آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
در اقدامی تاریخی که طنین آن در سراسر جهان پیچید، مجمع عمومی سازمان ملل متحد صفحه جدیدی در پرونده مناقشه اعراب و اسرائیل ورق زد. نمایندگان کشورهای جهان با اکثریتی قاطع و چشمگیر، پیشنویس قطعنامهای را تصویب کردند که خواستار تشکیل کشوری مستقل برای فلسطینیان و اجرای کامل راهحل دوکشوری است. این رأیگیری که با نتیجه ۱۴۲ موافق در برابر ۱۰ مخالف به تصویب رسید، نه تنها یک پیروزی دیپلماتیک بزرگ برای فلسطینیان محسوب میشود، بلکه کشورهای اروپایی بسیاری که معمولا مواضعی محتاطانه دارند، به صف موافقان پیوستند. قطعنامه موسوم به "بیانیه نیویورک"، بر اساس چارچوبی که برای صلح پایدار در خاورمیانه ترسیم میکند، بر حق فلسطینیان برای حاکمیت بر اراضی خود در قبل از جنگ ۱۹۶۷ میلادی تأکید دارد. این سند همچنین از جامعه بینالمللی میخواهد تا برای تحقق عملی این خواسته، گامهای جدی بردارد.
اکنون پرسش بزرگ این است که این قطعنامه نمادین که اگرچه از نظر حقوقی الزامآور نیست، اما از پشتوانه اخلاقی و سیاسی بیسابقهای برخوردار است، چه تأثیری بر معادلات خاورمیانه خواهد گذاشت؟ آیا این رأی میتواند مسیری جدید به سوی مذاکرات صلح واقعی بگشاید یا تنها بر عمق شکافهای موجود خواهد افزود؟
تصویب این قطعنامه را باید فراتر از یک رویداد نمادین و در چارچوب یک تغییر زمینساختی در نظم ژئوپلیتیک جهانی تحلیل کرد. از منظر فنی دیپلماتیک، این رأی نشاندهنده یک شکست استراتژیک برای دیپلماسی آمریکا است. واشنگتن که به طور سنتی با استفاده از حق وتو در شورای امنیت، مانع از تصویب چنین قطعنامههایی میشد، این بار در مجمع عمومی که هیچ کشوری حق وتو ندارد، خود را در اقلیتی بسیار کوچک تنها یافت.
از نظر حقوق بینالملل، قطعنامههای مجمع عمومی اگرچه فاقد ضمانت اجرای قانونی مستقیم مانند قطعنامههای شورای امنیت هستند، اما از "اقتدار اخلاقی" و وزن "عرفی" برخوردارند. این رأی میتواند پایهای حقوقی برای به رسمیتشناختن بیشتر دولت فلسطین توسط کشورهای دیگر و همچنین اقدامات بعدی در نهادهای بینالمللی مانند دیوان بینالمللی دادگستری یا دیوان کیفری بینالمللی فراهم کند. این قطعنامه به طور ضمنی حق حاکمیت فلسطین بر کرانه باختری، نوار غزه و بیتالمقدس شرقی را به رسمیت میشناسد و هرگونه الحاق زمین توسط اسرائیل را غیرقانونی میخواند.
در سطح عملیاتی، تأثیر فوری این قطعنامه بر روی زمین محدود خواهد بود. اسرائیل بلافاصله پس از تصویب آن را "بیمعنا" خواند و اعلام کرد که بر مواضع خود پایبند است. در نهایت، این رویداد میتواند محرکی برای احیای مذاکرات صلح باشد، اما تنها در صورتی که اراده سیاسی واقعی از سوی تمامی بازیگران اصلی، به ویژه ایالات متحده برای اعمال فشار بر متحد خود، وجود داشته باشد که در حال حاضر امری بعید به نظر میرسد.