آسیانیوز ایران؛ سرویس افغانستان:
این روزها در فضای مجازی ادعایی عجیب دست به دست میشود: «مهاجران افغان در ایران سالانه ۴۵۰ هزار میلیارد تومان (۴۵۰ همت) یارانه دریافت میکنند!» اما آیا چنین رقمی حتی ممکن است؟ منبع این شایعه، گزارشی از سایت اقتصاد آنلاین است که با محاسباتی غیرواقعی به این عدد رسیده است. در این گزارش ادعا شده که ۶ میلیون مهاجر افغانستانی در ایران، سالانه ۷۴.۵ میلیون تومان یارانه برای نان، بنزین، گازوئیل و گاز دریافت میکنند! اما یک حساب سرانگشتی ساده نشان میدهد که این رقم ۷۰ درصد کل نقدینگی کشور و ۱.۳ برابر کل بودجه عمومی ایران است! آیا چنین چیزی منطقی است؟ در این گزارش بررسی میکنیم که چرا این ادعا نادرست است و واقعیت یارانههای پرداختی به مهاجران چگونه است.
در شبکههای اجتماعی شایعه شده که «مهاجران افغان در ایران ۴۵۰ هزار میلیارد تومان یارانه میگیرند.» منبع این شایعه، گزارش سایت اقتصاد آنلاین است که بر اساس یکسری محاسبات غیرمنطقی به این عدد رسیده است. در این محاسبات فرض شده جمعیت افغانستانیهای مهاجر در ایران ۶ میلیون و جمعیت کل کشور ۹۲ میلیون نفر است و یارانه چهار قلم نان، بنزین، گازوئیل و گاز، برای هر نفر سالی ۷۴/۵ میلیون تومان است.
اگر این محاسبات درست باشد، رقم کل یارانه این چهار قلم حدود ۷۰ درصد کل نقدینگی کشور و حدود ۱/۳ برابر کل منابع عمومی بودجه کشور خواهد بود که نسبت غیرمنطقی است. محاسبه رقم دقیق کل یارانهها به دلیل پیچیدگی و کمبود اطلاعات، ممکن نیست، اما در قانون بودجه کل منابع هدفمندی یارانهها حدود هزار همت است. این هزار همت شامل اعتبارات یارانه نقدی، کالابرگ، مستمریها، هزینههای مرتبط شرکت ملی نفت و گاز برای کاهش زیان و … است که فقط بخشی از آن به صورت غیرمستقیم به همه افراد ساکن ایران، از جمله مهاجران تعلق پیدا میکند.
چرا رقم ۴۵۰ همت غیرمنطقی است؟
مقایسه با کل بودجه کشور
- کل بودجه عمومی ایران در سال ۱۴۰۳ حدود ۳۵۰ همت است.
- رقم ادعایی (۴۵۰ همت) بیشتر از کل بودجه کشور است!
مقایسه با نقدینگی
- حجم نقدینگی ایران حدود ۶۵۰ همت است.
- پرداخت ۴۵۰ همت یارانه یعنی ۷۰٪ کل پول موجود در اقتصاد فقط به مهاجران!
یارانه واقعی چقدر است؟
- کل منابع هدفمندی یارانهها در بودجه حدود ۱۰۰۰ همت است.
- این رقم شامل یارانه نقدی، کالابرگ، هزینههای انرژی و... برای کل جمعیت ایران است.
- حتی اگر فرض کنیم مهاجران هم از یارانه غیرمستقیم (مثل انرژی ارزان) بهره میبرند، هیچگاه رقم پرداختی به آنها به ۴۵۰ همت نمیرسد.
منشأ شایعه کجاست؟
گزارش با چند فرض غلط به این عدد رسیده:
- فرض ۱: جمعیت افغانها در ایران ۶ میلیون نفر است (درحالی که آمار رسمی کمتر است).
- فرض ۲: هر نفر سالانه ۷۴.۵ میلیون تومان یارانه میگیرد (درحالی که این رقم برای کل یارانههای غیرمستقیم است و فقط به مهاجران تعلق نمیگیرد).
واقعیت یارانه به مهاجران چیست؟
یارانه نقدی
- فقط اتباع دارای کارت آمایش (که تعدادشان بسیار کم است) یارانه ۵۰۰ هزار تومانی میگیرند.
- اکثر مهاجران افغان فاقد کارت اقامت هستند و یارانه نمیگیرند.
یارانه غیرمستقیم (انرژی، نان و...)
- این یارانهها به کل جامعه تعلق میگیرد، نه فقط مهاجران.
- حتی ایرانیها هم رقم ۷۴.۵ میلیون تومان دریافت نمیکنند!