آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
بازار سرمایه ایران میزبان یک عرضه اولیه جدید خواهد بود. شرکت "کیمیا کالای رازی" با نماد "کیمازی" وارد فرابورس میشود تا فرصتی تازه برای سرمایهگذاری همگانی ایجاد کند. این عرضه اولیه بر خلاف روشهای معمول، به صورت "ترکیبی" انجام میشود. یعنی بخشی از سهام از طریق حراج و بخشی دیگر با قیمت ثابت در اختیار سرمایهگذاران قرار میگیرد. قیمت ارزشگذاری هر سهم شرکت، ۲۵,۹۰۵ ریال (معادل ۲,۵۹۰ تومان) تعیین شده است. این قیمت، مبنای عرضه سهام در روز چهارشنبه ۲۶ آذرماه ۱۴۰۴ خواهد بود. در مجموع ۶۴ میلیون و ۲۰۰ هزار سهم معادل ۱۲ درصد از کل سهام شرکت عرضه میشود. این سهام بین دو گروه مختلف سرمایهگذاران تقسیم شده است.
بخش اول شامل ۲۱ میلیون و ۴۰۰ هزار سهم (۴ درصد) است که به روش حراج و تنها برای سرمایهگذاران واجد شرایط عرضه میگردد. هر کد معاملاتی مجاز است حداکثر ۲۶۷ هزار و ۵۰۰ سهم از این بخش خریداری کند. بخش دوم که ۴۲ میلیون و ۸۰۰ هزار سهم (۸ درصد) را شامل میشود، به روش قیمت ثابت و برای سایر سرمایهگذاران در دسترس خواهد بود. اما نکته جالب اینجاست که سقف خرید در این بخش تنها ۸۵ سهم برای هر کد معاملاتی تعیین شده است.
این نوع عرضه دو مرحلهای و با سقفهای متفاوت، نشاندهنده تلاش برای توزیع عادلانهتر سهام و جلوگیری از انباشت در دستان تعداد محدودی سرمایهگذار است. عرضه اولیه "کیمازی" در شرایطی انجام میشود که بازار سرمایه ایران پس از نوسانات اخیر، به دنبال جذب نقدینگی جدید و ایجاد فرصتهای سرمایهگذاری برای عموم مردم است.
روش ترکیبی عرضه؛ توزیع عادلانه یا پیچیدگی غیرضروری؟
عرضه اولیه به روش ترکیبی، رویکردی نسبتاً جدید در بازار سرمایه ایران است. این روش سعی دارد بین دو هدف متعارض توازن برقرار کند: از یک سو توزیع گسترده سهام میان تعداد زیادی از سرمایهگذاران خرد و از سوی دیگر جذب سرمایهگذاران نهادی بزرگ. بخش حراج (۴ درصد سهام) عمدتاً برای سرمایهگذاران حرفهای و نهادی در نظر گرفته شده که توانایی تحلیل قیمت و رقابت در حراج را دارند. این بخش میتواند به کشف قیمت منصفانهتر در روز معاملات کمک کند. بخش قیمت ثابت (۸ درصد) اما با سقف خرید بسیار کم (۸۵ سهم)، آشکارا هدف توزیع حداکثری را دنبال میکند. کارایی این روش به اجرای دقیق و شفافیت فرآیند بستگی دارد. اگر سازوکار حراج به درستی طراحی شده و اطلاعات کافی در اختیار همه قرار گیرد، میتواند الگویی برای عرضههای آینده باشد. در غیر این صورت، ممکن است به بیعدالتی یا سردرگمی سرمایهگذاران بینجامد.
تحلیل قیمت ارزشگذاری و پتانسیل رشد سهام
قیمت ۲,۵۹۰ تومانی برای هر سهم "کیمازی" نقطه آغاز معاملات خواهد بود. ارزیابی این که آیا این قیمت جذاب است یا خیر، نیازمند بررسی دقیق صورتهای مالی شرکت، چشمانداز سودآوری، موقعیت رقابتی در صنعت و نسبتهای مالی مانند P/E در مقایسه با شرکتهای مشابه است. شرکتهای فعال در حوزه شیمیایی و دارویی معمولا با توجه به نوسانات قیمت مواد اولیه، هزینههای انرژی و وضعیت صادرات ارزیابی میشوند. سرمایهگذاران باید به این عوامل کلان و همچنین برنامههای توسعهای خاص شرکت توجه کنند. تجربه نشان داده است که در اغلب عرضههای اولیه، قیمت اولیه تا حدی محافظهکارانه در نظر گرفته میشود تا اطمینان از استقبال اولیه حاصل شود. اما ادامه روند قیمت در روزها و هفتههای پس از عرضه، به عملکرد واقعی شرکت و جو کلی بازار بستگی دارد.
