آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
طرح واگذاری سهام شرکت ملی نفت ایران، یکی از جنجالیترین موضوعات اقتصادی این روزهاست که در مجمع تشخیص مصلحت نظام و کمیسیون اقتصادی مورد بحث قرار گرفته است. این طرح که با هدف تعمیق بازار سرمایه، افزایش تولید نفت و تامین مالی پروژههای زیرساختی مطرح شده، با چالشهای جدی حقوقی، تاریخی و اقتصادی روبرو است. از یک سو، وزیر اقتصاد و مجمع تشخیص مصلحت نظام بر ضرورت فراهمسازی شرایط قانونی برای عرضه سهام این شرکت تاکید کردهاند و از سوی دیگر، کارشناسان هشدار میدهند که این اقدام ممکن است با اصل ملی شدن صنعت نفت و منافع عمومي در تعارض باشد. شرکت ملی نفت که ستون فقرات اقتصاد ایران است، همیشه نماد حاکمیت ملی و استقلال اقتصادی کشور بوده است.
این طرح در حالی مطرح میشود که شرکت ملی نفت به دلیل تحریمها و ساختار امنیتی، سالهاست گزارش شفاف مالی منتشر نکرده است. این عدم شفافیت، این سوال اساسی را ایجاد میکند که چگونه میتوان سهام شرکتی غیرشفاف را در بورس عرضه کرد؟ در این گزارش، به تحلیل عمیق ابعاد مختلف این طرح، از چالشهای حقوقی تا پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن میپردازیم.
تحلیل واگذاری سهام شرکت ملی نفت: از اهداف اقتصادی تا تعارضات حقوقی
این طرح را میتوان از چند جنبه تحلیل کرد:
۱. اهداف اقتصادی طرح
- تعمیق بازار سرمایه و جذب نقدینگی
- تامین مالی پروژههای زیرساختی وزارت نفت
- افزایش ظرفیت تولید نفت و بهرهوری
۲. چالشهای حقوقی و تاریخی
-
تعارض با اصل ملی شدن نفت
این اصل که در قانون اساسی گنجانده شده، نفت را دارایی مشترک ملت ایران میداند.
-
ساختار مالکیت
واگذاری سهام ممکن است به انتقال مالکیت به نهادهای خصولتی بینجامد.
-
پاسخگویی و شفافیت
شرکت ملی نفت سالهاست گزارش مالی شفاف ارائه نمیدهد.
۳. تجربیات گذشته خصوصیسازی
- خصوصیسازی در ایران اغلب به انتقال داراییها به نهادهای شبهدولتی منجر شده است.
- ایجاد انحصارهای جدید به جای افزایش رقابت و بهرهوری
- عدم تحقق اهداف شفافیت و کارایی اقتصادی
۴. ملاحظات امنیتی و تحریمها
- شرکت ملی نفت تحت تحریمهای شدید بینالمللی قرار دارد.
- افشای اطلاعات مالی ممکن است چالشهای امنیتی ایجاد کند.
- مصوبه شورای عالی امنیت ملی مبنی بر عدم ارائه آمار نفتی.
۵. جمعبندی
این طرح نیازمند بررسی دقیقتر و رفع چالشهای حقوقی، شفافیت و مالکیت است. بدون شفافیت مالی و تضمین حفظ منافع عمومی، واگذاری سهام شرکت ملی نفت میتواند به جای کمک به اقتصاد، به بحرانهای جدید منجر شود.