آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
گام اروپا برای فعالسازی «مکانیسم ماشه» (Snapback) وارد فاز عملیاتی شده است. به گزارش رویترز از منابع آگاه اروپایی، فرآیند بازگشت خودکار تمام تحریمهای پیشین شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، ۳۰ روز به طول خواهد انجامید. این به آن معناست که از لحظه ای که سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) به طور رسمی درخواست خود را به شورای امنیت اعلام کنند، یک مهلت ۳۰ روزه آغاز میشود و در پایان آن، تمام تحریمهای سنگین و همهجانبهای که پیش از برجام برقرار بودند، به طور خودکار و بدون نیاز به رأی گیری مجدد، احیا خواهند شد. این تحریمها در قالب ۷ قطعنامه تاریخی شورای امنیت (از قطعنامه ۱۶۹۶ در سال ۲۰۰۶ تا قطعنامه ۱۹۲۹ در سال ۲۰۱۰) تصویب شده بودند و با اجرای برجام در سال ۲۰۱۵ به حالت تعلیق درآمدند. اکنون با فعالسازی مکانیسم ماشه، این قطعنامهها یکی پس از دیگری دوباره زنده میشوند. این یادداشت به بررسی جزئیات این ۷ قطعنامه کلیدی و تأثیر بازگشت آنها بر اقتصاد و سیاست خارجی ایران میپردازد.
تحلیل عمیق قطعنامهها و پیامدهای بازگشت آنها
۱. فرآیند ۳۰ روزه مکانیسم ماشه
مکانیسم ماشه که در قطعنامه ۲۲۳۱ گنجانده شده، یک فرآیند یکطرفه و غیرقابل برگشت است. پس از فعالسازی توسط یک عضو برجام، شورای امنیت ۳۰ روز فرصت دارد تا قطعنامهای برای رد آن تصویب کند. از آنجایی که هر قطعنامه وتوپذیر است، ایالات متحده میتواند به راحتی هر طرحی برای رد درخواسا را وتو کند. بنابراین، پس از گذشت ۳۰ روز، تحریمها به طور خودکار بازمیگردند.
۲. بررسی قطعنامههای کلیدی و تأثیرات آنها
| شماره قطعنامه |
سال |
محوریت اصلی |
تأثیرات کلیدی بازگشت |
| ۱۶۹۶ |
۲۰۰۶ |
اولین هشدار |
الزام ایران به توقف غنیسازی؛ پایهگذاری اقدامات بعدی |
| ۱۷۳۷ |
۲۰۰۶ |
تحریمهای اولیه |
تحریم افراد و نهادهای هستهای، ممنوعیت صادرات فناوری هستهای |
| ۱۷۴۷ |
۲۰۰۷ |
تحریم تسلیحاتی |
ممنوعیت صادرات سلاح از ایران، تحریم داراییهای سپاه |
| ۱۸۰۳ |
۲۰۰۸ |
تحریم بانکی |
بازرسی محمولههای هوایی و دریایی، تحریم بانکها |
| ۱۸۳۵ |
۲۰۰۸ |
هشدار نهایی |
تأکید بر قطعنامههای پیشین و هشدار به ایران |
| ۱۹۲۹ |
۲۰۱۰ |
سختگیرانهترین |
تحریم کامل تسلیحاتی، تحریم بانک مرکزی، بازرسی اجباری کشتیها |
| ۲۲۲۴ |
۲۰۱۵ |
تمدید نظارت |
تمدید مأموریت گروه کارشناسان نظارت بر تحریمها |
۳. پیامدهای کلیدی بازگشت تحریمها
بازگشت این قطعنامهها به معنای بازگشت ایران به شرایط پیش از برجام است:
-
تحریم تسلیحاتی
ممنوعیت کامل خرید و فروش سلاح به ایران که بر امنیت ملی تأثیر مستقیم میگذارد.
-
تحریم مالی
مسدود شدن داراییهای بانک مرکزی و سایر بانکهای کلیدی در خارج، توقف روابط بانکی بینالمللی.
-
تحریم هستهای
ممنوعیت صادرات فناوری و مواد مربوط به برنامه هستهای.
-
بازرسی اجباری
کشتیها و هواپیماهای ایرانی میتوانند در هر نقطهای مورد بازرسی قهری قرار گیرند.
-
انزوای بینالمللی
این اقدام، ایران را از نظر حقوق بینالملل در موقعیت یک ناقض قوانین بینالمللی قرار میدهد و انزوای دیپلماتیک آن را تشدید میکند.
۴. جمعبندی
فعالسازی مکانیسم ماشه توسط اروپا، ایران را با یکی از سختترین دورههای تحریمی خود روبرو خواهد کرد. این تحریمها که مشروعیت حقوق بینالملل دارند، بسیار فراتر از تحریمهای یکجانبه آمریکا هستند و اجرای آنها برای تمام کشورهای عضو ملل متحد الزامی است. این امر فشار اقتصادی بیسابقهای بر ایران وارد خواهد کرد و فضای مانور دیپلماتیک آن را به شدت محدود خواهد نمود.