آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
در سکوت شبهای بروکسل، حادثهای مرموز و تأملبرانگیز رخ داد که میتواند امواجی گسترده در سیاست و امنیت بینالمللی ایجاد کند. یک دانشمند ارشد هستهای اسرائیلی که سالها در سایه فعالیت میکرد، در اقامتگاه شخصی خود به شکلی خشونتبار ترور شد. این حادثه نه تنها یک ترور ساده، بلکه احتمالاً صفحه جدیدی از رویاروییهای پنهان در عرصه بینالملل را ورق زده است. فرد کشته شده، نونو اف گومز لوریرو، به عنوان یکی از مغزهای متفکر برنامههای هستهای اسرائیل شناخته میشد. او نه تنها یک دانشمند، بلکه یک چهره سیاسی فعال و از حامیان سرسخت بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر جنجالی اسرائیل بود. این پیوند عمیق علمی و سیاسی، عمق بیشتری به این ترور مرموز میبخشد.
محل ترور نیز به نوبه خود جای تأمل دارد. بروکسل، پایتخت اتحادیه اروپا و یکی از امنترین شهرهای قاره سبز محسوب میشود. ارتکاب چنین عملی در این شهر، سوالات امنیتی بزرگی را ایجاد میکند. روش ترور نیز حاکی از برنامهریزی دقیق و عملیات حرفهای است. شلیک مستقیم به سر در خانه شخصی، نشان از اراده قاطع برای حذف فوری و قطعی این چهره دارد. این اتفاق در شرایطی رخ میدهد که تنشها در منطقه خاورمیانه در اوج خود قرار دارد و برنامه هستهای اسرائیل همواره یکی از حساسترین موضوعات بینالمللی بوده است. واکنشهای بینالمللی به این رویداد نیز قابل پیشبینی است. اسرائیل قطعاً این اقدام را محکوم خواهد کرد و احتمالاً اتهاماتی را متوجه کشورهای مختلف خواهد نمود. این ترور میتواند آغازگر فصل جدیدی از رویاروییهای پنهان در عرصه فناوریهای حساس باشد و تأثیرات آن ممکن است ماهها و حتی سالها ادامه یابد.
بیوگرافی لوریرو
بر اساس صفحه معرفی او در وب سایت دانشگاه ، لوریرو در سال 2000 در رشته فیزیک از موسسه عالی فنی لیسبون فارغ التحصیل شد و در سال 2005 مدرک دکترای فیزیک خود را از کالج امپریال لندن دریافت کرد. لوریرو به دلیل پژوهش هایش در زمینه پویایی پلاسما شناخته شده بود و در ماه می به عنوان مدیر مرکز علوم پلاسما و همجوشی هسته ای MIT منصوب شد. او همچنین درباره چگونگی بهره گیری از «انرژی پاک همجوشی» برای مقابله با تغییرات اقلیمی تحقیق می کرد.
جایگاه استراتژیک لوریرو در برنامه هستهای اسرائیل
نونو اف گومز لوریرو یکی از معدود دانشمندان شناخته شده برنامه هستهای اسرائیل بود که فعالیتهایش تا حدی برملا شده بود. او در توسعه فناوریهای غنیسازی اورانیوم و طراحی مراکز زیرزمینی تخصص داشت. این دانشمند پرتغالیالاصل که بعداً به اسرائیل مهاجرت کرده بود، به دلیل وفاداری مطلق به سیاستهای امنیتی این رژیم، به حلقه داخلی دانشمندان هستهای راه یافته بود. نقش او در مدرنسازی تسلیحات هستهای اسرائیل انکارناپذیر بود. حذف فیزیکی چنین چهرهای نه تنها یک ضربه علمی، بلکه یک آسیب اطلاعاتی بزرگ به برنامه هستهای اسرائیل محسوب میشود. دانش او از مراکز و طرحهای محرمانه، دارایی ارزشمندی بود که اکنون از بین رفته است.
ابعاد سیاسی ترور و ارتباط با نتانیاهو
لوریرو نه تنها یک دانشمند، بلکه یک فعال سیاسی شناخته شده در محافل دست راستی اسرائیل بود. او از حامیان مالی و فکری حزب لیکود و شخص بنیامین نتانیاهو محسوب میشد. این دانشمند در چندین نشست انتخاباتی از نتانیاهو علناً حمایت کرده بود و مقالات متعددی در تأیید سیاستهای تهاجمی دولت او نوشته بود. این ارتباط سیاسی، انگیزههای احتمالی برای ترور او را پیچیدهتر میکند. ترور لوریرو میتواند بخشی از یک فشار گستردهتر بر شبکه حامیان نتانیاهو باشد. در شرایطی که دادگاههای فساد علیه نتانیاهو ادامه دارد، حذف یکی از حامیان مؤثر او میتواند ابعاد سیاسی داشته باشد.
روش ترور و پیامهای امنیتی آن
روش اجرای این ترور حاکی از یک عملیات کاملاً حرفهای و برنامهریزی شده است. انتخاب خانه شخصی در بروکسل، زمانبندی دقیق و شلیک مستقیم به سر، همگی نشان از عملیات یک گروه بسیار سازمانیافته دارد. نکته قابل تأمل، نقض حریم امنیتی یک شهر مهم اروپایی است. بروکسل مقر اصلی ناتو و مرکز بسیاری از نهادهای امنیتی اروپاست. موفقیت عملیات ترور در چنین شهری، سوالات جدی درباره تواناییهای امنیتی اروپا ایجاد میکند. عدم کشف فوری عاملان و نبود ادعای مسئولیت، بر مرموز بودن این حادثه افزوده است. این الگو شبیه به ترورهای هدفمند گذشته است که معمولاً توسط سرویسهای اطلاعاتی انجام میشود.
تأثیرات منطقهای و بینالمللی
این ترور میتواند تنشهای موجود در خاورمیانه را تشدید کند. اسرائیل احتمالاً این عمل را به دشمنان خود نسبت خواهد داد و ممکن است پاسخ متقابل نشان دهد. واکنش اتحادیه اروپا نیز مهم خواهد بود. ترور یک شهروند خارجی در پایتخت اروپا، تهدیدی جدی بر حاکمیت قانون در اروپا محسوب میشود و میتواند همکاریهای امنیتی را افزایش دهد. برنامه هستهای اسرائیل که همواره موضوعی حساس در مجامع بینالمللی بوده، اکنون با توجه به این ترور بیشتر در کانون توجه قرار خواهد گرفت. این حادثه ممکن است بحث درباره شفافسازی فعالیتهای هستهای اسرائیل را دوباره دامن بزند.
سناریوهای محتمل و بازیگران احتمالی
در تحلیل این ترور، چندین سناریو قابل بررسی است.
- اول: عمل یک گروه مقاومت که در پاسخ به برنامه هستهای اسرائیل اقدام کرده است.
- دوم: عملیات یک سرویس اطلاعاتی منطقهای که قصد تضعیف توان علمی اسرائیل را داشته است.
- سوم: امکان وجود اختلافات داخلی در خود دستگاه امنیتی اسرائیل یا رقابتهای شخصی میان دانشمندان هستهای.
- سناریو چهارم: عمل یک قدرت بینالمللی که نگران گسترش توان هستهای اسرائیل است.
هر یک از این سناریوها پیامدهای متفاوتی خواهد داشت. آنچه مشخص است، این ترور پایانی بر فعالیتهای یک چهره کلیدی بوده و میتواند تحولات جدیدی را در عرصه امنیت بینالملل ایجاد کند.