سرویس سیاسی آسیانیوز ایران:
در هفتههای اخیر، مذاکرات غیرمستقیم ایران و ایالات متحده که با میانجیگری عمان در مسقط و رم برگزار شده، توجه محافل دیپلماتیک را به خود جلب کرده است. بر اساس گزارش والاستریت ژورنال، کرولاین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، هفته گذشته دستور توقف تمام فعالیتهای تحریمی جدید علیه ایران را صادر کرده است. این اقدام در شرایطی انجام شده که دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا در عمان به دلیل مسائل لجستیکی و فنی به تعویق افتاده و دور پنجم نیز بدون نتیجه قطعی پایان یافته است.
زمینههای توقف تحریمهای جدید
این تصمیم آمریکا میتواند به عنوان گامی در جهت کاهش تنشها و ایجاد فضایی مساعد برای مذاکرات تفسیر شود. با این حال، برخی منابع معتقدند که این توقف ممکن است تاکتیکی موقت باشد و نه نشانهای از تغییر اساسی در سیاست خارجی آمریکا. به گزارش آکسیوس، مذاکرات اخیر با تمرکز بر مسائل هستهای، اقتصادی و منطقهای پیش رفته، اما اختلافات بر سر جزئیات، از جمله مکانیزم راستیآزمایی و ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی ایران، همچنان مانع پیشرفت است.
ایران خواستار لغو یکجای تحریمها شده، در حالی که آمریکا بر رفع تدریجی تحریمها به شرط گامهای هستهای ایران اصرار دارد. این اختلافات، همراه با فشارهای سیاسی داخلی در آمریکا و لابیگری اسرائیل، مذاکرات را پیچیدهتر کرده است. به عنوان مثال، جروزالم پست گزارش داده که اسرائیل به شدت خواستار تشدید تحریمها و حتی استفاده از گزینههای نظامی علیه ایران است.
تحریمهای اخیر و تناقضها
با وجود توقف تحریمهای جدید، آمریکا در تاریخ ۳۰ آوریل ۲۰۲۵ تحریمهایی را علیه شبکه نفتی ایران اعمال کرد که شامل شش نهاد و شش فرد بود. این اقدام، که به گفته فاکس نیوز با هدف فشار بر اقتصاد ایران انجام شد، واکنش تند تهران را برانگیخت. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، این تحریمها را نشانهای از «فقدان حسن نیت» آمریکا در مذاکرات دانست.
از سوی دیگر، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در مذاکرات مسقط تأکید کرده که هرگونه سوءاستفاده از مکانیزم «اسنپبک» (بازگشت خودکار تحریمها) میتواند به تشدید تنشهای غیرقابل بازگشت منجر شود. این اظهارات نشاندهنده حساسیت بالای ایران نسبت به سیاستهای دوگانه آمریکا است.
چشمانداز مذاکرات
به گزارش بیبیسی، دور چهارم مذاکرات در مسقط با «رضایت نسبی» دو طرف پایان یافت، اما دور پنجم در رم، به گفته وزیر خارجه عمان، بدر البوسعیدی، تنها با «اندکی پیشرفت» همراه بود. برخی منابع دیپلماتیک، از جمله والاستریت ژورنال، ادعا کردهاند که ایران در موضوعاتی مانند غنیسازی و دسترسی بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی انعطاف نشان داده، اما تهران این ادعاها را رد کرده و بر حق خود برای غنیسازی تأکید دارد.
در همین حال، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در شبکه اجتماعی تروث سوشال هشدار داده که هر کشوری که نفت یا محصولات پتروشیمی ایران را خریداری کند، مشمول تحریمهای ثانویه خواهد شد. این اظهارات نشاندهنده تداوم سیاست فشار حداکثری است که میتواند مذاکرات را تحتالشعاع قرار دهد.
تحلیل و آینده دیپلماسی
کارشناسان معتقدند توقف تحریمهای جدید میتواند نشانهای از تمایل آمریکا به حفظ کانالهای دیپلماتیک باشد، اما با توجه به تحریمهای اخیر و فشارهای سیاسی، اعتمادسازی بین دو طرف همچنان چالشبرانگیز است. کریستیان واگنر، سخنگوی وزارت خارجه آلمان، نیز وجود کانال گفتوگو بین ایران و آمریکا را «تحولی مثبت» خوانده، اما تأکید کرده که راهحل دیپلماتیک نیازمند اراده قویتر است.
در ایران، برخی رسانهها مانند روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران، نسبت به کند شدن روند مذاکرات ابراز نگرانی کردهاند. این روزنامه نوشته است که مذاکرات «برخلاف دورهای قبلی، روی دور کند افتاده و خوشبینی به نتیجهبخشی آن کاهش یافته است.»
نتیجهگیری
توقف تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران میتواند گامی محتاطانه در مسیر دیپلماسی باشد، اما با توجه به تناقضهای موجود در سیاست خارجی آمریکا و فشارهای سیاسی داخلی و خارجی، دستیابی به توافقی پایدار همچنان دشوار به نظر میرسد. ادامه مذاکرات در آینده نزدیک، بهویژه با میانجیگری عمان، میتواند سرنوشت این گفتوگوها را روشنتر کند./