آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
رویدادهای غمانگیز و غیرمنتظره، گاهی اوقات جامعه را در سکوتی پر از حیرت و اندوه فرو میبرد. داستان تلخ مفقود شدن یک کودک، همواره یکی از دردناکترین این رویدادهاست که قلب همه را به درد میآورد. در استان هرمزگان، نزدیک به یک روز، جامعه محلی و خانوادهای در انتظاری پر از اضطراب به سر میبردند. گزارشی مبنی بر مفقود شدن یک دختربچه ۹ ساله در محدوده رودخانه رویدر، موجی از نگرانی را ایجاد کرده بود. این گزارش در ساعت ۱۶:۴۰ روز سهشنبه، ۲۵ آذرماه، از سوی آتشنشانی به جمعیت هلالاحمر استان هرمزگان اعلام شد. از آن لحظه، چرخهای از امید و جستجو برای یافتن این کودک آغاز گردید.
مدیرعامل هلالاحمر هرمزگان در توصیف سرعت عمل تیمهای امدادی گفت: بلافاصله پس از دریافت گزارش، چهار تیم عملیاتی امداد و نجات به همراه یک تیم آنست (سگهای جستجو و نجات) به محل حادثه اعزام شدند. رودخانه رویدر، شاهد تلاش بیوقفه امدادگران در تاریکی شب و روشنایی روز بود. مردان و زنان داوطلب، با امید به زنده یافتن کودک، هر گوشه و کنار را با دقت بررسی میکردند. سگهای جستجو نیز با حس بویایی قوی خود، در پی یافتن نشانهای بودند. ساعات با اضطراب میگذشت و خانواده کودک و مردم منطقه، با دعا و امید، چشم به راه خبری خوب بودند. اما رودخانه گاهی اوقات رحمی ندارد و رازهایش را سخت نگه میدارد. عملیات جستجو تا ساعت ۱۱ صبح روز بعد ادامه یافت. امدادگران خسته اما مصمم، آخرین توان خود را به کار بستند تا پاسخ این ناپدید شدن غمانگیز را بیابند. و سپس، در نهایت، رودخانه راز خود را فاش کرد. متأسفانه، نتیجه جستجو آنچه همه امید داشتند نبود. پیکر بیجان دختربچه ۹ ساله در بستر رودخانه کشف شد. پایان تلخی برای ماجرایی که با امید آغاز شده بود. پیکر او با احترام تحویل عوامل انتظامی شد تا فرآیندهای قانونی و تحویل به خانواده اندوهگین انجام شود.
سرعت عمل و هماهنگی نیروهای امدادی در بحران
واکنش سریع و هماهنگ نیروهای امدادی در این حادثه قابل تحسین است. دریافت گزارش در ساعت ۱۶:۴۰ و اعزام فوری چهار تیم عملیاتی هلالاحمر به همراه تیم تخصصی سگهای جستجو (آنست)، نشان از وجود یک سامانه هماهنگ و آماده باش دارد. این سرعت عمل در حوادثی که با مفقود شدن افراد، به ویژه کودکان، مواجهیم، حیاتی است. "ساعت طلایی" اولیه پس از حادثه، اغلب تعیینکنندهترین زمان برای نجات است. اگرچه در این مورد متأسفانه نتیجه متفاوت بود، اما الگوی عمل نیروها استاندارد و به موقع بود. همکاری بینسازمانی میان آتشنشانی (به عنوان اولین پاسخگو) و هلالاحمر نیز نکته مثبتی است. این هماهنگی باعث میشود منابع به سرعت متمرکز شده و از اتلاف وقت جلوگیری شود. وجود تیم تخصصی سگهای جستجو نیز نشان از تجهیز نیروهای امدادی به فناوریهای نوین دارد.
