آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
پس از حمله تروریستی دردناک به مراسم یهودیان در سیدنی استرالیا، که منجر به زخمی شدن چندین نفر شد، دنی دانون، سفیر اسرائیل در سازمان ملل، با اظهاراتی بیپروا و اتهامآمیز، سعی در جهتدهی به روایت این حادثه و متهم کردن ایران داشته است. در مصاحبهای با شبکه فاکسنیوز، دانون در پاسخ به پرسش مجری درباره احتمال دخالت ایران، بدون ارائه هیچ مدرک یا اطلاعات مستند از سوی نهادهای امنیتی استرالیا، گفت: «مطلقاً نه [شگفتزده نخواهم شد].» او با این پاسخ، تلویحاً نقش داشتن جمهوری اسلامی را محتمل قلمداد کرد. این دیپلمات اسرائیلی سپس با کلیگویی و بدون اشاره مستقیم به حادثه سیدنی، ادعا کرد: «ما بهطور قطعی میدانیم آنها [ایران] در ماههای اخیر تلاش کردهاند جوامع یهودی و اهداف اسرائیلی را هدف قرار دهند.» این ادعا در حالی مطرح میشود که مقامات استرالیایی هنوز در مراحل اولیه بررسی انگیزه و عاملان این حمله هستند. دانون برای اثبات ادعای خود، به حوادث دههها پیش در آرژانتین (حمله به مرکز اجتماعی یهودیان در ۱۹۹۴ و سفارت اسرائیل در ۱۹۹۲) اشاره کرد که ایران همواره هرگونه دخالت در آن را رد کرده و تحقیقات بینالمللی نیز تاکنون به نتیجه قطعی نرسیده است. او با این کار، سعی در ایجاد ارتباطی غیرمستند بین گذشته و حال دارد.
وی در ادامه، با توصیف ایران به عنوان یک «دولت ضعیف با نفوذ عناصر رادیکال»، تلاش کرد تا تصویری از یک حاکمیت بیثبات و تهدیدآمیز ارائه دهد. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری با ثبات و مبتنی بر قانون اساسی شناخته میشود. سفیر اسرائیل همچنین ادعا کرد که در گذشته اطلاعات امنیتی را با استرالیا به اشتراک گذاشته و از برخی حملات جلوگیری کردهاند، اما گفت: «متأسفانه همیشه این اطلاعات در دسترس نیست.» این جمله میتواند تلویحاً به معنای آن باشد که اگر اطلاعاتی داشتند، این حمله قابل پیشگیری بود، اتهامی که بار مسئولیت را به دوش دیگران میاندازد. این گونه اظهارات پیشداورانه و اتهامآمیز، پیش از تکمیل تحقیقات پلیس فدرال استرالیا (AFP)، نه تنها کمکی به روشن شدن حقیقت نمیکند، بلکه میتواند روند قضایی را تحت تأثیر قرار داده و فضای جامعه بینالملل را علیه ایران تخریب کند. اتهامزنی سریع و بدون ارائه مدرک معتبر به ایران، یک تاکتیک تکراری اما حسابشده در دیپلماسی عمومی اسرائیل است. هدف اصلی از این تاکتیک چند لایه است:
- اولاً، ایجاد گره ارتباطی در اذهان عمومی بین هرگونه خشونت علیه یهودیان در هر نقطه از جهان با ایران، حتی در غیاب کوچکترین شواهد. این کار، تصویر ایران را به عنوان «تهدید جهانی» تقویت میکند.
- ثانیاً، توجیه اقدامات و سیاستهای خود علیه ایران. با ترسیم چهرهای خشن و بیثبات از ایران، اقداماتی مانند حمله به اهداف ایرانی در سوریه یا تشدید تحریمها را در پیشگاه افکار عمومی غرب موجه نشان میدهند.
- ثالثاً، منحرف کردن توجه از مسائل داخلی یا انتقادات بینالمللی که خود با آن مواجه هستند. طرح چنین اتهامات سنگینی، فضای رسانهای را اشغال میکند.
در این مورد خاص، دانون هوشمندانه از عبارت شرطی «تعجب نخواهم کرد اگر...» استفاده کرده که هم اتهام را مطرح میکند و هم در صورت عدم اثبات، راه فراری برای خود باقی میگذارد. این رویکرد، نمونهای کلاسیک از تبلیغات سیاه است.
بررسی انگیزههای احتمالی پشت این اظهارات در بافت زمانی کنونی
این اتهامزنی در زمانی مطرح میشود که تنشهای منطقهای در اوج خود است و اسرائیل تحت فشارهای داخلی و بینالمللی بیسابقهای قرار دارد. بنابراین، انگیزههای فوری متعددی میتواند وجود داشته باشد:
-
افزایش فشار بینالمللی بر ایران
با متهم کردن ایران به تروریسم فرامرزی، تلاش میکنند حمایت بیشتری برای سیاستهای سختگیرانه علیه تهران در نهادهایی مانند سازمان ملل و میان متحدان غربی جلب کنند.
