آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
کاظم عاشوری گیلده - محقق و نویسنده - در دل شالیزارهای سرسبز گیلان، جایی که نفسهای زمین با رقص هماهنگ کشاورزان در هم میآمیزد، فریاد خاموشی به گوش میرسد؛ فریاد مردمانی که سهمشان از برنجی که با عرق جبین میکارند، تنها بدهی و ناامیدی است. اینجا در گیلده آستانه اشرفیه، قلب تپنده تولید برنج ایران، کشاورزان در میان سیل مشکلات دست و پا میزنند؛ از قیمت افسارگسیخته نهادهها تا بیعدالتی در بازار فروش و سوءمدیریت منابع آب.روستای گیلده از توابع شهرستان آستانه اشرفیه در استان گیلان، یکی از قطبهای مهم تولید برنج در کشور است. کشاورزان این منطقه با تکیه بر دانش بومی، تلاش بیوقفه و عشق به خاک، محصولی ارزشمند را روانه بازار میکنند. اما در سالهای اخیر، افزایش افسارگسیخته قیمت نهادهها، بیثباتی بازار فروش و ضعف در مدیریت منابع آب، کمر کشاورز را خم کرده است. کشاورزان گیلده و دیگر کشاورزان استان گیلان با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم میکنند که سال به سال شدیدتر میشود و امید به آینده را از دل آنان میرباید:
افزایش نجومی هزینههای تولید
قیمت کود شیمیایی، سموم، دستگاههای شخمزن، موتورهای پمپ آب و سایر تجهیزات کشاورزی به طرز بیسابقهای بالا رفته است. بسیاری از کشاورزان دیگر توان خرید این ملزومات را ندارند و به روشهای سنتی و کمبازده روی آوردهاند.
بیعدالتی در بازار فروش
قیمت برنج هنگام برداشت، حدود ۶۰ هزار تومان تعیین میشود؛ اما همین محصول، پس از خارج شدن از دست کشاورز، تا بیش از ۲۰۰ هزار تومان در بازار فروخته میشود. سهم کشاورز از این سود هنگفت، تنها رنج و بدهی است.
مدیریت نامطلوب آب
کاهش سطح آب، سوءمدیریت در توزیع منابع آبی، و نبود نظارت موثر بر بهرهبرداری از آبهای سطحی و زیرزمینی، بحران کمآبی را به جان زمینهای زراعی انداخته است. در نتیجه، راندمان تولید کاهش یافته و فشار مضاعفی به کشاورزان وارد میشود.
عدم حمایت اصولی از سوی جهاد کشاورزی
کشاورزان معتقدند که نهادهای مسئول، بهویژه جهاد کشاورزی، برنامهریزی دقیق و جامعی برای حمایت از تولیدکنندگان ندارند و تنها در سطح بخشنامهها و قولهای بدون پشتوانه باقی ماندهاند.
نتیجهگیری
کشاورز گیلدهای و کشاورزان استان گیلان چیزی فراتر از حق طبیعی خود نمیخواهد: قیمت منصفانه برای محصولی که با خون دل به دست میآید. آن ها نه یارانه نقدی میطلبند، نه رانت و امتیاز. تنها خواستار بازاری منصفانه، تجهیزاتی قابل دسترس، و مدیریتی عادلانه بر منابع آب و تولید است.
راهکارهای پیشنهادی
تدوین قیمت تضمینی واقعی برای برنج
تعیین قیمت خرید تضمینی بر اساس هزینههای واقعی تولید به اضافه سود معقول، میتواند بازار را از سیطره دلالان خارج کرده و امنیت اقتصادی کشاورز را تضمین کند.
ایجاد سامانه شفاف فروش مستقیم
پلتفرمهایی تحت نظارت دولت یا تعاونیهای محلی برای فروش مستقیم محصول از کشاورز به مصرفکننده، بدون واسطه، باید راهاندازی شود.
یارانه هدفمند برای نهادههای کشاورزی
یارانههای دولتی باید مستقیماً به خرید نهادههای اصلی مانند کود، سم و ماشینآلات تعلق گیرد و از رانتخواری در این بخش جلوگیری شود.
ساماندهی مدیریت منابع آبی
توسعه زیرساختهای آبیاری نوین، حفر و بهینهسازی کانالهای توزیع آب، و تخصیص عادلانه منابع باید در اولویت برنامههای استانی قرار گیرد.
توسعه و حمایت از تعاونیهای کشاورزی:
دولت باید تعاونیهای محلی را تقویت کرده و آنها را در فرآیند تأمین، توزیع و فروش محصول دخیل کند تا اعتماد و همدلی در میان کشاورزان رشد یابد.
جمع بندی
برنج گیلان، تنها یک محصول نیست؛ میراثی است که با دستان پینهبسته مردمان این خاک حاصل میشود. اگر امروز به فریاد آنها گوش ندهیم، فردا نه برنجی خواهد بود، نه برنجکاری. امروز وقت تصمیمهای جدی برای حمایت از کشاورز ایرانی است.