آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
کاظم عاشوری گیلده - محقق و نویسنده - امروز دیگر صحبت از نسلها تنها یک سرگرمی فرهنگی یا یک موضوع جامعهشناختی ساده نیست. در دنیایی که هر دهه با سرعتی شگفتانگیز دگرگون میشود، شناخت نسلها یعنی شناخت آینده. زیرا هر نسل نهتنها روایتگر تجربه زیسته خود است، بلکه آینهای است از تحولات اجتماعی، اقتصادی و فناوریای که بشر پشت سر گذاشته و پیش رو خواهد داشت. امسال، جهان شاهد تولد نسلی تازه است: نسل بتا (۲۰۲۵–۲۰۳۹ / ۱۴۰۴–۱۴۱۸). نسلی که بسیاری از کارشناسان آن را نقطه عطفی در تاریخ بشر میدانند؛ زیرا آنها در جهانی پا به عرصه میگذارند که در آن هوش مصنوعی، رباتیک و اتوماسیون دیگر «ابزارهای کمکی» نیستند، بلکه تار و پود زندگی روزمرهاند. جهانی که در آن مفهوم «شغل» و حتی قراردادهای اجتماعی بازتعریف میشود.
سفر از گذشته تا امروز: ردپای نسلها در تاریخ
نسل خاموش (۱۹۲۶–۱۹۴۵ / ۱۳۰۵–۱۳۲۴)
نسلی سختکوش، مقاوم و کمحرف که زندگیشان با جنگهای جهانی، قحطیها و بازسازی جوامع تعریف شد. برای آنها کار و فداکاری نه انتخاب، بلکه وظیفه بود.
نسل انفجار جمعیت (۱۹۴۶–۱۹۶۴ / ۱۳۲۵–۱۳۴۳)
نسلی خوشبین که در دوران رشد اقتصادی و رفاه پس از جنگ جهانی دوم به دنیا آمدند. آن ها ستونهای توسعه صنعتی و اقتصادی قرن بیستم شدند و ثبات برایشان یک ارزش بنیادین بود.
نسل ایکس (۱۹۶۵–۱۹۷۹ / ۱۳۴۴–۱۳۵۸)
فرزندان تردید و گذار. نسلی که در میانه تغییرات عظیم سیاسی و فرهنگی و انتقال از جهان آنالوگ به دنیای دیجیتال بزرگ شد. مستقل، واقعگرا و اغلب شکاک، آن ها پلی میان گذشته و آینده بودند.
نسل هزاره یا میلنیال (۱۹۸۰–۱۹۹۴ / ۱۳۵۹–۱۳۷۳)
اولین نسلی که با اینترنت و جهانیشدن پیوند خورد. آنها به دنبال معنا، تجربههای اصیل و انعطافپذیری در کار و زندگیاند. نسلی که فرهنگ «استارتآپ»، سفرهای دیجیتالی و اقتصاد تجربه را به جهان معرفی کرد.
نسل زد (۱۹۹۵–۲۰۰۹ / ۱۳۷۴–۱۳۸۸)
بومیان دیجیتال واقعی. آن ها هرگز دنیای بدون اینترنت، شبکههای اجتماعی و موبایل را تجربه نکردهاند. فعال، بصری و بهشدت اصیل، این نسل مفهوم هویت، ارتباط و حتی سیاست را تغییر داده است.
نسل آلفا (۲۰۱۰–۲۰۲۴ / ۱۳۸۹–۱۴۰۳)
نسلی که اکنون دوران کودکی و نوجوانی خود را میگذراند. آن ها چندمتصلاند، خودآموختهاند و در محیطی غوطهور در هوش مصنوعی، واقعیت افزوده و فناوریهای همهجانبه رشد میکنند.
نسلی تازه در آستانه تولد: بتاها چه کسانی خواهند بود؟
نسل بتا (۲۰۲۵–۲۰۳۹ / ۱۴۰۴–۱۴۱۸)، نسلی است که زندگیشان با یک نقطه تفاوت بنیادین آغاز میشود: هوش مصنوعی دیگر یک ابزار بیرونی نخواهد بود، بلکه جزئی از زندگی روزمره است.
اگر امروز ما از هوش مصنوعی برای کمک گرفتن در نوشتن، تشخیص پزشکی یا رانندگی نیمهخودکار استفاده میکنیم، فردای نسل بتا چنین مرزهایی را نخواهد شناخت. آنها در جهانی به دنیا میآیند که خانهها، شهرها و حتی تصمیمهای شخصیشان با اتکا به الگوریتمها و سیستمهای هوشمند شکل میگیرد. این نسل در محیطی رشد خواهد کرد که مفهوم «کار» با چیزی کاملاً متفاوت جایگزین میشود. اگر برای نسلهای قبل شغل تنها راه بقا و هویت اجتماعی بود، برای بتاها شغل بهمعنای سنتیاش وجود نخواهد داشت. بخش عمدهای از کارها به هوش مصنوعی و رباتها سپرده خواهد شد و انسانها بیشتر بر خلاقیت، معنا، هنر و نقشهای اجتماعی نوین تمرکز خواهند کرد.
فرصتها و چالشهای نسل بتا
اما این آینده درخشان، بدون چالش نخواهد بود. نسل بتا با پرسشهایی روبهرو خواهد شد که شاید برای ما حتی تصورشان هم دشوار است:
- اگر شغل سنتی وجود نداشته باشد، انسان چگونه ارزش و هویت اجتماعی خود را تعریف خواهد کرد؟
- در جهانی که الگوریتمها تصمیمسازند، آزادی فردی چه جایگاهی خواهد داشت؟
- با گسترش اتوماسیون، فاصله طبقاتی افزایش مییابد یا برعکس، عدالت اجتماعی تقویت میشود؟!
در کنار این پرسشها، فرصتهایی بیسابقه نیز پیش روی آنهاست. دسترسی به آموزش نامحدود، بهداشت هوشمند، زندگی در شهرهای پایدار و ارتباط بیواسطه با فرهنگها و ملتهای دیگر.
نتیجهگیری: نسلها چون فصلهای تاریخ
نگاهی به تاریخ نسلها، ما را به این نتیجه میرساند که هر نسل، بازتاب شرایط زمانه خود است. از سختیهای نسل خاموش تا خوشبینی انفجار جمعیت، از شکاکیت نسل ایکس تا دیجیتالگرایی نسل زد، همه و همه ما را به امروز رسانده است.
نسل بتا، فرزندان فردا، نسلی خواهند بود که در جهانی تازه، با چالشها و فرصتهایی تازه زندگی خواهند کرد. جهانی که شاید ما امروز فقط سایهای از آن را میبینیم. آنها وارثان عصر هوش مصنوعیاند؛ نسلی که باید تعریف تازهای برای انسان بودن بیابد. آیندهای که در آستانه آن هستیم، بیش از هر زمان دیگری به یادمان میآورد که تاریخ تنها گذشتهای نیست که ورق میخورد، بلکه آیندهای است که نسل به نسل نوشته میشود.