تأثیر سقفهای خرید متفاوت بر روانشناسی بازار
تعیین سقف خرید ۲۶۷,۵۰۰ سهمی برای بخش حراج و تنها ۸۵ سهمی برای بخش قیمت ثابت، پیام روانی مهمی دارد. این رویکرد نشان میدهد نهاد ناظر به دنبال جلوگیری از سفتهبازی و انباشت سهام در دستان تعداد کمی در نخستین روزهای معاملاتی است. سقف بسیار پایین ۸۵ سهمی (معادل حدود ۲۲۰ هزار تومان در قیمت پایه) باعث میشود حتی سرمایهگذاران خرد با کمترین سرمایه نیز بتوانند در این عرضه اولیه مشارکت کنند. این امر میتواند احساس تعلق و مشارکت عمومی در بازار سرمایه را افزایش دهد. با این حال، این سؤال مطرح است که آیا این محدودیت شدید باعث نمیشود انگیزه سرمایهگذاران برای مطالعه و تحلیل شرکت کاهش یابد؟ وقتی سود بالقوه هر فرد به دلیل حجم خرید ناچیز، محدود باشد، ممکن است رغبت برای تحقیق عمیق کم شود و خرید صرفاً بر اساس هیجان جمعی صورت گیرد.
جایگاه شرکت در صنعت و ریسکهای پیشرو
برای تصمیمگیری آگاهانه، شناخت شرکت "کیمیا کالای رازی" ضروری است. فعالیت اصلی این شرکت، تولید چه محصولات شیمیایی یا کالایی است؟ سهم بازار آن چقدر است؟ وابستگی به واردات مواد اولیه یا صادرات محصولاتش چگونه است؟ شرکتهای صنعت شیمیایی عموماً با ریسکهای خاصی مواجه هستند: نوسانات قیمت جهانی نفت و مواد خام، تحریمها و مشکلات نقل و انتقال ارز، هزینههای بالای انرژی و الزامات شدید زیستمحیطی از جمله این موارد است. از طرف دیگر، امکان دستیابی به بازارهای صادراتی پرسود نیز برای آنها وجود دارد. سرمایهگذاران باید ببینند این شرکت در کجای زنجیره ارزش صنعت قرار دارد. آیا تولیدکننده مواد اولیه است، محصولات میانی یا محصول نهایی؟ هر کدام از این موقعیتها، حاشیه سود و ریسک متفاوتی دارد. همچنین بررسی سهم سودآوری از محل صادرات در صورتهای مالی شرکت حائز اهمیت است.
عرضه اولیه در بافت اقتصادی کنونی و چشمانداز بازار
این عرضه اولیه در شرایطی انجام میشود که اقتصاد ایران با تورم بالا، نوسانات نرخ ارز و چشمانداز نامشخصی روبروست. در چنین محیطی، سرمایهگذاری در بورس میتواند به عنوان یک پوشش در برابر تورم عمل کند، اما همزمان با ریسک نوسانات بازار نیز همراه است. عرضههای اولیه در ماههای اخیر عموماً با استقبال خوبی مواجه شدهاند، زیرا سرمایهگذاران به دنبال فرصتهای جدید در شرایطی هستند که گزینههای مطمئن دیگری برای حفظ ارزش پولشان وجود ندارد. این تقاضای انباشته میتواند در روز اول معاملات به رشد قیمت سهام بیانجامد. با این حال، سرمایهگذاران هوشمند باید فراتر از هیجان روز اول را ببینند. پایداری رشد قیمت سهام در میانمدت و بلندمدت، به عملکرد واقعی شرکت در ایجاد سود و افزایش ارزش ذاتی آن بستگی دارد. عرضه اولیه شروع راه است، اما ادامه مسیر مهمتر است.