چالشهای جستجو در بستر رودخانه و مناطق آبی
جستجو در بستر رودخانهها همواره با چالشهای منحصر به فردی همراه است. جریان آب، عمق متغیر، پوشش گیاهی اطراف و کف رودخانه، همگی میتوانند کار تیمهای جستجو را بسیار دشوار کنند. در این مورد خاص، رودخانه رویدر نیز از این قاعده مستثنی نبود. تداوم عملیات از بعدازظهر سهشنبه تا ۱۱ صبح روز بعد، نشاندهنده وسعت منطقه جستجو و احتمالاً پیچیدگی شرایط است. امدادگران مجبور بودند در تاریکی شب و با نور مصنوعی به جستجو ادامه دهند که خطرات و دشواریهای خود را دارد. استفاده از تیم سگهای جستجو در چنین محیطهایی اگرچه ارزشمند است، اما محدودیتهایی نیز دارد. بویایی سگها در محیط مرطوب و با جریان آب میتواند تحت تأثیر قرار گیرد. با این حال، حضور آنها نشان از بهرهگیری از تمامی امکانات ممکن است.
بعد انسانی فاجعه و پیامدهای روانی بر جامعه محلی
مفقود و سپس فوت شدن یک کودک، ضربهای سنگین به ساختار روانی یک جامعه کوچک یا محله وارد میکند. این حادثه نه تنها خانواده درجه یک، بلکه دوستان، همکلاسیها، معلمان و همه ساکنان منطقه را تحت تأثیر قرار میدهد. اندوه جمعی ناشی از چنین اتفاقی میتواند برای مدتی فضای عمومی منطقه را تحت الشعاع قرار دهد. مردم با خود میپرسند چگونه میشود از این حوادث پیشگیری کرد؟ احساس ناامنی و آسیبپذیری در میان خانوادهها، به ویژه آنهایی که کودکان دارند، افزایش مییابد. حمایت روانی و اجتماعی از خانواده داغدار و نیز جامعه محلی پس از چنین فاجعهای، به اندازه عملیات امداد مهم است. لازم است نهادهای حمایتی مانند بهزیستی، اورژانس اجتماعی و حتی رهبران مذهبی و محلی برای تسکین آلام وارد عمل شوند.
اهمیت آموزش پیشگیری و ایمنی کودکان در نزدیکی منابع آبی
این فاجعه غمانگیز، بار دیگر اهمیت آموزشهای پیشگیرانه به کودکان و نظارت دقیق بزرگسالان را پررنگ میکند. رودخانهها، سدها، استخرها و هر منبع آبی طبیعی یا مصنوعی، میتوانند برای کودکان خطرناک باشند. آموزش شنا و مهارتهای بقا در آب به کودکان، البته تحت نظارت مربیان مجرب، یکی از راهکارهای پایهای است. اما مهمتر از آن، آموزش خطرات پنهان آبهای به ظاهر آرام است: جریانهای زیرآبی، عمق ناگهانی، سنگهای لغزنده و تغییرات ناگهانی آب و هوا. والدین، مربیان و مسئولان مدارس باید به طور مستمر درباره خطرات بازی کودکان در نزدیکی رودخانهها هشدار دهند. نصب تابلوهای هشداردهنده در نقاط پرخطر و ایجاد موانع فیزیکی در برخی مناطق نیز میتواند از بروز چنین حوادثی بکاهد.
نقش رسانهها و اطلاعرسانی مسئولانه در حوادث غمبار
در چنین حوادثی، نقش رسانهها بسیار حساس است. از یک سو، اطلاعرسانی دقیق و به موقع میتواند در بسیج امکانات یا دریافت اطلاعات از مردم محلی کمک کند. از سوی دیگر، باید حریم خصوصی خانواده داغدار و احترام به عواطف عمومی رعایت شود. در این خبر، مدیرعامل هلالاحمر با ارائه اطلاعات فاقد جزئیات حاشیهای و متمرکز بر فرآیند عملیات، الگوی مناسبی از اطلاعرسانی مسئولانه ارائه داده است. عدم افشای نام کودک و خانواده، عدم انتشار تصاویر غمانگیز و تأکید بر تلاش نیروهای امدادی، رویکردی حرفهای و اخلاقی است. رسانهها میتوانند با تمرکز بر جنبههای آموزشی و پیشگیرانه پس از حادثه، به افزایش آگاهی عمومی کمک کنند، نه اینکه فقط بر غم و مصیبت تأکید کنند. تبدیل این فاجعه به فرصتی برای آموزش همگانی، بهترین کاری است که میتوان برای احترام به یاد آن کودک انجام داد.