آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
تنش هستهای ایران و غرب به نقطه عطف خطرناکی نزدیک میشود. در اقدامی تلافیجویانه و بیسابقه، مجلس شورای اسلامی تدوین یک طرح فوریتی برای خروج کامل جمهوری اسلامی ایران از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) را کلید زده است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس با اعلام این خبر گفت: «این طرح فردا در سامانه مجلس بارگزاری خواهد شد تا در جلسات علنی هفته آینده مجلس، روند قانونی جهت بررسی و تصویب را سپری کند.»
این اقدام پارلمان ایران، پاسخی مستقیم به فعالسازی «مکانیسم ماشه» (Snapback) توسط سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) و بازگرداندن تمام تحریمهای شورای امنیت علیه ایران است. نمایندگان مجلس این اقدام را «پشیمانکننده» برای کشورهای غربی خواندهاند. خروج از NPT که به عنوان سنگبنیان نظام عدم اشاعه سلاحهای هستهای شناخته میشود، میتواند پیامدهای بینالمللی غیرقابل پیشبینی داشته و ایران را در انزوای کامل سیاسی و اقتصادی قرار دهد. این تصمیم مجلس را میتوان از چند منظر حیاتی تحلیل کرد:
۱. یک تهدید راهبردی یا یک تاکتیک چانهزنی؟
خروج از NPT یکی از آخرین و شدیدترین کارتهایی است که ایران میتواند در بازی هستهای خود ببرد. این اقدام میتواند دو هدف داشته باشد:
تاکتیک فشار حداکثری
هدف اصلی ممکن است ایجاد رعب در غرب باشد تا آنان را وادار به عقبنشینی از تحریمهای اسنپبک و بازگشت به میز مذاکره کند. این یک "برگ برنده" برای افزایش leverage دیپلماتیک ایران است.
اقدامی واقعی برای تغییر پارادایم
اگر ایران واقعاً از NPT خارج شود، به این معنی است که به طور کامل از چارچوب بینالمللی کنترل تسلیحات هستهای خارج شده و خود را برای دنبال کردن برنامه هستهای بدون هیچ محدودیت بینالمللی آماده میکند.
۲. پیامدهای فوری و بینالمللی
خروج از NPT تبعات سنگینی خواهد داشت:
-
انزوای کامل دیپلماتیک هسته ای
ایران بلافاصله از تمامی نهادهای بینالمللی مرتبط با انرژی اتمی، از جمله آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA)، طرد خواهد شد. هیچ کشوری به صورت رسمی نمیتواند با ایران در زمینه هستهای همکاری کند.
-
تحریمهای خودکار و همهجانبه
این اقدام میتواند گره تحریمهای جدید و حتی سختتری از سوی جامعه جهانی شود که فراتر از تحریمهای شورای امنیت است.
-
از دست دادن مشروعیت
ایران به عنوان یک "حاکمیت غیرقانونی" در حوزه هستهای معرفی خواهد شد و هر اقدام بعدی آن (حتی صلحآمیز) میتواند به عنوان یک تهدید برای امنیت جهانی تفسیر شود.
۳. واکنش منطقه ای و مسابقه تسلیحاتی
خروج ایران از NPT میتواند یک مسابقه تسلیحاتی هستهای در خاورمیانه را کلید بزند. کشورهای منطقه مانند عربستان سعودی، ترکیه و مصر ممکن است احساس کنند که باید برنامه هستهای خود را برای ایجاد توازن قوا آغاز کنند، که این امر ثبات شکننده منطقه را به طور کامل نابود خواهد کرد.
۴. آیا این طرح تصویب خواهد شد؟
اگرچه این طرح "فوریتی" است، اما احتمالاً در نهایت به عنوان یک ابزار فشار و تهدید مورد استفاده قرار میگیرد. نهادهای تصمیمگیرنده اصلی در ایران (به ویژه شورای عالی امنیت ملی) میدانند که خروج واقعی از NPT، یک خودکشی سیاسی و اقتصادی برای کشور خواهد بود. بنابراین، ممکن است این طرح در نهایت به صورت "مشروط" یا "تهدید به اجرا" باقی بماند تا طرفهای غربی را به عقبنشینی وادار کند.
جمعبندی
طرح خروج از NPT، یک بازی خطرناک با آتش است. این اقدام نشاندهنده عمق بنبست فعلی و ناامیدی ایران از برجام و مکانیسمهای بینالمللی است. در حالی که ممکن است یک تاکتیک برای تقویت موضع چانهزنی باشد، اما در صورت اجرایی شدن، میتواند منطقه و جهان را وارد فاز کاملاً جدید و خطرناکی از بحران کند.