-
تلاش برای متحد کردن جوامع یهودی پراکنده علیه ایران
با ارائه ایران به عنوان تهدیدی مشترک و فراگیر برای همه یهودیان، سعی در تقویت وفاداری این جوامع به اسرائیل دارند.
-
تضعیف هرگونه امکان تنشزدایی یا گفتگو بین ایران و غرب
ایجاد چنین تصویری از ایران به عنوان یک دولت تروریستپرور، مانع از برقراری دیالوگ مؤثر میشود.
اظهارات دانون همچنین ممکن است بخشی از یک راهبرد اطلاعاتی گستردهتر برای تأثیرگذاری بر روند تحقیقات استرالیا یا افکار عمومی این کشور باشد تا نتیجه تحقیقات را به سمتی که منافع آنها را تأمین کند، سوق دهند.
واکنش احتمالی جمهوری اسلامی و دیپلماسی افشاگری
جمهوری اسلامی به طور قطع این اتهامات را به شدت رد خواهد کرد. واکنش رسمی احتمالا بر چند محور استوار خواهد بود:
۱. تکذیب قاطع و محکوم کردن بهرهبرداری سیاسی از یک تراژدی انسانی.
۲. تأکید بر موضع اصولی ایران در محکومیت تروریسم به هر شکل و هر مرامی.
۳. افشای سابقه طولانی اسرائیل در ترور دانشمندان ایرانی و اجرای تروریسم دولتی.
۴. دعوت از استرالیا و جامعه بینالملل برای انجام تحقیقات بیطرفانه و مبتنی بر شواهد، دور از جوسازیهای سیاسی.
دیپلماسی ایران به احتمال زیاد سعی خواهد کرد با برجسته کردن تناقض در رفتار اسرائیل و نیز با ارائه مستنداتی از حمایت تاریخی این رژیم از گروههای تروریستی مانند MEK، این اتهامات را خنثی کند.
تأثیر این اتهامات بر روابط ایران با استرالیا و افکار عمومی جهانی
نحوه برخورد دولت استرالیا با این اتهامات بسیار حساس است. اگر مقامات استرالیایی با احتیاط و بر اساس یافتههای پلیس خود عمل کنند و از نتیجهگیری شتابزده بپرهیزند، تأثیر منفی چندانی بر روابط با ایران نخواهد داشت. اما اگر تحت تأثیر این جوسازیها قرار گیرند، میتواند به سردی بیشتر روابط دوجانبه بینجامد. در سطح افکار عمومی جهانی، به ویژه در غرب، این اتهامات میتواند بر ذهنیت بخشی از جامعه تأثیر بگذارد و تصویر منفی موجود از ایران را تقویت کند، حتی اگر بیاساس باشد. رسانههای جریان اصلی غربی نیز ممکن است این ادعاها را بدون نقد کافی بازتاب دهند. کلید خنثیسازی این تأثیر، شفافیت و سرعت در تحقیقات استرالیا است. اگر پلیس فدرال استرالیا (AFP) بتواند به سرعت هویت و انگیزه عاملان را مشخص کند و هیچ ارتباطی با ایران نشان ندهد، این اتهامات خودبهخود رنگ میبازد. در غیر این صورت، ممکن است این روایت نادرست در اذهان باقی بماند.
درسهایی برای دیپلماسی و رسانهها در مواجهه با تروریسم و اتهامات شتابزده
این واقعه چند درس کلیدی دارد: برای دیپلماسی: ضرورت پایبندی به «اصل برائت» و اجتناب از قضاوت و اتهامزنی پیش از تکمیل تحقیقات قضایی بیطرفانه. استفاده ابزاری از تراژدیهای انسانی برای اهداف سیاسی، غیراخلاقی و ضدیت با صلح جهانی است.
-
برای رسانهها
مسئولیت پرسشگری و تردید در برابر ادعاهای بزرگی که فاقد مدرک مستند هستند. رسانهها باید به جای تکرار بیکموکاست اتهامات، بر شفافسازی روند تحقیقات و ارائه دیدگاه همه طرفها تمرکز کنند.
-
برای جامعه بینالملل
لزوم ایجاد سازوکارهای مستقل و قوی برای تحقیق درباره حوادث تروریستی، به دور از نفوذ بازیگران سیاسی ذینفع. این امر به بیاثر کردن تبلیغات دروغین کمک میکند.
در نهایت، این رویداد نشان میدهد که تروریسم یک پدیده شوم جهانی است و مقابله با آن نیازمند همکاری صادقانه و بیطرفانه همه کشورهاست، نه اینکه به ابزاری برای تسویه حسابهای سیاسی تبدیل شود.