان بازار، گرانی نهادههای دامی است. این موضوع نشان میدهد که مشکل اصلی بازار تخم مرغ، عدم تعادل در زنجیره تأمین نهادههاست، نه کمبود تولید. حل این مشکل نیازمند مداخله هوشمندانه در بخش تأمین نهادههاست.
چشمانداز آینده بازار تخم مرغ
به گفته دبیر فدراسیون طیور، قیمت فعلی تخم مرغ به سقف خود رسیده است. برآورد میشود که قیمت بیش از این رقم افزایش نخواهد یافت، اما این موضوع به شرایط آینده بازار بستگی دارد. تداوم روند فعلی در تأمین نهادههای دامی میتواند منجر به حذف تدریجی گلهها توسط مرغداران شود. این موضوع در میانمدت میتواند باعث ایجاد کمبود واقعی در بازار شود. ضرورت دارد مسئولان ذیربط برای حل مشکل تأمین نهادههای دامی چارهاندیشی کنند. در غیر این صورت، بازار تخم مرغ در ماههای آینده با چالشهای جدیتری روبرو خواهد شد.
راهکارهای خروج از بحران فعلی
ساماندهی نظام تأمین نهادههای دامی اولین گام برای خروج از بحران فعلی است. این امر نیازمند همکاری بین بانک مرکزی و وزارت جهاد کشاورزی است. کنترل قیمت نهادههای دامی در بازار آزاد میتواند به ثبات قیمت تخم مرغ کمک کند. این کار نیازمند نظارت دقیق بر بازار و جلوگیری از سودجویی دلالان است. حمایت از مرغداران برای ادامه فعالیت ضروری است. در غیر این صورت، بسیاری از مرغداران کوچک و متوسط ممکن است از چرخه تولید خارج شوند که تبعات جبرانناپذیری برای امنیت غذایی کشور خواهد داشت.