آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
کاظم عاشوری گیلده - محقق و نویسنده - بادهای پرتوان منجیل میتوانستند چراغهای ایران را روشن نگه دارند، اما امروز تصویر این شهر با ردیفهای توربینهای بیکار و فرسوده، حکایت از فرصتی سوخته دارد. در حالی که دانمارک بیش از نیمی از برق خود را از باد تأمین میکند، چرا منجیل – با ظرفیت تولید ۴۰ درصد برق کشور – به گورستان توربینهای شکسته تبدیل شده است؟
بادهایی که خاموش ماندهاند
شهر منجیل در استان گیلان، یکی از مناطق بادی ممتاز ایران است؛ جایی که وزش مداوم و پرقدرت باد، آن را به گزینهای طلایی برای تولید برق تجدیدپذیر بدل کرده است. طبق برآوردها، تنها با توسعهای هدفمند در این منطقه، میتوان تا ۴۰ درصد برق کشور را از انرژی بادی تأمین کرد. اما واقعیت امروز منجیل، تصویر دیگری دارد. با عبور از بزرگراه منجیل به رودبار، منظرهای از توربینهای بادی در مقابل دیدگان پدیدار میشود که متأسفانه اغلب آنها یا غیرفعال هستند یا سالهاست بدون تعمیر و نگهداری به حال خود رها شدهاند.
مقایسه با جهان: دانمارک، آلمان و اسپانیا چگونه پیشرو شدند؟
دانمارک بهعنوان الگوی موفق جهانی، بیش از ۵۰ درصد برق خود را از باد تأمین میکند. دولت این کشور با حمایت مالی، سیاستگذاری روشن، و فناوری پیشرفته، موفق شده است تا روستاها، شهرها و حتی صنایع خود را از انرژی بادی تغذیه کند.
در آلمان، طرحهای مشارکتی مردمی در احداث مزارع بادی باعث شده هم سود اقتصادی نصیب شهروندان شود، و هم توسعهی پایدار شکل گیرد. آلمان اکنون یکی از پنج کشور برتر جهان در ظرفیت نصبشده توربین بادی است.
اسپانیا نیز با سرمایهگذاری مداوم، نهتنها مصرف داخلی خود را از انرژی بادی تأمین کرده، بلکه به صادرکننده فناوری توربین بدل شده است.
ظرفیت ۴۰ درصدی برق بادی ایران در خواب غفلت
در مقابل، ایران با وجود ظرفیتهای فوقالعاده، از جمله در مناطقی مانند منجیل، زابل، خواف و سیستان، هنوز نتوانسته نقشهراه مشخصی برای توسعه انرژی بادی تدوین و اجرا کند.
چرا منجیل عقب مانده از این قافله پیشرفت؟
- فقدان سیاستگذاری شفاف و حمایتهای دولتی
- نبود زیرساخت برای تعمیر و نگهداری توربینها
- وابستگی به منابع انرژی فسیلی و اولویتندادن به انرژیهای نو
- ضعف در جذب سرمایهگذار داخلی و خارجی
نتیجهگیری: فرصت طلایی در آستانه نابودی
منجیل نهتنها یک شهر، بلکه سرمایهای ملی در حوزه انرژیهای پاک است. در جهانی که بهسرعت بهسوی گذار انرژی پیش میرود، غفلت از ظرفیتهای منجیل میتواند ایران را از قافله جهانی عقبتر بیندازد. خاموشی توربینها در این منطقه، نشانهای تلخ از بیبرنامگی است؛ در حالی که همین بادها میتوانستند تاریکیهای سالهای کمبرقی را جبران کنند.
راهکارهای عملی برای احیای منجیل بادی
تدوین یک نقشهراه ملی برای انرژی بادی با تمرکز بر منجیل
ایجاد مرکز تعمیر، نگهداری و آموزش تخصصی توربینهای بادی در گیلان
جذب سرمایهگذاری داخلی و خارجی با مشوقهای مالیاتی و تضمین خرید برق
استفاده از مدلهای مشارکتی (مردمپایه) مشابه آلمان برای توسعه مزارع بادی
همکاری دانشگاهها و مراکز پژوهشی برای بومیسازی فناوری توربینهای بادی
با نگاهی درست و عزمی ملی، منجیل میتواند از شهری با توربینهای خاموش، به نماد پیشرفت ایران در انرژیهای پاک بدل شود؛ نمادی که نهتنها برق تولید میکند، بلکه آیندهای روشن برای کشور ترسیم میکند.
تحلیل اقتصادی آسیانیوز ایران
۱. مقایسه با الگوهای جهانی
-
دانمارک: با حمایت دولتی و شبکههای هوشمند، ۵۰٪ برق را از باد تأمین میکند.
-
آلمان: با مشارکت مردمی، مالکیت ۵۱٪ مزارع بادی در دست شهروندان است.
-
اسپانیا: با صادرات فناوری توربین، به قدرت اقتصادی تبدیل شده است.
۲. چرا منجیل شکست خورد؟
-
سیاستگذاری اشتباه: عدم تضمین خرید برق توسط دولت و نوسان قیمتها.
-
مشکلات فنی: نبود مراکز تعمیرات تخصصی برای توربینهای وارداتی.
-
وابستگی به نفت: سودآوری سریع نیروگاههای فسیلی، انگیزهها برای انرژی بادی را کمرنگ کرد.
۳. هزینههای بیعملی
۴. راهحلهای فوری
-
تشکیل اتحادیههای محلی برای مدیریت مزارع بادی (الگوی آلمان).
-
معافیت مالیاتی ۱۰ ساله برای سرمایهگذاران بخش بادی.
-
تأسیس پژوهشکدههای انرژی بادی در دانشگاههای شمال کشور.
سوال کلیدی
آیا دولت میتواند با اصلاح قوانین، منجیل را از «شهر بادهای مرده» به «هاب انرژی سبز خاورمیانه» تبدیل کند؟