آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
جام زرین هخامنشی یکی از ۲۱۱ شیء تاریخی ایران است که برای ۶ ماه نمایش به چین فرستاده شده است. چین برای تحویل و نمایش امانی این آثار تعهد داده و آنها را به ارزش حدودی ۱۱۴ میلیون یورو نیز بیمه کرده است. ریتون، تکوک یا جام زرین هخامنشی، منسوب به همدان است، که یک شیرِ غران بالدار را به تصویر کشیده است. بدنۀ شیر به یک جام قیفیشکل متصل شده است. جام با شیارهای افقی، گل لوتوس، نخل و پیچک تزئین شده است. شیر نشسته و دهانش باز بوده، طوری که دندانها و زبان آن قابل مشاهده است. زبان در دهان شیر نصب شده است و در پشت آن سوراخ آبریز وجود دارد که دیده نمیشود.
این جام زرین یکی از شاخصترین آثار یافتهشده از دوران هخامنشیان است. اهمیت آن در این است که از چند تکنیک در هارمونی با یکدیگر برای ساخت این ریتون استفاده شده است، از جمله قالبگیری، لحیمکاری و پرچکاری، که در مجموع هنر منحصربهفرد فلزکاری در دوره هخامنشیان را به زیبایی و با ظرافت به رخ میکشد. این احتمال داده شده است که این جام یا تکوک زرین به ظروف تشریفاتی شاهانه متعلق بوده باشد. گفته میشود استفاده از تکوکهایی به اشکال مختلف از هزاره اول پیش از میلاد تا دوران اسلامی در شرق نزدیک رواج داشته است. این جام زرین که جزو مجموعه موزه ملی ایران به شمار میآید، زمستان سال گذشته به همراه ۲۱۰ شیء دیگر با مصوبه هیأت وزیران از ایران خارج شد تا در نمایشگاهی با عنوان «شکوه ایران باستان: نمایشگاه آثار فرهنگی ایران» در موزه کاخ پکن چین به نمایش گذاشته شود. طبق این مصوبه و اظهارات مقامات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این تکوک و دیگر آثار فرستادهشده به چین، تا ۱۱ آوریل ۲۰۲۴ برابر با ۲۱ فروردینماه ۱۴۰۳ در کاخ موزه پکن (شهر ممنوعه) نگهداری شدند و اکنون با پایان زمان نمایش این آثار در شهر پکن، قرار است این ۲۱۱ شیء برای سه ماه دیگر در شانگهای به نمایش گذاشته شوند. این ۲۱۱ شیء تاریخی از جمله تکوک زرین هخامنشی، ۱۱۴ میلیون و ۲۰۵ هزار یورو از سوی چین بیمه شده است و دولت چین نسبت به حفاظت و نمایش امانی آن ها تعهد دارد.
آثار تاریخی ایران از چین بازگردانده شده است
پس از طرح پرسش درباره سرانجام آثار تاریخی فرستادهشده از ایران به چین و ابهام در استرداد آنها به کشور، رئیس کل موزه ملی ایران، گفت: نمایشگاه «شکوه ایران باستان» پس از ۱۵ ماه نمایش در سه موزه مختلف کشور چین به کار خود پایان داد و بامداد روز جمعه اول فروردین۱۴۰۴، به کشور بازگردانده شده است. ایران در سال ۱۴۰۲ با مصوبه هیأت وزیران بیش از ۲۰۰ شیء تاریخی را از کشور خارج کرد و به چین فرستاد تا نمایشگاه «شکوه ایران باستان» برپا شود. این آثار از موزه ملی ایران منتقل شده بودند. قدمت آثار بیش از ۳ هزار سال تا دوره صفوی بود. نمایش این آثار طبق آخرین خبری که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اعلام کرده بود تا پایان سال ۱۴۰۳ با چند نوبت تمدید مصوبه هیأت وزیران، برپا بود. به تازگی و پس از حمله رژیم صهیونیستی، ابهامهایی درباره سرانجام این آثار مطرح شد. جبرییل نوکنده، رئیس کل موزه ملی ایران در واکنش به این ماجرا گفت: برخلاف اطلاعات نادرست برخی از رسانهها درباره بازگشت ندادن آثار نمایشگاه «شکوه ایران باستان»، مجموعه آثار نمایشگاه بیش از سه ماه پیش به موزه ملی ایران بازگشته است.
براساس متنی که معاونت میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی منتشر کرده است، رئیس کل موزه ملی ایران توضیح داد: این نمایشگاه با هدف معرفی فرهنگ، هنر و تمدن غنی ایران و جذب بیشتر گردشگران به کشور برگزار شد. نمایشگاه مذکور تداوم سلسله همکاری های متقابل موزه ملی ایران با موزه های جهان است و موزه ملی ایران پیش از این نمایشگاههایی با موضوع مشابه در کشورهای دیگر مثل اسپانیا، ایتالیا، فرانسه، هلند و دیگر کشورها برگزار شده است. نوکنده افزود: آثار منتخب این نمایشگاه مشتمل بر ۲۱۱ قلم و همچنین ۵ نمونه بازآفرینی شده (مولاژ) بود که روایتگر تنوع و خلاقیت هنر ایرانی طی بیش از سه هزار سال است. از جمله این آثار میتوان به آجرهای قلایچی بوکان، جام زرین مارلیک، تکوک زرین هخامنشی همدان، بشقابهای سیمین ساسانی و چینیهای آبی و سفید اشاره کرد.
رئیس کل موزه ملی ایران درخصوص موزههایی که آثار در آنها به نمایش در آمد، گفت: نمایشگاه «شکوه ایران باستان» ابتدا در کاخ موزه پکن در شهر ممنوعه در ۲۱ دیماه ۱۴۰۲ آغاز شد و سپس به موزه شانگهای رفت و آخرین مقصد آن موزه سینکیانگ در شهر ارومچی بود که در ۱۶ اسفند ۱۴۰۳ به کار خود پایان داد. این نمایشگاه بسیار موفق با دهها هزار بازدیدکننده بازتاب گستردهای در رسانهها و شبکههای اجتماعی چین داشت. او یادآور شد: مجوز خروج موقت و امانی این تور نمایشگاهی در نوبت اول و نوبت دوم در هیأت دولت سیزدهم و در نوبت سوم در هیأت دولت چهاردهم صادر شده است. سابقه همکاریهای مشترک موزه ملی ایران و موزههای چین به سال ۱۳۹۱ بازمیگردد، که طی آن موزه ملی ایران با ۱۰ اثر در نمایشگاه گروهی از پنج کشور در موزه شانگهای شرکت کرد. این موزه در سال ۱۳۹۸ نیز با ۱۵ اثر خود در نمایشگاه گروهی دیگری با عنوان «شکوه تمدنهای آسیایی» در موزه ملی چین حضور یافت. علاوهبر این، موزه ملی ایران، در همان سال با ۱۴ اثر در نمایشگاه «دنیای لونگچون: سلادونهای لونگچوآن و جهانی شدن» در کاخ موزه پکن (شهر ممنوعه) شرکت کرد.